Босану кезінде және босанудан кейінгі ерте, кеш кезендегі қан кетулер
жүктеу/скачать 1,98 Mb. Pdf көрінісі
|
Е303 Есенғали Ақмарал
| Босану кез нде және босанудан кей нг ерте , кеш кезендег қан кетулер . 2022 ҚЫЗЫЛОРДА МЕДИЦИНАЛЫҚ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖІ 01 Орындаған : Есенғали Ақмарал Қабылдаған : Сейтмамбетова Няйля Топ : Емдеу с 303 Босану кез нде және босанудан кей нг ерте және кеш кезеңдердег қан кетулерд ң себептер н , клиникалық белг лер н , анықтау жолдарын , емд к - профилактикалық көмек көрсету және алдын алу шараларын ; - қан кетулерде жедел көмек көрсетуд , заманауи күресу әд стер н ; - қан кету қауп бар әйелдерд « қау п - қатер » тобына б р кт руд ; - жүкт л к және босану кез ндег қан кетулерд ң алдын алу шараларын ; 2022 ЖОСПАРЫ 02 Босану процес кез ндег қан кету мөлшер 2022 БОСАНУ КЕЗІНДЕГІ ҚАН КЕТУ 03 Босану процес кез ндег қан шығыны 2- ге бөл нед : а ) физиологиялық қан шығыны ; б ) патологиялық қан шығыны ; • Физиологиялық қан шығыны дене салмағының 0,5% (250-350 мл ) болып есептелед . Мұндай қан шығыны әйел ағзасында ешқандай өзгер стер туғызбайды . Егер әйелде жүкт л к кез нде анемия ауруы болса , сол әйел үш н физиологиялық қан шығыны дене салмағының 0,3% құрайды . • Патологиялық қан шығыны дене салмағының 0,5-0,8% құрайды . Мұндай мөлшердег қан шығынында әйел ағзасында б рқатар өзгер стер байқалады . Патологиялық қан шығыны компенсациялы және декомпенсациялы болып бөл нед . Компенсациялы қан шығынының мөлшер орташа есеппен бүк л қан көлем н ң 10% (450-500 мл ) құрайды . Әйел ағзасы мұндай қан шығынын компенсаторлық – бей мделу қаб леттер мен жеңед . Егер қан шығынының мөлшер айналымдағы қан көлем н ң 10% артық болса , онда оны декомпенсациялық қан шығыны деп атайды . Әйел ағзасында патологиялық құбылыстармен қатар геморрагиялық шоктың белг лер пайда болады . Босанудың 3- ш кезең ндег қан кету 2022 ҚАН КЕТУ КЕЗЕҢІ 04 Босанудың 1- ш және 2- ш кезеңдер не қарағанда , оның 3- ш кезең нде асқынулар жи кездесед . Бұл кезеңдег ең қау пт с және жи кездесет н қан кету болып табылады . Қалыпты жағдайда босанудың 3- ш кезең нде бала жолдасының ажырауы және бөл ну кез нде қан кетед , оның мөлшер 250 мл - ге дей н болады . Бала жолдасы ажырағаннан кей н жатыр жиырылады , соның әсер нен а ) жатыр қуысындағы ажыраған бала орны сыртқа шығады ; б ) жатыр қуысындағы қанаған қан тамырлары қысылып , қан кету тоқталады . Жатырдың жиырылу қасиет әлс реген жағдайда , бала жолдасының ажырау процес ұзаққа созылады . Бала жолдасы толығынан ажырамай , жартылай ажырайды . Егер де бала жолдасы түгелдей ажырамаса жатыр жиырылмайды , жатыр ш ндег бала жолдасы бек нген жердег қан тамырларынан қан кетед . Бала жолдасы жатыр қабырғасынан ажырап , соның ш нде қалып қойса да қан кетед . Бала жолдасы жатыр қуысында қалып қойса , жатырдың жақсы жиырылуы байқалмайды , жатыр қан тамырлары толығынан қысылмайды да , қан кету ұзаққа созылады . Сол сияқты осы кезеңдег қан кету босану жолдары жұмсақ т ндер н ң , жатыр мойнының , қынаптың және шатаралығының жыртылулары салдарынан да болуы мүмк н . Көп жағдайда 3- ш кезеңдег қан кету бала жолдасының жатыр қабырғасынан ажырауы және сыртқа шығу процестер н ң бұзылуына байланысты болады . Әртүрл себептерге байланысты бала жолдасының ажырауы мен сыртқа шығу процестер н ң бұзылуы қан кетуге әкел п соқтырады . 