Басылым: бірінші

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы 

Еуразия ұлттық университеті 

Пәннің оқу-әдістемелік кешені 

Басылым: бірінші 

 

 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы 

Еуразия ұлттық университеті 

Пәннің оқу-әдістемелік кешені 

Басылым: бірінші 

 

 

 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы 

Еуразия ұлттық университеті 

Пәннің оқу-әдістемелік кешені 

Басылым: бірінші 

 

 

Түсініктеме хат 

 

1.  Пәннің қысқаша сипаттамасы 

ХХ  ғасырдың  басындағы  Қазақстанның  тарихи  сипатын,  саяси-әлеуметтік 

жағдайы, оның түрлі көзқарас- бағыттағы әдебиет пен мәдениет үлгілерінің тууына ықпал, 

әсері.  Ұлттық  өркендеу  бағытын  алдыңғы  кезекке  қойған  қайраткерлердің  мақсат 

ұстанымдары басты назарға алынады.  

 

Пәнді оқыту мақсаты: ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы ірі тарихи-әлеуметтік 

өзгерістердің  қоғам  дамуына  тигізген  әсерін  саралай  отырып,  осы  дәуірдегі  әдебиеттің 

жалпы хал-ахуалына сипаттама беру;     ХХ ғасырдың  алғашқы  жылдарындағы әдебиет 

өкілдерінің  көркем  шығармаларын,  оқу-ағарту,  мәдениет  саласының  түрлі  мәселелеріне  

арналған  еңбектерін  жан-жақты  қамти  отырып,  бұларды  қазіргі  заман  әдебиетімізде 

алатын  орнын  зерделеп  байланыстырып  оқыту.

 

ХХ  ғасырдың  бірінші  жартысындағы 

әдебиет күрделілігімен тығыз байланысты. Ендеше қазақ әдебиетінің тарихын терең оқып 

үйрену филология факультетінің студенттері үшін өте маңызды салаларының бірі.

 

 

Оқу пәнінің міндеттері. 

XX 

ғ.  бірінші  жартысындағы  әдебиеттің  тарихи,  қоғамдық-әлеуметтік 

жағдайлармен  тығыз  байланысын  қарастыру  арқылы  ұлт  ой-санасын  оятудағы  міндетін 

айқындау. 

-    XIX  ғасырдың  екінші  жартысындағы  әдебиетпен  байланысын,  дәстүрлі  әдебиет 

үлгісін дамыту мен өзіндік ізденістерден туған жаңашылдықтың белгілерін тану. 

-  XX  ғ.  бірінші  жартысындағы  әдебиеттегі  ірі  әдеби  тұлғалардың  романтизм  мен 

реалистік әдіс-тәсілдерді қатар ала жүріп, өмір шындығын ашудағы өзіндік қолтаңбасын 

бағамдау. 

-  Әдеби  бағыттардың  ерекшеліктері  мен  ортақ  бірлігін  нақтылап,  белгілі 

өкілдерінің  шығармашылығы  арқылы  творчестволық  жетістіктер  мен  кемшіліктерін 

саралау. 

-  XX  ғ.  бірінші  жартысындағы  жаңа  жанрлардың  пайда  болуы  мен  өркендеуінің 

мән- маңызын ашу. 

-  XX  ғ.б.  әдебиеттегі  Абай  дәстүрі  мен  үлгісін  дамытудың  сан-салалы 

шығармашылық жетістіктеріне назар аудару. 

-  XX  ғ.  бірінші  жартысындағы  аударма  саласындағы  қол  жеткен  жетістіктерді 

саралау. 

-  XX  ғ.  бірінші  жартысындағы  әдебиеттің  өркендеуіне  негіз  салған  қоғамдық- 

санаткерлік,  көсемсөздік  (публицистік)  міндеттердің  нәтижелерін  салыстырмалы  түрде 

қарастыру. 

-  Әрқилы  әдебиет  өкілдерінің  шығармашылық  лабораториясына  ену  арқылы 

ілгершіл әдеби қаламгерлер шығармаларындағы басты жетістіктерді ашу. 

-  Бұрын қарастырылмай немесе біржақты қарастырылып келген әдебиеттің айтулы 

XX ғ. тұлғаларының шығармашлығын бүгінгі көзқарас тұрғысынан бағалау. 

