О.Шпенглер – “локальді мәдениеттер” концепциясының авторы.
Негізгі еңбегі: “Еуропаның құлдырауы”.
Еуропоцентризмге қарсы теория ұсынды.
Еуропоцентризм-Еуропа мәдениеті, тарихы арқылы адамзат өмірін тұтастай бағамдаудағы басты өлшем.
ОСВАЛЬД ШПЕНГЛЕР
Шпенглер бойынша, мәдениеттің өмірлік циклі – бұл кез келген тірі организмнің өмірлік циклі. О. Шпенглер өзінің аяқталуна жеткен 8 мәдениеттер типін атап көрсетеді, олар: қытайлық, вавилондық, үнділік, антикалық. Арабтық, батысеуропалық, майшық. Туындау сатысында, оның пікірінше, орыс- сібірлік мәдениет тұр. О. Шпенглер өз критерийлеріне халықтың, ұжымдық жолының ішкі, психологиялық құрылысы жатады. Шпенглер бойынша, мәдениеттің мәні- бұл халықтың ұжымдық жолының өзін білдіруге ұмтылысы. Әрине, ұжымдық жолға өзіндік көңіл күйі, сезімталдық әлемі, оның негізінде ұжымдық жан өмір сүретін, сезінетін, жасайтын, одан мәдени формалардың бүкіл байлығы шығатын, өзіндік психикалық ішкі рәміз тән. Антикалық мәдениетте О. Шпенглер көрінетін шекара приціпіне негізделген апалондық жанды көреді. Гректер үшін көзбен көрінетін үш өлшемді кеңістікбар болды. О. Шпенглер тарихи мәденитип шектерінде мәдениет басқалардан ештеңені қабылдамай, оқшау өмір сүреді, сондықтан мәдени сұхбат мүмкін емес деп пайымдады.
О.ШПЕНГЛЕРДІҢ МӘДЕНИЕТ ТИПОЛОГИЯЫ
О.Шпенглер теориясы бойынша:
МӘДЕНИЕТЦИВИЛИЗАЦИЯ
Мәдениет - белгілі бір территорияда өмір сүретін ұлттың тілі, дәстүрі негізінде қалыптасады, яғни, локальді болады. Мәдениет-тірі организм.
Ал өркениет – мәдениеттің соңы.
ОСВАЛЬД ШПЕНГЛЕР
Ойшылдың ойынша тарихты зерделейтін болсақ, әрбір мәдениет шамамен 1200-1500 жыл өмір сүреді.
Мынадай кезеңдерді бастан кешеді:
Балалық
Бозбалалық
Есею
Кәрілік.
Ойшыл мәдениеттердің келесі типтерін ажыратады:
Египеттік
Вавилондық
Үнділік
Қытайлық
Грек-римдік
Арабтық
Мексикандық (майя)
Еуропалық.
ОСВАЛЬД ШПЕНГЛЕР МӘДЕНИЕТ ТИПТЕРІ
Мәдениет өзінің барлық мүмкіндіктерін тауысқанда, цивилизацияға айналады.
Цивилизацияның белгілері: урбанизация, гигант-қалалар, ортақ ақша, халық орнына тобыр, діннің орнына өлі метафизика, шынайы әрекеттің орнына шоу, билікке деген құштарлық, сыртқа бағытталу.