2022 ҚАН КЕТУГЕ ӘКЕЛІП СОҚТЫРУШЫЛАР 05 1. Жатыр тонусы мен жиырылу қасиеттер н ң төмендеу – жатыр гипотониясы . Гипотония деген м з – жатыр тонусы мен жиырылу қасиеттер н ң төмендеу болса , ал атония деген м з – жатыр тонусы мен жиырылу қасиеттер н ң толық жойылуы . Атония гипотонияға қарағанда сирек кездесед . Жатыр гипотониясы бала жолдасының қалып қоюына және қан кетуге әкелед . Бұл мынадай жағдайларда пайда болады : а ) қуық пен т к шект ң толық болуы ; б ) жатырдың дұрыс жет лмеу ( инфантилизм ), көб не жатыр тонусының әлс зд г не , бұлшық ет жиырылуының төмендеу не әкел п соқтырады ; в ) су көпт к , жоғары салмақтағы ұрық , ег зд к жағдайындағы жүкт л к кез ндег жатырдың созылып , үлкею ; г ) жатырдың жиырылу қасиет н төмендетет н , оның қабырғасындағы өзгер стер ( фибромиома с г , қабыну процестер н ң нәтижес ); д ) босану қызмет н ң өте қатты дамуы әсер нен болатын әйелд ң әлс реп шаршауы және жатыр тонусының төмендеу ; 2. Босанудың 3- ш кезең н дұрыс өтк збеу . Бұл кезең шыдымдылықты керек етед , бала жолдасының ажырауын жеделдетет н әртүрл қимыл с - әрекеттер ( к нд ктен тарту , жатырды т т ркенд ру т . с . с .), жатырдың жиырылу тәрт б н және қалыпты жағдайдағы бала жолдасының ажырау процес н бұзады . Осының салдарынан бала жолдасы толық ажырамайды немесе ажыраған бала жолдасы жатыр мойны ернеу н ң жабылып қалуынан ште қысылып қалады . Қаз рг уақытта босанудың 3- ш кезең н белсенд өтк зу әд с қолданылады . 2022 ҚАН КЕТУГЕ ӘКЕЛІП СОҚТЫРУШЫЛАР 06 3. Бала жолдасы бек ну н ң ерекшел ктер . Бала жолдасының жатырдың төменг бөл г нде ( бала жолдасының төмен бек ну ) немесе оның жатыр түт кшес бұрышында бек ну нде қан кету байқалады . Жатырдың осы бөл ктер н ң толық жиырылмауына байланысты бала жолдасының ажырауы бұзылады да қан кетед . 4. Бала жолдасының жатыр қабырғасына өс п кету . Бала жолдасының жартылай өс п кету босанудың 3- ш кезең нде қан кетуд туғызады . Бала жолдасының жатыр қабырғасына толық өс п кету сирек кездесед . Кейб р жағдайларда бала жолдасының б р бөл ктер н ң ғана « жалған » өсу де байқалады . Бұл жағдайларда бала жолдасының б р бөл г ажырайды да , жатырдың қан тамырларынан қан кетед , ол қан кету бала жолдасының сыртқа шығуына дей н созылады . Босану процес н ң бала жолдасы кезең нде бала босанғаннан кей н немесе б рер сағат өткен соң қан кету мүмк н . Аз уақыт ш нде жаңа босанған әйел 500-1000 мл және онан да көп мөлшерде қан жоғалтуы мүмк н . Сыртқы қан кету кез нде қан босану жолдарынан кетед . Жатыр мойны ернеу н ң жиырылып немесе бала орны бөл ктер мен жабылып қалуында жатыр қуысында қан ұйып , жиналып қалады . Бұл жағдайда сыртқы қан кету байқалмайды , ал әйелде шк қан кету белг лер өсе түсед . Әйел ағзасы 2022 БОСАНУДЫҢ 3- ШІ КЕЗЕҢІНДЕГІ ҚАН КЕТУ 07 Әйел ағзасының өз ерекшел ктер не , жоғалтқан қан мөлшер не байланысты