Lesson Study әдісін мектептерде қолдану

Тошия Чичибу,

Жапонияның білім саласындағы ғылыми

зерттеулер институтының бас ғылыми

қызметкері
Lesson study/зерттеу сабағы

Зертеу сабағы қарапайым идея болып табылады. Егер сіз оқытуды жақсартқыңыз келсе, онда басқа мұғалімдермен бірге жұмыс істеу-жоспарлау, бақылау және сабақ бойынша ой жүгіртудің қаншалықты маңызды екені анық емес пе?

(Lewis, 2002)

Глоссарий

• 
  Lesson Study: сабақтың сапасын жақсарту үдерісі - сабақты жоспарлау, сабақтың жоспарын талқылау, өткізілген сабақты зерттеу, сабақтан кейін талқылау
  
• 
  Сабақты зерттеу: сабақты Lesson Study аясында зерттеу
  
• 
  Сабақтан соң талқылау: бақылаушылардың бақылау нәтижесімен бір бірімен алмасу мақсатында талқылау жүргізу немесе сабақты жақсарту үшін жаңа идеяларды ойлап шығару
  

• 
  Біз қанша уақыт кездесуіміз қажет?
  
• 
  Кездесулерімізде қалай жазба жүргізуіміз керек?
  
• 
  Біз нені басшылыққа алуымыз керек?
  
• 
  Сабаққа қатысушылардың келісімі қажет пе?
  

• 
  Команда 3-6 мұғалімнен тұрады.
  
• 
  Команда кездеспес бұрын, сабақты зерттеу нұскауын оның әр мүшесі қарап шығуы керек
  
• 
  Бірінші жиналыста кім жазба жүргізетінін анықтап, тағы басқа да рольдерді үлестіріп беру керек. Сабақ басталмас бұрын 2 ден 6 кездесуге дейін болуы керек
  
• 
  Қатысушылардан алған мәліметтерді қолдану үшін рұқсат сұраңыз.
  

Lesson Study әдісі бойынша жүргізу графигі

Сабақ кестесі

• 
  Оқыту мақсаты мен оқу мақсаты бірдей ме?
  
• 
  Мақсат қоя білу нәтижеге қалай әсер етеді?
  
• 
  Мақсат тек ақадемиялық білімге ғана жұмылдырылады ма?
  

• 
  Сабақ қандай тақырыпқа негізделеді? Неге сол тақырыпты таңдадыңыз?
  
• 
  Сабақта қандай даму мақсаттары (дағды, қабілеттілік, сезім) алға қойылған?
  
• 
  Қандай нақты оқыту мақсатын жоспарлайсыз? Жоспарда оқушылар сабақтың нәтижесінде нені біліп/нені істей алатынын жазу.
  

• 
  Зерттеу сабағы оқыту әдісі мен стратегияны жазып коюы керек пе?
  
• 
  Қандай стратегиялар оқушылардың ой өрісін нақты көрсете алады?
  
• 
  Болып кеткен сабақты қолдануға болады ма ?
  
• 
  Сабақтың жоспары қаншалықты толық болуы керек?
  

• 
  Қандай қосымша дәлелдемелерді жинауға болады?
  
• 
  Сырттан бақылаушыларды шақыру керек пе, олай болса олар не істеуі керек?
  
• 
  Оқушылардың үлгерімін бағалау үшін тесттер беру керек пе(алдын және кейін)?
  

• 
  Оқушыларды бақылағанда сіздің жоспарыңыз қандай?
  
• 
  Бақылаудың қандай стратегияларын қолданасыз (мысалы, жазбалар, координациялық сұрақтар, бақылау- тексеру)?
  
• 
  Қандай ой өрістегі және қандай тәртіптегі оқушыларға көңіл бөлесіз?
  

• 
  Бақылау барысында неге көңіл бөлетініңізді алдын ала келісіңіз
  
• 
  Бақылаушылардың көңілін аудару үшін бірнеше негізгі оқушыларды таңдап алуға болады
  
• 
  Әр оқушы қалай үйреніп жатқанын бақылау керек
  
• 
  Барлық оқушыларды бақылау үшін тұрып тұрған жөн
  

• 
  Мұғалімнің «терісі қалың болу керек», бұны қалай істеуге болады?
  
• 
  Бақылаушылардың қатысуы оқушылардың үлгеріміне теріс әсер бермеуі керек
  
• 
  Команда мүшелері бірге сабақ жүргізе алады ма?
  
• 
  Мұғалім оқыту барысында сабаққа өзгертулер енгізе алады ма?
  

• 
  Өзіңіз хабардар болған формаға қол қойғаныңызға көз жеткізіңіз.
  
• 
  Сабақтың көшірмесін, оқу материалдарын және бақылаушыларға арналған нұсқауды әкеліп, таратып беріңіз.
  

• 
  Талқылаудың мақсаты:
  
• 
  Әр мұғалімнің көрегенділігінің артуы
  
• 
  Барлық қатысушылардың сабаққа байланысты терең кері байлынысы
  
• 
  Мұғалімнің сабағына немесе іс әрекеттеріне баға қоймау
  
• 
  Құралдар
  
  • 
    Стикерлер (шамамен 5×7мм, 10 парақ әр қатысушыға)
    
  • 
    Постерлер (шамамен 80 см×100 см)
    
  • 
    Маркерлер (түрлі түсті)
    

• 
  Берілгенді ұйымдастырудың немесе түсіндіріп берудің қолайлы жолдары бар ма?
  
• 
  Оқушылардың үлгерімі туралы біз не білуіміз қажет?
  
• 
  Сабақты бер рет жоспарлап, бақылау жеткілікті ме?
  

• 
  Берілген тапсырмада қандай негізгі заңдылықтар бар? Негізгі ескертулер мен мысалдарды талқылаңыз.
  
• 
  Берілген тапсырма оқушының ойы, атап айтқанда, олардың қателесуі, қиыншылықтары, түсініктері, таңқаларлық ойлары туралы не айтады?
  
• 
  Оқудың мақсатына оқушылар неліктен қол жеткізе алды/ жеткізе алмады?
  
• 
  Өзіңіздің тадауыңыздың негізінде, сіз сабақты қалай өзгертер едіңіз немесе сабақты қалай қайта қарастырар едіңіз?
  

(сабақтың басы)

• 
  Сабақтың мақсаты анық
  
• 
  Оқушылар партада түзу отыра алады
  
• 
  Оқушылар сабаққа толық көңіл бөле алады
  

• 
  Мұғалім материалды ұғынықты етіп түсіндіре алады
  
• 
  Мұғалім оқушылардың ықыласын аудара алады
  
• 
  Мұғалім оқушыларды өз ойын білдіруге ынталандыра алады
  
• 
  Мұғалім оқушыларды терең ойлауға мәжбүрлей алады
  
• 
  Мұғалім топтық жұмысты дұрыс қолдана алады
  
• 
  Мұғалім АҚТ құралдарын дұрыс қолдана алады
  
• 
  Мұғалімнің сабаққа дайындаған жұмыс парақтары, басқа да материалдары тиімді
  
• 
  Оқушылар қалай жазба жүргізеді
  
• 
  Оқушылар сабақ материалын қаншалықты түсінеді
  
• 
  Оқушылар өз ойларын нақты жеткізіп бере алады
  
• 
  Оқушылар бір бірін тыңдай алады
  
• 
  Мұғалім сұрақтарға, репликаларға және оқушылардың тәртібіне сәйкес жауап бере алады
  

• 
  Қорытынды сабақтың мақсатына сәйкестендіріледі