Бутейко жүйесі және осы жүйе бойыншы орындалатын жаттығулар
жүктеу/скачать 14,87 Kb.
|
Бутейко жүйесі
|
Бутейко жүйесі және осы жүйе бойыншы орындалатын жаттығулар. Дәрігер Бутейко К.П. белгілі бір ауруларды, әсіресе бронх демікпесін емдеуде табысты қолданылатын тыныс алу жат- тығулар жүйесін әзірлеп шығарды. Бутейко зерттеулердің нәтижесінде көптеген аурулардың себебі ағзада көмірқышқыл газының тапшылығы деген қоры- тындыға келді. Тыныс алудың оттегі теориясына қарама-қарсы, ол тыныс алудың көміртек теориясын және терең тыныс алуды ерікті түрде жою әдісін (ТТЕЖ) дәлелдеді. Терең және жиі тыныс алу кезінде көмірқышқыл газ дене- ден кетеді, бұл сау адамның басы айналуына және тіпті есінен айырылуына (егер мұндай тыныс алу бұлшықеттер жұмысына және ағзада оттегіге қажеттілік болмаса), ал астма науқаста- рында - бронхтың және қан тамырларының жиырылуына әке- леді. ТТЕЖ-ның мәні таяз тыныс алуды дамыту болып табы- лады. Тыныс алудағы іркіліс кезінде және таяз тыныс алуы кезінде қан мен тіндердің оттегімен және көмірқышқыл газымен жақсырақ қанығады, қышқыл-сілтілік тепе-теңдігі бірыңғайла- нады, заттардың алмасу процестері жақсарады. Бутейко сынағы төмендегілерден тұрады: шағын дем алған- нан кейін, қанша секундқа дем алуды тоқтата алатыз, соны өл- шеңіз. Егер 3-5 секундтан кейін тыныс алу қиын болса, онда бұл ауыр дерттің белгісі; 30 секундтық тоқтату сіздің дені сау, бірақ «терең тыныс алатын» адам екендігінізді көрсетеді. Шынайы сау адамның қиналмастан 1 мин тыныс алмай тұра алады, ал жаттығу кезінде - одан да көпке шыдайды. Бутейко әдісімен дайындықтар көп ерік жігерді, табандылық пен уақытты талап етеді. Өзін-өзі бақылау күнделігін арнау ұсы- нылады. Сізге мұрынмен ғана дем алуға болады. Дем шығару- дан кейін кідіргенде, төзіп және қиналудың қажеті жоқ. Тәулігі- не әрбірі 20- 40 минуттан алты циклды орындау керек. Бір жыл жаттығудан кейін 1 минутқа дейін ауа жұтпау қабілетіне ие бо- луға болады. Тыныс алудың арқасында ағзаның өмірлік белсенділігі қамтамасыз етіледі: оттегінің өкпеге жеткізіледі, көмірқышқыл газдың белгілі бір саны шығарылады, заттардың алмасуы қамта- масыз етіледі, жылу энергиясы қалыптасады. Тыныс алу актісі қандағы оттегінің және көмірқышқыл газының теңгерімін рет- тейді. Бұған қоса, тыныс алу адамның сөйлеу және эмоционал- дық күйіне байланысты. Тыныс алу гимнастикасының қазір- гі жүйелері мен әдістерін және олардың ерекшеліктерін осы тұрғыдан қарастыру керек. Тыныс алу гимнастикасының жаңа жүйелерінің және әдістерінің пайда болуы нақты тапсырмаларға ең жақын сәйкес келетіндерді таңдауды кеңейтеді. Бутейко әдісінің негізгі анықтамалары. Терең тыныс алу кезінде ағзадан көмірқышқыл газ СО 2 көбірек шығады, сондықтан да ағзада жара пайда болады. Осының нәтижесінде ағзада алмасу бұзылады, яғни тез дертке шалдығу, тұмау пайда болады. Ағза көмірқышқыл газды шығарып дерттерді жою әрекетіне көшеді. Науқаста болатын аурулар, яғни мұрын қуысына дем бермеу т.б. Аурулардың болуына жол бермейді. Қанша көбірек тыныс алсаңыз, ағзаға сонша аз көлемде газ, улы заттар барады. Жаттығудың емдік шаралары. Дәрігерлік тәжірибе бойынша Бутейко әдісі 80-85 % -ке тиімді болып табылады. Бас қозғалысы. 1. «Бұрылу». Басыңызды оңға солға бұрыңыз, қалыпты жағдайда тез адымдаңыз. Бір уақытта бұрылумен бірге мұрынмен тыныс алыңыз. Қысқа, шулы 96 тыныс алу. Ойлаңыз: «Оттың иісі шығып тұр!» Қайдан? Сол жақтан? Оң жақтан ? Ауаны иіскеңіз. 2. « Құлақтар». Біреуге бірдеңе айтқандай, басыңызды шайқаңыз «Ай-ай ұялмайсыз ба»? Ал денеңіз қозғалмау керек. Оң құлақ - оң иыққа қарайды, сол құлақ – сол иыққа. Иық қозғалмайды. Әрбір шайқаған сайын – тыныс алу. 3. «Кіші тербеліс» Басыңызды алға – артқа, тыныс алып шұлғыңыз. Ойлаңыз: « Оттың иісі қайдан шығып тұр?» Астынан ? Үстінен ? Негізгі қозғалыстар. 1. «Мысық». Аяқтың арасы – ашық. Торғайды аңдып отырған мысықты еске түсіріңіз. Соның қозғалысын қайталап отыра, аздап отырып оңға және солға қараңыз. 2. «Насос». Қолыңызға оралған газет немесе таяқ алып яғни насостың басы ретінде дөңгелектің желін босатқан тәрізді қимыл жасаңыз. Әрбір иілген сайын- тыныс алу керек. Иілу бітсе – тыныс алу да бітеді. Көп уақыт тыныс алу қажет. «Насос» қозғалысы көп тұтығатын болған адамға өте тиімді. 3. «Иығыңды құшақта». Иықтың бойымен қолыңызды көтеріңіз. Шынтағыңызды бүгіңіз. Алақанды өзіңізге тартып кеудеге қойыңыз, мойыннан төмен тұру керек. Екі қол бір – біріне қарама – қарсы болу керек. Қолдарды жақындату керек. Қатты тыныс алып « иық ауаға көмектеседі» деп ойлаңыз. 4. «Үлкен тербеліс». Бұл қозғалыс қоспалы, яғни тербеліске ұқсайды. Алға қарай иілу, ал қолдарыңыз жерге тиеді, - тыныс алу, артқа – иілу – қолдарыңыз иықты құшақтайды – тыныс алу. Алға – артқа, тыныс – тыныс, тық – тық, тербелес сияқты. 5. Жартылай отыру. Бір аяқ алда, екіншісі – артта. Дене салмағы – аяқта, яғни жарысқа қатысатын адам тәрізді болу керек. Сол жаттығуды бірнеше рет тұрып, отырып жасау керек. Қозғалысты меңгеріп алып, қолдарыңызды тербеліске келтіріңіз. жүктеу/скачать 14,87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|