босану процес н ң 3- ш кезең ндег қан кету анемияға әкел п соқтырады . Босануға дей н қан қысымы төмен , әлс з , анемия ауруы бар әйелдер қан кетуд көтере алмайды . Қан кету кез нде тер және көр нет н шырышты қабаттары бозарады , қан қысымы төмендейд , тамыр соғысы жи ленед , басы айналады , құлағы шуылдайды , өте көп мөлшерде қан кетсе тамыр соғысы әлс реп , қан қысымы күрт төмендеп , ент кпе , яғни геморрагиялық шок белг лер пайда болады . Дер кез нде дәр герл к көмек көрсет лмесе әйелд ң өл п кету де мүмк н . • Қан кетуд ң алдын алу шаралары ең алдымен босанудың 3- ш кезең н дұрыс өтк зуд ң тәрт б н сақтауға , әс ресе қан кетуге бей м жоғарғы қау пт топтағы әйелдерд ң босану процес н дұрыс өтк зуд қамтамасыз етуге кел п т релед . Әйел жағдайына , кеткен қан мөлшер не , қуықты босату сияқты жағдайларға көң л аудару керек . Жатырды т т ркенд руге , жатыр ш нде ажырамаған бала жолдасы жатқанда , оны к нд ктен тартуға болмайды . Жатыр жиырылуын тез арада жеделдетет н дәр - дәрмектерд салуға болмайды . Қан кету көп мөлшерде байқалатын кейб р жағдайларда ( ег зд к , су көпт к , баланың көлденең немесе қиғаш орналасуы ) жатырдың б рқалыпты жиырылуын туғызатын окситоцин сияқты дәр лерд қолдану қажет . • Емдеу тәс лдер : тез арада қан тоқтату шараларын қолданып , анемиямен күресу керек . Қан тоқтату , жатыр жиырылуын күшейтет н шараларды жатырды бала жолдасынан босатқаннан кей н қолдану керек . Сондықтан босанудың 3- ш кезең н қаз рг уақытта белсенд өтк зед . Егер белсенд өтк зу нәтижес з болса , онда жатыр қуысына қол салып , бала жолдасын қолмен ажыратып , сыртқа шығарады . Бала жолдасын қолмен ажыратып , сыртқа шығару операциясы 2022 08 Бала жолдасын ажыратып шығару үш н жасалатын жатыр қуысына қол салу операциясы әртүрл ауру микробтардың ену мен қау пт . Қол салу операциясы кез нде әйелд ң сыртқы және шк жыныс мүшелер ндег , қынаптағы әртүрл микробтар жиынтығы қансыраған қан тамырларымен жатырдың шк қабатының лимфа жолдарына енед , сөйт п үлкен б р жараға айналады . Көп жағдайларда қол салу және жатыр қуысын қолмен тексеруден кей н дамитын сепсис аурулары пайда болады . Сондықтан бұл шара асептика ережес н , қолдану жағдайларын қатаң сақтауды талап етед . • Бала жолдасын қолмен ажыратып , шығару шаралары төмендег дей жағдайларда қолданылады : а ) босанудың 3- ш кезең н белсенд өтк зу шарасының ти мс зд г ндег қан кетулер ; б ) бала жолдасының жатыр қуысында ұзақ кеш гу ндег қан кетпеген жағдайлар ; • Жатыр қуысына қол салып тексеру әд с қолданылады : а ) бала орны бөл ктер н ң қалып қоюы ; б ) бала орнының түгелд г не күд кт жағдайлар ; 2022 ТЕХНИКАСЫ 09 Қуықты босату керек , сыртқы жыныс мүшелер н тазалаудан өтк зед , акушер қолын жуып , зарарсыздандырады , б рретт к перчатка ки лед . Әйелд дәр л к препараттармен жансыздандырады . Сол қолмен жыныс мүшелер н ашып , конус тәр зд и лген оң қолды ( акушер қолы ) қынапқа к рг зед , қолдың сыртқы жағы сег зкөзге қарайды . Оң қолды шке енг згеннен кей н , сол қолды жатыр түб не қояды . Қолды шке к рг згенде жатыр мойнының с нген шк ернеу н плацента деп қалмас