Эксперимент 13 Өлшеу дегеніміз не? Оның маңыздылығы

Эксперимент

13) Өлшеу дегеніміз не? Оның маңыздылығы
Өлшеу – арнайы техникалық құралдар көмегімен тәжірибе жолымен шама мәнін табу. Мысалыға объектінің ұзындығын, биіктігін және басқа параметрлерін өлшеу құралдарымен анықтау.

Өлшеу – құрылымдық элементтердің толық тізбектерінің өзара әрекеттерінен тұратын күрделі процесс. Оларға: өлшеу есептері, өлшеу объектісі, өлшеу принциптері, әдістері, құрылғылары мен олардың модельдері, өлшеу шарттары, өлшеу субъектілері, өлшеу нәтижелері мен қателіктері кіреді.?

14) Метрологияның түсініктері

Өлшемдер метрологияның негізгі обьектісі ретінде физикалық шамалармен және өзге де ғылымдарға жататын шамаламен байланысты. Мысалы: математика, психология, медицина.

Үдерістер мен физикалық денелердің түрлі қасиеттерін сандық сипаттау үшін шама түсінігі енгізілген.

Шамаларды екі түрге бөлуге болады: шынайы және идеалды.

Идеалды шамалар негізінен математика саласына байланысты болады және нақты шынайы түсініктердің жалпы түрі болып табылады. Шынайы шамаларды, өз кезегінде, физикалық және физикалық емес, өлшенетін және бағаланатын деп бөлуге болады.

Физикалық шама деп көптеген физикалық обьектілер үшін сапалық тұрғыда ортақ болатын және сандық мәнде ерекшеленетін физикалық обьект (құбылыстың, үдерістің) қасиеттерінің бірі аталады. Осылайша, қаттылық қасиеті сапалық тұрғыда

Өлшем деп шама бірлігін сипаттайтын және одан өлшенетін шаманы сәйкестендіруге мүмкіндік беретін, техникалық әдіс көмегімен орындалатын операциялардың жиынтығы аталады. Шаманың алынған мәні өлшемнің нәтижесі болып табылады.

Метрологияның басты міндеттерінің бірі – өлшемдердің бірлігін қамтамасыз ету мынадай негіз салушы екі шарт ескерілгенде шешілуі мүмкін:

- Өлшем нәтижесін бірдей заңды бірліктерде көрсету

- Өлшемдер нәтижелерінің жіберілетін қателіктерін және олардың берілген ықтималдылықпен шығуға
тыйым салынатын шектерін көрсету.
Қателіктер деп өлшемдер нәтижелерінің өлшенетін бірліктің нақты мәнінен ауытқуын айтады.
15) Биологиялық эксперименттерде қолданылатын әдістер. Анықтау.

Қай өсімдік екенін анықтау қажеттілігі ежелден бері болған. Қабілет көп жағдайда қандай критерийлерге және кімнің жүйесі қолданылатынына байланысты. Анықтау қазіргі заманға тәуелді таксономия организмдердің идентификациясын анықтау. Таксономия - бұл биологияның сәйкестендіру, номенклатура және классификация мәселелерімен айналысатын бөлімі. Бұл терминді 1813 жылы швейцариялық ботаник ұсынған Августин Пирамусы де

16) Экологиялық эксперименттер

Жақсы жасалған экологиялық эксперименттің мақсаты немесе
сұрағы нақты болады. Зерттеушілер репликацияны және рандомизацияны қамтамасыз ете отырып, қателіктерді жоюға ерекше қамқорлық жасауы керек. Зерттелетін түрлер туралы, олардың құрамындағы организмдер туралы білім бірінші кезекте тұр.

Экологиялық эксперименттердің үш түрін жасауға болады: манипулятивті, табиғи және бақылаушы.

Манипулятивті эксперименттер - зерттеуші қатысатын тәжірибелер факторды өзгертеді оның экожүйеге қалай әсер ететінін көру. Мұны далада немесе зертханада жасауға болады.
Эксперименттердің мұндай түрлері бақылауды басқарады. Олар далалық жұмыстар әртүрлі себептермен жүргізіле алмайтын жағдайларда
жұмыс істейді.

Табиғи эксперименттерді, олардың аты айтып тұрғандай, адамдар бағыттай бермейді. Бұл табиғаттың әсерінен туындаған экожүйені манипуляциялар. Мысалы, табиғи апат, климаттың өзгеруі немесе инвазиялық түрлердің енуінен кейін экожүйенің өзі тәжірибені білдіреді.

Бақылау эксперименттері жоғары сапалы мәліметтер үшін адекватты репликаларды қажет етеді. Мұнда «10 ережесі» қолданылады; зерттеушілер әр санат үшін 10 бақылаулар жинауы керек. Сыртқы әсерлер ауа-райын және басқа да келеңсіздіктер сияқты деректерді жинауға күш салуы мүмкін. Алайда 10 қайталанатын бақылауларды қолдану статистикалық маңызды мәліметтерді алуға пайдалы болуы мүмкін.

Рандомизацияны бақылаушы эксперименттер жүргізгенге дейін жасау маңызды. Мұны компьютердегі электрондық кестемен жасауға болады. Рандомизация деректерді жинауды күшейтеді, себебі ол біржақты болуды азайтады.