 

Пререквизиттері  –  халық  ауыз  әдебиеті  (қазақ  халқының  фольклоры, 

классификациясы,  зертелуі),  әдебиеттануға  кіріспе  (әдебиеттану  ғылымының  салалары, 

жіктелуі,  троптың  түрлері,  әдеби  терминдер),  ежелгі  дәуір  және  Орта  ғасырлардағы 

қазақ  әдебиеті  (көне  дәуірдегі  әдеби  ескерткіштер,  әдеби  туындылар,  зерттелуі, 

жариялануы), әлем әдебиетінің тарихы (әлем әдебиетіндегі классиктердің және жекелеген 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы 

Еуразия ұлттық университеті 

Пәннің оқу-әдістемелік кешені 

Басылым: бірінші 

 

 

ақын-жазушылардың  қазақ  тіліне  аударылған  шығармалары,  олардың  көркемдік 

құндылығы, сапасы, аудармашының әдіс-тәсілдері мен тәжірибесі)  

Постреквизиттері – әдебиет теориясы(әдебиет туралы теориялық ой-пікірлердің 

қалыптасу  кезеңдерін  толымды  жүйелеп,  саралау),  көркем  туындыны  психологиялық 

талдау,  әдебиеттанудың  өзекті  мәселелері,  қазақ  өлеңінің  құрылысы(қазақ  өлеңінің 

құрылымдық  жүйесін  талдау),  ақын  шеберлігі,  поэтика,  қазіргі  қазақ  әдебиеті  қазақ 

зиялы  қауымының  қоғамдық  өзгерістерге  деген  көзқарастары),  көркем  шығармадағы 

психологизм,  қазақ әдеби сыны, әдеби аударма негіздері 

 

3. Оқу жоспарынан көшірме 

Курс___3____ 

Семестр_____5_____ 

Кредит саны___5_ 

 

 

Сабақ түрі 

 

Жалпы сағат саны 

 

Дәріс 

15 

Тәжірибелік сабақ 

30 

Семинар сабақ  

- 

Лабораториялық сабақ 

- 

Студиялық сабақ 

- 

БӨЖ 

105 

Барлығы 

150 

 

 

 

 

 

МОДУЛЬДЕР БОЙЫНША ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ

 

(академиялық сағатта) 

 

 

Апталар 

№  

Модуль мен бағдарламалық материалдың атауы 

Сағат 

саны 

1 

1-модуль.  

Модуль аты:  Кіріспе. ХХ ғасыр басындағы қоғамдық-әлеуметтік 

жағдай және әдебиет 

 

Дәрістер 

 

Сабақ тақырыбы: Кіріспе дәріс. 

Қысқаша мазмұны: 

Қазақ әдебиетінің Кеңес дәуіріне дейінгі кезеңі (1900-1920).  

Оқыту түрлері мен әдістері: дәстүрлі әдіс, проблемалық мәселе қою. 

1 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

Сабақ  тақырыбы:  Қазақстанның  Ресей  отаршылдығы  тұсындағы 

қоғамдық-әлеуметтік жағдайы және әдебиет. 

Практикалық сабақ жоспары: 

1.ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің дамуы. 

2.ХХ  ғасырдың  басындағы  қазақ  әдебиетіндегі  әңгіме,  повесть,  сыни 

мақалалар. 

2 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы 

Еуразия ұлттық университеті 

Пәннің оқу-әдістемелік кешені 

Басылым: бірінші 

 

 

БӨЖ 

 

1. ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетіндегі негізгі бағыттар. 

 (ауызша) Баяндама.  

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 1-апта. 

7 

 

 

1-модуль бойынша барлығы 

10 

2 

2-модуль.  

Модуль  аты:    ХХ  ғасырдағы  қазақ  әдебиеті  дамуының  алғашқы 

кезеңіндегі ақын-жазушылар шығармашылығы. 

 

Дәрістер 

 

Сабақ тақырыбы: Нұржан Наушабайұлы (1855-1919) шығармашылығы. 

Қысқаша мазмұны: 

1.Ақынның өмір жолы. 

2. Шығармашылығының зерттелуі.  

3.Ақын өлеңдерінің дидактикалық сипаты. 

1 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

Сабақ тақырыбы: Шәді Жәңгірұлы (1855-1933) шығармашылығы. 

Практикалық сабақ жоспары: 

1. Ақынның өмір жолы. 

2. Шығармашылығының зерттелуі.  

3. Діни-ағартушылық мазмұндағы өлең-дастандары. 

Оқыту түрі мен әдістері: бақылау сабағы, жаттығу жұмысы 

2 

БӨЖ 

 

Алғашқы  қазақ  романдары:  тақырыптық-идеялық  үндестік.  Баяндама 

(ауызша). 