үш н акушер қолын к нд к бойымен енг зед . К нд к бойымен жүре отырып , плацентаның шет н тауып алады . Ары қарай қолды жатыр қабырғасы мен плацента арасына қойып , арамен кескен сияқты қимылмен плацентаны ажырата бастайды . Осы кезде жатыр түб н жәйләп басады , сырттағы қол штег қолға көмектесед . Бала орнын ажыратқаннан кей н оны жатырдың төменг сегмент не итер п , сол қолмен к нд кт тартады . Жатыр ш ндег оң қолмен жатыр қуысын тағы б р тексер п шығады . Бала орны жатыр қабырғасынан толық ажырағаннан кей н , жатырдың шк қабырғасы тег с , бала жолдасы бек нген жер кед р - бұдырлау болып сез лед , онда децидуальды қабаттың үз нд лер қалады . Жатыр қуысын тексер п болғаннан кей н акушер қолын сыртқа шығарады . Әйелге окситоцин салады . Анемия жағдайы байқалса , қан орнын жүрет н дәр - дәрмектер құйылады . Егер қан кету тоқтамаса , қан тоқтату шараларын жүрг зед . Жатыр қуысына қол салғанға дей н босану барысында асқынулар ( ұзақ босану , босану кез ндег жатырдың шырышты қабатының қабыну белг лер ) байқалса , босанудан кей нг аурулардың дамуына себепкер болады . Бұл жағдайларда босанудан кей нг кезеңде антибиотиктер , сульфаниламид дәр лер тағайындалады . Кейб р жағдайларда плацентаның жатыр қабырғасының бұлшық ет қабатына ен п , өс п кету байқалады . Бұл кезде жатыр қуысына қол салып , плацентаны қолмен ажырату жатырдың тес л п кету не әкелед немесе өл м қауп н туғызады , сондықтан жатыр ампутация операциясы жасалады . Ауылдық жерлерде осындай жағдайлар туындаса , акушерка жатырды тығындап ( тампонада ), тез арада дәр герд өз не шақырады немесе әйелд перзентханаға жетк зед . Жатыр қуысына қол салынған әйелге босанудан кей нг декретт к демалыс 14 күнге ұзартылып , 70 күнге бер лед . 2022 БОСАНУДАН КЕЙІНГІ ҚАН КЕТУДЕ ЖАСАЛАТЫН ЖЕДЕЛ КӨМЕКТІҢ ІС - ӘРЕКЕТТЕР АЛГОРИТМІ 10 •1 қадам « Босанған әйел жағдайын бағалау »: 1) акушер - гинеколог , анестезиолог - реаниматолог дәр герлер н , лаборантты көмекке шақыру және м ндеттерд бөлу (5 минут ш нде ); 2) Артериальды қан қысымын өлшеу , тамыр соғысын , тыныс алу жи л г н , витальды қызметтерге ( анестезиолог - реаниматолог , анестезистка ) тұрақты мониторинг жасау . 3) Жоғалтқан қан шығынын алдын ала бағалау ( визуальды және өлшег ш ыдыспен өлшеу ); 4) 2 перифериялық венаны катетерлеу (№№16-18 G); 5) 1 венаға – қан шығынының көлем не 3.1 қатынасында физиологиялық ер т нд н 15 минут ш нде 1000 мл жылдамдықпен құю ; 6) Керуетт ң бас жағын төмен түс ру ; 7) Ылғалданған оттег беруд қамтамасыз ету ; •2 қадам « Қан кету көз н анықтау . «4 Т этиотропты ем »: •1 Т . Тонус – жатыр тонусының бұзылуы ( жатыр атониясы ) а ) Жатырдың сыртқы массажы б ) Утеротониктер – 10 ЕД окситоцинды қайта салу , жамбасқа в / м немесе 5 ЕД сұйықтықпен жәйләп в / в ( енг з лет н окситоцинн ң дозасы 50-60 ЕД ) және Е тобының простагландиндер н ( мизопростол 800-1000 мг ) немесе F2 a простагландиндер тобын енг зу . в ) жатырдың бимануальды жаншуы ( компрессиясы ). •2 Т . Ткань - т н . Бала орны бөл ктер н ң қалып қоюында жатыр ш не қол салып тексеру ( жатыр кюретажы ). •3 Т . Травма - жарақат – босану жолдарының жұмсақ т ндер н ң , жатырдың жарақаты , жатыр ш н ң сыртқа айналуы : а ) босану жолдарының жұмсақ т ндер н т гу б ) жатыр жыртылуында – лапаротомия в ) жатыр ш н ң сыртқа айналуында қалпына келт ру •4 Т . Тромбин – штен туа б ткен немесе жүре пайда болған коагулопатия – антифибринд ем , СЗП , тромбомасса , қанның рекомбинантты факторларын құю . 