Моральдың негізгі бөлігіне іс-әрекет, мінез-құлық жатады
жүктеу/скачать 16,61 Kb.
|
Мораль
|
Мораль-бұл осы қоғамда қабылданған жақсылық пен жамандық ұғымдарына, әділ және әділетсіз ұғымдарға сәйкес адамдар ережелерінің арасындағы қарым-қатынастардың сипатын анықтайтын адамгершілік талаптардың (нормалардың, қағидаттардың) жиынтығы. Мораль — бұл нормалар, мінез-құлық ережелері, моральдық заңдар, әдет-ғұрыптар жиынтығы, адамдар, әдетте, өз еркімен бағынады және әрбір қоғамда кез келген әрекет туралы айтуға болады-ол жақсы немесе жаман, мейірімді немесе зұлым. Мораль адамнан адам болуды, жануарға дейін түспеуді, басқа адамдарды құрметтеуді, жақсылық жасауды, зұлымдық емес, өз іс-әрекеттерінде сүйіспеншілікті басшылыққа алуды, бір-біріне көмектесуді, ата-бабаларын құрметтеуді және т. б. талап етеді. Мінез-құлық мәдениеті. Адамның мінез-құлық нормалары, ішкі мәдениеті, сыпайылығы. Мінез-құлық пен басқаға қатынастың сыртқы формалары. «Әдептілік», «жаман қылық» ұғымдары. Әртүрлі әлеуметтік топтардың мінез-құлық ережелері. Моральдық және құқықтық мінезқұлықтың қозғаушы күштері. Моральдың негізгі бөлігіне іс-әрекет, мінез-құлық жатады. Моральдық мінез-құлықта мотив-мақсатты, құрал мен нәтижені айыра білу қажет. Адамгершілік қызмет туралы қылықтар, мінез – құлық, олардың себептері жақсылық пен жамандықты, лайықты және лайықсыз және т.б. ажырату тұрғысынан бағаланғанда айтуға болады. Іс-әрекет: мотив, ниет, мақсат, әрекет, әрекеттің салдары. Іс – әрекеттің моральдық салдары-адамның өзін-өзі бағалауы және қоршаған ортаны бағалау. Адамның адамгершілік мәні бар, тұрақты немесе өзгеретін жағдайларда салыстырмалы түрде ұзақ мерзімде жасайтын іс-әрекеттерінің жиынтығы мінез-құлық деп аталады. Адамның мінез – құлқы-оның моральдық қасиеттерінің, адамгершілік бейнесінің жалғыз объективті көрсеткіші. Мораль құрылымы. Мораль моральдық нормаларды, моральдық қағидаларды, адамгершілік идеалдарды, моральдық критерийлерді қамтиды. Мораль құрылысының негізгі элементтері: • моральдық сана • Моральдық қызмет; • Моральдық қарым-қатынас. Моральдық сана – жекелеген тұлғалардың, әлеуметтік топтардың және бүкіл қоғамның көзқарастарын, пікірлерін және мінез-құлықтарын нормалармен бағалау қызметін атқаратын қоғамдық сананың бір формасы. Моральдық қызмет – бұл мораль нормаларымен, қағидаларымен және әлеуметтік көзқараспен бағаланатын адамдардың, топтардың, қоғамдастықтардың кез-келген қызметі. Мысалы, соғысып жатқан екі мемлекеттің әрекеттерін алайық, бір мемлекет оны дұрыс деп бағалайды, ал басқалары бұл қатыгездік дұрыс емес бағалайды. Моральдық қарым-қатынас – бұл адамдар, топтар, кластар, мемлекеттер арасындағы айқындалған, бағаланған қатынас аспектілері Құрылым жүйе элементтерінің байланыс тәсілін құрайды. Моральдық нормалар моральдық мінез-құлықтар мен мораль құрылымымен тығыз байланысты.Сондықтан,нормалар туралы айта кеткен жөн деп ойлаймын. Моральдық нормалар – бұл адамның қоғамдағы мінез-құлқын, оның басқа адамдарға, қоғамға және өзіне деген көзқарасын реттейтін әлеуметтік нормалар. Оларды орындау қоғамдық пікір күшімен, осы қоғамда қабылданған жақсылық пен зұлымдық, әділдік пен әділетсіздік, ізгілікті және ақау туралы ұғымдардың негізінде, тиісті және сотталған адамның ішкі нанымымен қамтамасыз етіледі. Моральдық нормалар мінез-құлықтың мазмұнын, белгілі бір жағдайда қалай қабылданғанын, яғни осы қоғамға, әлеуметтік топқа тән мінез-құлықты анықтайды. Олар қоғамда қолданылатын және реттеуші функцияларды орындайтын басқа нормалардан (экономикалық, саяси, құқықтық, эстетикалық), адамдардың іс-әрекеттерін реттеу тәсілі бойынша ерекшеленеді. Адамгершілік күнделікті қоғам өмірінде дәстүрлердің күшімен, беделімен және билікпен барлық жалпыға танылған және қолдайтын тәртіптермен, қоғамдық пікірмен, қоғам мүшелерінің белгілі бір жағдайларда тиісті мінез-құлық туралы нанымымен жаңғыртылады. Қарапайым әдет-ғұрыптар мен әдеттерге қарағанда, адамдар ұқсас жағдайларда (туған күнін мерекелеу, үйлену тойы, армияға шығарып салу, әр түрлі салт-жоралғылар, белгілі бір еңбек іс-әрекеттеріне әдеттер және т.б.), моральдық нормалар жалпы қабылданған тәртіптің нәтижесінде ғана орындалмай, адамның тиісті немесе ерікті емес мінез-құлықтары туралы ұғымдарында, сондай-ақ нақты өмірлік жағдайда да идеялық негіздемені табады. Моральдық нормаларды ақылға қонымды, орынды және мақұлданатын мінез-құлық ережелері ретінде тұжырымдау негізіне қоғамда әрекет ететін нақты қағидаттар, идеалдар, жақсылық пен жамандық туралы ұғымдар және т.б. алынған. Моральдың құрылымы мен функциялары Қоғамдық моральдық сана - бұл топтық моральдық сана мазмұнын жалпыланған жалпылау. Мұндай жалпылау кезінде топтық моральдық сана «ішінен» қарастырылады. Зерттеуші немесе ағартушының өзі сол кезде қалыптасқан моральдық сана реттейтін шектерде болады және оны белгілі бір емес, жалпы адам ретінде қарастырады. Алайда, топтық моральдық сана аясында тарихи түрде қалыптасатын құрылымдық элементтер топтық моральдық сананың келесі формаларымен ассимиляцияланған, байытылған, жартылай өзгертілген, бірақ негізінен дәуірден дәуірге ауысатын ұғымдарда сақталған. Бұл тарихи сабақтастық пен өткен уақыттың адамгершілігі мен адамгершілігін түсіну қабілетін қамтамасыз етеді. Моральдың құрылымдық элементтеріне, біріншіден, мораль категориялары, екіншіден, адамгершілік қасиеттер жатады: ізгіліктер мен жамандықтар. Алайда, этика туралы қазіргі еңбектерде бірінші (атап айтқанда жақсы, жақсылық пен жамандық, әділеттілік, бақыт) екіншісі (батылдық, жомарттық, момындық, шыншылдық, модерация және басқалар) адамгершілік құндылықтарға қатысты айтылған. Сондықтан оларды келесі бөлімде қарастырған дұрыс деп санаймын. https://ikaz.info/moral-funktsiya-ymy-rylym/ https://vk.com/@model_hp-moraldy-rylymy-men-funkciyalary https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C жүктеу/скачать 16,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|