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 2-апта. 

7 

 

 

2-модуль бойынша барлығы 

10 

3 

3-модуль.    Мәшһүр  Жүсіп  Көпейұлының  (1858-1931)  өмірі  мен 

шығармашылық мұрасы. 

 

Дәрістер 

 

Сабақ  тақырыбы:  Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы шығармашылығы. 

 Қысқаша мазмұны: 

1.  Ақын мұрасының зерттелуі. 

2.  Ақын өлеңдерінің діни-ағартушылық, дидактикалық сипаты.  

Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, проблемалық мәселе қою. 

1 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

 Сабақ тақырыбы: Мақыш Қалтайұлы (1869-1916) шығармашылығы. 

Практикалық сабақ жоспары: 

1.  Ақын мұрасының зерттелуі. 

2.  Ақын өлеңдерінің діни-ағартушылық сипаты.  

Оқыту түрі мен әдістері: бақылау сабағы, жаттығу жұмысы. 

2 

БӨЖ 

 

 БӨЖ  тақырыбы  және  тапсырмалар.   

1.  Алғашқы қазақ пьесалары (жазбаша талдау).  

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 3-апта. 

7 

 

 

3-модуль бойынша барлығы 

10 

4 

4-модуль. Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931) әдеби мұрасы. 

 

Дәрістер 

 

Сабақ  тақырыбы:  Шәкәрім Құдайбердіұлының ақындық әлемі. 

1 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы 

Еуразия ұлттық университеті 

Пәннің оқу-әдістемелік кешені 

Басылым: бірінші 

 

 

Қысқаша мазмұны:  

1.  Абайдың інісі һәм талантты шәкірті. 

2.  Ақын өлеңдерінің тақырыптық-идеялық сипаты. 

3.  Поэмаларының тарихи-дидактикалық қыры. 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

 Сабақ тақырыбы: Шәкәрім Құдайбердіұлының көркем аудармалары.  

Практикалық сабақ жоспары: 

1.  Көркем аудармаларының тақырыбы мен идеясы. 

2.  Ақын шығармаларындағы нәзира дәстүрі. 

Оқыту түрі мен әдістері: бақылау сабағы, жаттығу жұмысы. 

2 

БӨЖ 

 

 БӨЖ  тақырыбы  және  тапсырмалар.  

1.Молда Мұса шығармашылығы.  

2.Абайдың ақын шәкірттерінің дастандары. Баяндама. 

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 4-апта.  

7 

 

 

4-модуль бойынша барлығы 

10 

 

5 

5-модуль. Ұлттық баспасөз және әдебиет. 

 

Дәрістер 

 

1.3 Сабақ тақырыбы: Мұхамеджан Сералин (1872-1920). 

Қысқаша мазмұны: 

1.  «Айқап» журналындағы қызметі. 

2.  Өлеңдерінің тақырыптық-идеялық сипаты. 

Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, проблемалық мәселе қою. 

1 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

Сабақ тақырыбы: Алғашқы мәдени ұйымдардың әдеби дамуға әсері.  

Практикалық сабақ жоспары: 

1.Алаш әдебиеті, әдебиеттің даму бағыттары. 

2.Қ.Кемеңгерұлының шығармашылығы. 

3.С.Садуақасұлының әдеби-сыни еңбегі. 

Оқыту түрі мен әдістері: бақылау сабағы, тестілік бақылау 

2 

БӨЖ 

 

1.3 БӨЖ тақырыбы  және  тапсырмалар.   

А.Сабалұлы,  А.Үлімжіұлының  тарихи,  діни-ағартушылық  сипаттағы 

шығармалары (таңдау бойынша, жазбаша).    

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 5-апта. 

7 

 

 

5-модуль бойынша барлығы 

10 

 

 

6 

6-модуль. Сәбит Дөнентаевтың (1894-1933) өмірі мен 

шығармашылығы. 

 

Дәрістер 

 

Сабақ тақырыбы: Сәбит Дөнентаевтың ақындық мұрасы. 

Қысқаша мазмұны: 

1.Ақынның өмір жолы. 

2.Өлеңдерінің тақырыптық-идеялық сипаты. 

 Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, шығармаларды  талдау 

1 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

 Сабақ тақырыбы: Діни-ағартушылық сипаттағы ақындар мұрасы. 

Қысқаша мазмұны: 

1. Діни-ағартушылық ағымның зерттелуі.  

2 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы 

Еуразия ұлттық университеті 

Пәннің оқу-әдістемелік кешені 

Басылым: бірінші 

 

 

2 Діни-ағартушылық ағымның ерекшелігі.  