2022 ҚАН КЕТУ ЖАЛҒАСУДА ( ЖАТЫР ТОНУСЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ) 11 3 қадам Зертханалық ( гемоглобин , гематокрит , тромбоциттер , қанның ұю уақыты ) тұрақты бақылау нег з ндег « Инфузиялық ем көлем »: 1) 1000,0 мл қан кетуде - кристаллоидылар 3:1 қатынасында құю . 2) 1000,0-1500,0 мл қан кетуде – кристаллоидтар – 2000,0 мл , коллоид тар – 1000,0-1500,0 мл , СЗП – 1000,0 мл . 3) 2000,0 мл және одан артық қан кетуде – кристаллоидтар – 3000,0 мл , коллоидтар – 1000,0-2000,0 мл , СЗП – 1000,0 мл және одан артық , гемоглобин мөлшер н ң 70 г / л кем болуында эритроцитарлық масса – 1000,0 мл . Операциялық бөлмеге тасымалдау кез нде құрсақ аортасын қысу жүрг з лед . 1) Утеротониктерд ң ти мс зд г нде – Б - Линча компрессиялық т г с н салу . 2) Компрессиялық т г ст ң ти мс зд г нде – гистероэктомия жасалады . 3) Коагулопатия жағдайында ( ұю факторларының және тромбоциттерд ң нормадан 30 пайызға төмендеу нде , протромбинд уақыттың 1,5 және онан артық өсу нде , ұйықтың жоқтығында ) – жатыр экстирпациясы ( техникалық мүмк нш л к жағдайында – шк мықын артериясын байлау ). 2022 ҚҰРСАҚ АОРТАСЫН ҚЫСУ 12 2022 ҚАН КЕТУ 13 • анамнез нде жи және асқынған жасанды түс к жағдайларының болуы ; • шк жыныс мүшелер н ң ( эндометрит ) қабыну аурулары ; • инфантилизм – жыныс мүшелер н ң дұрыс жет лмеу ; • су көпт к ; • ег зд к ; • жүкт л кт ң 2- ш жартысындағы кеш гестоз ; • босану қызмет н ң әлс зд г ; • жүкт л к мерз м н ң асып кету ; • баланың көлденең жатуы ; • р бала ; • жатырдың миоматозды түй н ; • туу аралығы жи көп босанған әйелдер ; • босану , босанудан кей нг эндометрит ; • бұрынғы босану процес ндег қан кетулер ; • бұрын жатырға операция жасату жағдайлары ; Осы топ әйелдер не ерекше көң л бөл н п , қатаң бақылауға алынады . Жүкт л кт ң 12 аптасына дей н т ркеуге алынады . Жүкт л кт ң дамуы , штег нәрестен ң дамуы бақылауға алынады , жүкт л к кез нде байқалатын асқынулардың алдын алуға жұмыстар жүрг з лед . Қан тобы , резус факторы , қанның ұю қасиет не толық тексерулер жүрг з лед . Жүкт л кт ң 38-39 апталарында перзентханаға жатқызылады , әрб р әйелге жеке - жеке босану процес н ң жоспары жасалынады . Босану процес нде , босанудың 3- ш және босанудан кей нг ерте , кеш кезеңдерде қан кету қауп бар әйелдер тобы : Акушерл к қан кетулерде алғашқы көмек көрсету жиынтығы 2022 ҚАН КЕТУ 14 2 перифериялық катетерлер (№14-16); тамыр ш л к инфузияға арналған 2 жүйе ; қуық катетер ; 500,0 мл 2 флакон физиологиялық ер т нд ; перчатка ; 4 ампула окситоцин (20 б рл к ); жгут ; спирт ; 2022 ТІШҚҰ - ТАМЫРІШІЛІК ҚАННЫҢ ҰЮ СИНДРОМЫ 15 ТІШҚҰ синдромы – қанның ұю қасиет н ң төмендеу – акушерл к тәж рибедег әйел өл м н берет н ең ауыр асқынулардың б р . Қаз рг