Суретті қарастырыңыз.
(а) Бұл тәжірибелер қандай үдерісті зерттеу үшін қойылған.
[2]
[1]
(b) Өсімдіктердің оттегі мен суды бөліп шығарудағы маңызын түсіндіріңіз.
[2]
Жалған аяқтармен қозғалатын жануарды атаңыз?
А) амёба Б) акула В) мысық С) тышқан
Суретте әртүрлі қаңқа түрлері бар жануарлар көрсетілген.
[1]
Қай жануарға сыртқы қаңқа тән екенін анықтаңыз.
[1]
(а) Төмендегі суретке күтілетін зерттеу нәтижесінің сызбасын салыңыз.
А – түссіз қорапша В – түссіз көзшесі бар қорапша
(b) Түссіз көзшесі бар қорапшадағы күтілетін зерттеу нәтижесін сипаттаңыз.
[1]
[1]
(b) Қысқа күндік өсімдіктерге тән ерекшеліктерді сипаттаңыз.
[1]
Суретте жүйке ұлпасының құрылымдық бірлігі – нейрон бейнеленген.
Нейронның құрылысында В әрпімен көрсетілген бөлігін атаңыз.
Дендрит Б) аксон В) нейрон денесі Д) ядро [1]
Аксон ұғымына анықтама беріңіз.
[1]
[1]
Орталық жүйке жүйесінің бөлімдері мен олардың сипаттамалары арасындағы сәйкестікті орнатыңыз.
Сипаттамалар
|
Орталық жүйке жүйесінің бөлімдері
|
Бес бөлімнен тұрады
Ортасында сұйықтыққа толы өзегі болады
Қимыл және рефлекторлық қызмет атқарады
Әртүрлі сезім мүшелерінен түскен ақпараттарды талдайды
|
А) Ми
B) Жұлын
|
Жауап:
[2]
Суретте рефлекторлық доға көрсетілген.
(а) 2 санымен көрсетілген нейрон түрін атаңыз.
[1]
(b) Аталған нейрон қандай қызмет атқаратынын жазыңыз.
[1]
Аспазшы ас үйде кешкі ас дайындау кезінде дәмдеуішті шашып алды. Неліктен оның бірнеше секундтан соң түшкіре бастағанын түсіндіріңіз.
[3]
Оқушыда мына белгілер байқалды: үнемі ашуланшақтық, нашар ұйқы, шаршау, бірдеңе істеуге ниетінің болмауы. Психикалық денсаулықты дұрыс сақтауға арналған қағидаларды ұсыныңыз.
[4]
Тіршілік әрекетін және ағзаның тынығуын қалпына келтіру үшін ұйқының маңызын түсіндіріңіз.
[3]
Сұрақ
|
Жауап
|
Балл
|
Қосымша ақпарат
|
1(a)
|
C
|
1
|
|
1(b)
|
Амеба – жиырылғыш вакуоль
Құс – бүйрек
|
1
1
|
|
2 (a)
|
өсімдіктердің зәр шығару/ бөліп шығару
|
1
|
|
2 (b)
|
Оттегі: Тыныс / тірі ағзалар үшін
Су: артық су бөлу / балансы / салқындату реттеу
|
2
|
|
3
|
A
|
1
|
|
4
|
өзен шаяны / шаян / В
|
1
|
|
5(a)
|
түссіз қорапшада өсімдік жоғары қарай өседі/
өсімдік бір бағыттан түскен жарыққа қарай бұрылады
|
1
|
|
5 (b)
|
жарыққа бағытталып өсімдік мүшелерінің бір бағыттан
түскен жарыққа қарай бұрыла өсуі
|
2
|
|
6 (a)
|
Жарықкезеңдік (фотопериодизм). Ағзалардың
көпшілігіне жарықтың тәуліктік ырғағы, яғни жарық (күн ұзақтығы ) мен қараңғы (түннің ұзақтығы )
арақатынасындағы тәулік кезеңдері тән қасиет./ Өсу және даму үдерістерінен керінетін ағза жауабы
жарықкезеңдік деп аталады.
|
1
|
|
6 (b)
|
қысқа күндік өсімдіктер: оңтүстік ендік / олардың гүлдену, жемісін беру үшін түнгі уақытының ұзақтығы
үшін аса маңызды астам 12 сағат / қызанақ, қияр, қауын, жүгері.
|
1
|
|
7
|
C
|
1
|
|
8
|
жіп тәрізді ұзын өсіндісі/ жүйке импульстарын бір
жасушаның денесінен және дендриттерден келесі нейрон мен ағзаларға өткізетін нейронның ұзарған(1 м дейін) цитоплазмалық өсіндісі.
|
1
|
|
9
|
диффузді
|
1
|
|
10
|
1-А; 2- В; 3- В; 4- А.
|
2
|
|
11 (а)
|
қимылдатқыш нейрон
|
1
|
|
11 (b)
|
реакция тудырайды/ жүйке жасушасының/орталық жүйке жүйесінің (ОЖЖ)/
импульсті тасымалдайды
|
1
|
|
12
|
Түшкіру қорғаныш рефлекс/
|
3
|
|
13
|
Өзіңіздің психикалық денсаулығыңызды сақтаңыз / Психикалық денсаулық – тек өмірдегі оқиғаларға ғана байланысты емес, одан бөлек біздің оларға көрсететін
реакциямызға тәуелді.
|
4
|
Басқа дұрыс жауаптар
қабылданады
|
14
|
толық демалу қажет / демалудың негізгі түрлерінің бірі ұйқы болып табылады / жүйке жүйесі мен энергетикалық қорларын қалпына келтіреді/ физиологиялық,
биохимиялық және метаболикалық процестер қалпына келеді
|
3
|
Басқа дұрыс жауаптар
қабылданады
|