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  бақылау  сабағы,  ауызша  талдау,  қысқаша 

конспект 

БӨЖ 

 

БӨЖ  тақырыбы  және  тапсырмалар.   

Сыр  бойы  және  Оңтүстік  Қазақстан  ақындарының  дастандары. 

Баяндама.  

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 6-апта. 

7 

 

 

6-модуль бойынша барлығы 

10 

 

 

7 

7-модуль.  Ахмет  Байтұрсынұлының  (1872-1937)    өмірі  мен 

шығармашылығы. 

 

Дәрістер 

 

1.3 Сабақ тақырыбы: Ахмет Байтұрсынұлы – Алаштың рухани көсемі. 

Қысқаша мазмұны: 

1.Қайраткердің өмір жолы.  

2.Өлеңдерінің көркемдік-идеялық белгісі. 

3. Аудармаларының тақырыптық-идеялық сипаты. 

Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, шығармаларды  талдау 

1 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

Сабақ  тақырыбы:  Ғұмар  Қараштың  (1876-1921)  өмірі  мен 

шығармашылығы. 

Практикалық сабақ жоспары: 

1. Өлеңдерінің көркемдік-идеялық белгісі. 

2. Публицистикалық қызметі. 

 Оқыту  түрі  мен  әдістері:  бақылау  сабағы,  ауызша  талдау,  қысқаша 

конспект 

2 

БӨЖ 

 

БӨЖ  тақырыбы  және  тапсырмалар.   

«Әдебиет танытқыш» еңбегінің қазақ әдебиеттану ғылымындағы орны. 

 БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 7-апта. 

7 

 

 

7-модуль бойынша барлығы 

10 

 

 

8 

8-модуль. 

Міржақып 

Дулатұлының 

(1885-1935) 

өмірі 

мен 

шығармашылық мұрасы. 

 

Дәрістер 

 

1.Сабақ тақырыбы: Міржақып Дулатұлының азаматтық лирикасы. 

Қысқаша мазмұны: 

  1. Ақын өлеңдеріндегі ұлт тағдыры. 

  2. Әдеби-публицистикалық қызметі. 

Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, шығармаларды  талдау 

1 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

Сабақ тақырыбы: «Бақытсыз Жамал» романының поэтикасы. 

Қысқаша мазмұны: 

  1. Романдағы әйелдер образы. 

  2. Романдағы халық өмірі. 

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  бақылау  сабағы,  ауызша  талдау,  қысқаша 

конспект 

2 

БӨЖ 

 

БӨЖ  тақырыбы  және  тапсырмалар.   

7 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы 

Еуразия ұлттық университеті 

Пәннің оқу-әдістемелік кешені 

Басылым: бірінші 

 

 

М.Дулатұлының шығармашылығы бойынша эссе жазу.  

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 8-апта. 

 

 

8-модуль бойынша барлығы 

10 

 

9 

9 модуль.  

 

Дәрістер 

 

1.3 Сабақ тақырыбы: Сұлтанмахмұт Торайғыровтың (1893-1920) өмірі 

мен шығармашылық мұрасы. 

Қысқаша мазмұны: 

  1. Ақын тағдыры. 

  2.  Ақын лирикасы. 

Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, шығармаларды  талдау 

1 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

Сабақ тақырыбы: Сұлтанмахмұт поэмалары. 

Қысқаша мазмұны: 

  1. «Айтыс» поэмасы. 

  2.  «Таныстыру» поэмасы. 

3.  Тарихи  поэма  және  жаңа  романдардың  тақырыптық-көркемдік 

ерекшелігі. 

Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, шығармаларды  талдау 

2 

БӨЖ 

 

БӨЖ  тақырыбы  және  тапсырмалар.   

«Қамар сұлу» романының поэтикасы (реферат дайындау). 

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  бақылау  сабағы,  ауызша  талдау,  қысқаша 

конспект. 

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері:  9-апта. 

7 

 

 

9-модуль бойынша барлығы 

10 

10 

10 модуль. Жүсіпбек Аймауытұлы  (1889-1931). 

 

Дәрістер 

 

Сабақ тақырыбы: Жүсіпбек Аймауытұлы шығармашылық өмірбаяны. 

Қысқаша мазмұны: 

1. Қаламгер тағдыры. 

2.Өлеңдерінің көркемдік-идеялық сипаты. 

3. Әңгімелері мен повестерінің тақырыптық-идеялық қыры. 

Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, шығармаларды  талдау 

1 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

Сабақ тақырыбы: «Қартқожа» романының поэтикасы. 

Қысқаша мазмұны: 

1. Романдағы халық тұрмысы. 

2.Романдағы тартыс, көркемдік шешім. 

Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, шығармаларды  талдау 

2 

БӨЖ 

 

БӨЖ  тақырыбы  және  тапсырмалар.   

«Ақбілек» романының поэтикасы. Реферат жазу.  

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 10-апта. 

7 

 

 

10-модуль бойынша барлығы 

10 

 

 

11 

11 модуль. Мағжан Жұмабайұлы (1893-1938) поэзиясы. 

 

 

Дәрістер 

 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы 

Еуразия ұлттық университеті 

Пәннің оқу-әдістемелік кешені 

Басылым: бірінші 

 

 

 Сабақ тақырыбы:  Мағжанның ақындық әлемі.   

1.Ақынның тағдыры.  

2.Ақынның лирикалық шығармалары.  

3. Ақын поэмаларындағы ұлт тарихы. 

4.  «Шолпанның  күнәсі»  әңгімесінің  тақырыбы,  көркемдік-идеялық 

қыры. 

Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, шығармаларды  талдау 

1 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

Сабақтың тақырыбы: «Батыр Баян» поэмасының поэтикасы. 

1.Поэмадағы туған жер бейнесі. 

2.Поэмадағы тарихи тұлғалар галереясы. 

3.Поэманың көркемдік-эстетикалық сипаты. 

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  бақылау  сабағы,  ауызша  талдау,  қысқаша 

конспект 

2 

БӨЖ 

 

БӨЖ  тақырыбы  және  тапсырмалар.   

Мағжан поэмаларын тақырыптық-идеялық сипаты тұрғысынан талдау. 

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  бақылау  сабағы,  ауызша  талдау,  қысқаша 

конспект.  

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 11-апта. 

7 

 

 

11 модуль бойынша барлығы 

10 

 

12 

12  модуль. Бейімбет Майлин (1894-1938) шығармашылығы. 

 

Дәрістер 

 

Сабақ тақырыбы:  Бейімбет Майлиннің әдеби мұрасы. 

1.Өлеңдерінің көркемдік-идеялық белгісі.  

2.Әдеби-публицистикалық қызметі.  

3.Драмалық туындыларының тақырыбы мен идеясы. 

 

Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, шығармаларды  талдау 

1 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

Сабақ тақырыбы: Бернияз Күлеев поэзиясы. 

1.  Ақын тағдыры.  

2.  Ақын лирикасының көркемдік-эстетикалық сипаты. 

Оқыту түрі мен әдістері: бақылау сабағы, ауызша талдау, қысқаша 

конспект 

2 

БӨЖ 

 

1. Бейімбет Майлиннің «Шұғаның белгісі» повесінің поэтикасы.  

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  бақылау  сабағы,  ауызша  талдау,  қысқаша 

конспект. 

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 12-апта. 

7 

 

 

12 модуль бойынша барлығы 

10 

13 

13  модуль. Сәкен Сейфуллин (1894-1938) шығармашылығы. 

 

Дәрістер 

 

Сабақ тақырыбы:  Сәкен Сейфуллиннің ақындық мұрасы. 

1. Ақын тағдыры.  

2.Ақын мұрасының зерттелуі.  

3.Лирикалық шығармалары. 

1 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы 

Еуразия ұлттық университеті 

Пәннің оқу-әдістемелік кешені 

Басылым: бірінші 

 

 

Оқыту түрі мен әдістері: дәстүрлі әдіс, шығармаларды  талдау 

Практикалық (семинар) сабақтар 

 

Сабақ тақырыбы:  Ілияс Жансүгіров (1894-1938) шығармашылығы. 

1. Ақын тағдыры.  

2.Ақын мұрасының зерттелуі.  

3.Лирикалық шығармалары. 

4. Ақын поэмалары. 

Оқыту түрі мен әдістері: бақылау сабағы, ауызша талдау, қысқаша 

конспект 

2 

БӨЖ 

 

1.  С.Сейфулиннің  «Тар  жол,  тайғақ  кешу»  романындағы  тарихи 

шындық. Романның көркемдік сипаты. 

(ауызша талдау) 

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  бақылау  сабағы,  ауызша  талдау,  қысқаша 

конспект. 

БӨЖ  тапсыру  мерзімдері: 13-апта. 

7 

 

 

13 модуль бойынша барлығы 

10 

 

14 

14 модуль. Соғыс жылдарындағы қазақ әдебиеті.