кезде жүкт л к , босану , босанудан кей нг кезеңдердег қанның ұю ерекшел ктер әл де болса толық зерттелмеген . Ғылыми еңбектерде , монографияларда бұл синдромды қан құрамындағы фибриногенн ң азаюы – фибриногенопатия , фибринн ң жедел түрде еру , тромбогеморрагиялық синдром , коагулопатиялық қан кету деп те атайды . Қаз рг кезде бұл аурудың даму патогенез не сәйкес келет н М . С . Мачабели ғалым ұсынған б рден - б р дұрыс термин « тромбогеморрагиялық синдром », яғни тамыр ш л к қанның ұю синдромы болып табылады . Жүкт л кт ң алғашқы 2-3 айлығында физиологиялық жағдайда қанның ұю қасиет н ң өзгер стер байқалады , қанның ұюы күшей п , еру қасиет бәсеңдейд , бұл өзгер стер босануға жақындаған кезеңдерде күшейе түсед . Жүкт л кт ң соңғы айларында гиперкоагуляция , яғни қанның ұю процес н ң күшею байқалады , ол қанның жалпы ұю қасиет н ң күшею мен қатар , оның кейб р сатыларының күшею мен де байланысты болады . Қалыпты жағдайдағы босану процес кез нде бала жолдасынан ( ажырауы кез нде ) тромбопластин деген зат тез арада бөл н п , ол бала жолдасы аймағындағы қан тамырларында тромбы , яғни қан ұйығын жасауға қолданылады , осылай физиологиялық жағдайда қан кетуд тез арада тоқтатуды қамтамасыз етед . Қалыпты босану процес нде осы заттардың к шкене б р бөл г ананың қан тамырларына да түсед . Жүкт л к пен босанудың кейб р патологиялық жағдайларында тромбопластин затының жатырдан жалпы қан жүйес не көп мөлшерде түсу байқалады . Ол қан тамырларының ш нде қан ұйығын жасап , қан құрамындағы фибриноген деген заттың азаюын немесе түгелдей жойылып кету н туғызады , соның әсер нен қатты қан кетуге әкел п соқтырады . Жүкт л кт ң соңғы айларында , босану және босанудан кей нг кезеңдер нде қалыпты жағдайдағыдай қан ұйығы пайда болуының алдындағы саты байқалады . Бұл өзгер стер бала жолдасы аймағындағы қанның ұюын тездетед . Босанудың 3- ш кезең ндег қанның тоқтауы жатырдың жиырылуына да байланысты болады . Ден сау әйелдерде жатыр жиырылып , қан тамырларының қысылып және қанның ұюына байланысты қан кету тез арада тоқталады . Қанның ұю қасиет н 2 сатыға бөлуге болады : а ) қанның қатты ұюы ; б ) қанның сәл ұюы ; М . С . Мачабели бойынша ТІШҚҰ синдромының 4 сатысы бар : 1- ш саты – қанның тез ұюы ; 2- ш саты – қанның еру қасиет н ң өр стеу ; 3- ш саты – қанның ұю мүмк нш л г н ң толық жоғалуы ; 4- ш саты – қалпына келу ; ТІШҚҰ синдромының себептер : 1. Дұрыс бек нген плацентаның мезг л нен бұрын ажырауы ; 2. бала суымен қан тамырының тығындалуы ; 3. баланың ште өлу ; 4. кеш гестоз ; 5. плацентаның дұрыс орналаспауы ; 6. жатырдың жиырылу қасиет н ң төмендеу мен болатын гипотониялық қан кету ; ТІШҚҰ синдромын емдеу әд стер : 1. қанның ұю қасиет н ң бұзылуын жою ; 2. акушерл к патологияны жою ; 3. қан кетумен күрес , яғни гемодинамикалық өзгер стерд қалпына келт ру болып табылады ; 2022 ТІШҚУ СИНДРОМЫ 16 2022 ТІШҚУ СИНДРОМЫ 17 ТІШҚҰ синдромының алдын алу шаралары : 1. Жүкт л к кез нде әйелдер кеңес беру орнында қан кету қауп бар әйелдерд қау пт топқа бөлу . Бұл топқа кеш гестоз , плацентаның дұрыс орналаспауы , ана құрсағында ұрықтың өл п қалуы , су көпт к , ег зд к , бала р л г байқалатын жүкт әйелдер жатады . 2. Қанның ұю қасиет н тексеру мақсатында коагулограммаға қан алынады . Ұрықтың ана құрсағында өл п қалуы байқалған сәтте әйелд жедел түрде ауруханаға жатқызып , ұрықтың өлген уақытынан 7-10 күннен артық кеш кт рмей баланы босандырып алу керек . Бұл жағдайда қанның ұю қасиет н терең тексеру қажет . В . И . Скипетров мұндай әйелдерд босандырудан бұрын ТІШҚҰ синдромындағы қан кетуд ң алдын алу мақсатында гепаринмен емдеу арқылы және онан кей н жәйләп гепарин еге отырып , босандыру қажет екенд г н ұсынады . 3. Босану кез нде әйел толғағын дұрыс реттеу , әртүрл асқыну жағдайларын уақтылы дер кез нде емдеу , кеш гестозды емдеу , жыныс мүшелер н ң жарақатын болдырмау сияқты шараларды жасаудың маңызы зор . Акушерл к асқыну жағдайларында к шкене мөлшерде , яғни 2-3 мың б рл к гепаринмен емдеу қажет болады . 4. ТІШҚҰ синдромындағы қан кетуд ң алдын алу мақсатында жүкт л к және босану кезеңдер нде қанның ұю жүйес үнем бақылауда болуы ти с . Босанудан кей нг кеш қан кету 2022 КЕШ ҚАН КЕТУ 18 Әйел босанғаннан 1 тәул ктен кей нг жатырдан қан кетуд босанудан кей нг кеш қан кету деп атайды . Босанудан кей нг кезеңн ң қалыпты жағдайда өту нде жатырдан келет н қанды бөл нд н ң , яғни лохийд ң келу 3-4 күнде аяқталады . Сонан кей нг бөл нд қанды - серозды және серозды болады , оның күн өткен сайын мөлшер б рт ндеп азая түсед . 10-12- ш күндер лохий ашық ақ түст болады . 3 аптадан кей н келет н бөл нд н ң мөлшер аз және шырышты болады . Босанудан кей нг кезеңдег кеш қан кету босанудан кей нг кезеңн ң алғашқы апталарында байқалады . Кеш қан кетуд ң себептер бала орны , ұрық қабаттары бөл ктер н ң , сонымен қатар децидуальды қабаттың , қанның көне ұйықтарының жатыр қуысында қалып қоюы болып табылады . Сирек жағдайда босанған әйелд ң жалпы ауруларына байланысты болуы да мүмк н немесе қан тамырларының әлс зд г нде байқалады , сондықтан бұл кезде жатырдың шырышты қабатының жазылуы ұзаққа созылады . Жатыр қуысында қалып қойған ұрық жұмыртқасының немесе қан ұйығының қатты қалдықтары жатырдың кер дамуына кедерг жасайды , мұнан басқа олар жатыр қуысына енген микробтардың көбею не қорект орта болып табылады . Осы өлген т ндерд ң ыдырауынан олар жатыр қабырғасынан жұлынып шығады , ол қан кетумен сипатталады . Сондықтан босанудан кей н неғұрлым кеш қан кетсе , соғұрлым босанудан кей нг сепсис ауруларының даму қау пт л г жоғары болады . 2022 КЕШ ҚАН КЕТУ 19 Кеш қан кету әдетте кездейсоқ уақытта пайда болады және көп жағдайда қан көб рек кетед . Қан кетуд ң б р рет болуы немесе б рнеше күн көлем нде қайталануы мүмк н . Қан кету мөлшер қалып қойған т ндерд ң мөлшер не байланысты болмайды . Мысалы , өлшем жағынан үлкен емес плацентарлық полип өте қатты көп қан кетуд ң себеб болуы мүмк н . Әйелд тексеру барысында жатыр көлем н ң босанудан кей нг кезең күндер не сәйкес келмеу , жатыр көлем н ң үлкен болуы анықталынады . Тығыздылығы жұмсақ немесе б ркелк емес , яғни б р жер жұмсақтау , б р жер қаттылау болады . Жатыр мойны қалыптасқан , цервикальды канал әдетте б р саусақты ж беред . Кейде шк ернеу жабық болады . Сипалау барысында жатырдың ауырсынуы жатыр қабырғасының қабыну процестер н б лд ред . Босанған әйелд ң жалпы жағдайы кеткен қан мөлшер не , анемия дәрежес не , қабыну процес н ң даму және таралу деңгей не байланысты болады . Дене қызуы қалыпты немесе сәл көтер лген болады , эндометрит дамуында дене қызуы 38-40 0 дей н көтер лед . Улану белг с мен қатар анемия белг лер дамиды . Сондықтан әйелд ң тер с мен шырышты қабатының рең не , қан қысымының деңгей не , тамыр соғысына көң л аударылады . Көрсет лет н көмек 2022 КЕШ ҚАН КЕТУ 20 Егер босанудан кей нг кезеңдег қан кету жатыр қуысында плацента немесе оның қабаттарының қалып қоюына байланысты болатын болса , қанды тоқтату үш н жатыр ш нде қалып қойған ұрық элементтер н алып тастау қажет , яғни жатыр қуысы қырылуы ти с . Бұл операция жатыр ш ндег жараның грануляциялық қоршауын бұзады , лимфа және қан тамырлары арқылы инфекцияның таралуына ықпал етед . Жатыр қуысын қыру кез нде шырышты қабаттың жазылу процес бұзылады . Сондықтан мұндай қырудан кей н кейб р жас әйелдерде тұрақты аменореяның байқалуы мүмк н . Сонымен қатар босанудан кей нг көлем жағынан үлкен және тығыздылығы жұмсақ жатырды қыру оның тес л п кету мен қау пт . Сондықтан жоғарыда аталған асқынулардың даму қау пт л г не сәйкес , жатырды қыру операциясы әйел өм р не қау п төнд рет н өте қатты қан кетулерде жасалады . Басқа өте көп емес қан кетулерде консервативт ем жасалады . Жатырдың жиырылуын күшейтет н дәр лер тағайындалады , ол өлген т ндерд ң жатыр қабырғасынан жұлынып , сыртқа шығуын тездетед . Осы еммен қатар анемия және инфекцияға қарсы күрес жүрг з лед . Науқасқа төсект режим тағайындалады , шт ң төменг жағына мұз қапшық қойылады , дәр гер көрсетпес бойынша антибиотиктер , сульфаниламид дәр лер , сұйықтықтар құйылады . Консервативт емн ң ти мс зд г нде және қан кету жалғасқан жағдайда жатыр қуысы қырылады . Егер көп қан кету жатыр қуысының инфекциясымен қатар жүрсе , онда жатырды қыру бактериялық шоктың дамуымен қау пт болып табылады . Сондықтан мұндай жағдайларда дәр герлер кеңес шақырылып , нақты шеш м қабылданады , жатыр қуысы қырылады немесе жатыр ампутациясы жасалады . Алдын алу шаралары Босанудан кей нг кезеңдег кеш қан кетуд ң алдын алу бала орнын мұқият қараудан тұрады , жатыр ш нде бала орны т ндер н ң , қабаттарының қалып қоймауына толық көз жетк зу керек . Сонымен қатар жатырдың жақсы жиырылуын қадағалау қажет . Жатырдың жақсы жиырылуы үш н қуықты , т к шект жүйел түрде босату қажет , жатырдың жиырылуын жақсартатын дәр лерд дер кез нде салған дұрыс . Жатырдың кер дамуына ерекше көң л аудару керек . Босанған әйелд төсег нен ерте тұрғызу және баласын емшекпен ем зу жатырдың кер дамуынтездет п , кеш қан кетуд ң алдын алуға мүмк нд к беред . 2022 КЕШ ҚАН КЕТУ 21 Thank you for your attention! Пайдаланылған әдебиеттер : https://articlekz.com/kk/article/26 184 https://kazmedic.org/archives/660 4 Акушерия және гинекология 2022 БОСАНУ КЕЗІНДЕГІ ЕРТЕ , КЕШ ҚАН КЕТУЛЕР 22 жүктеу/скачать 1,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|