Орындаған : Оралбек Әли Тақырып: Мағжан Жұмабаевтың «Педагогика»

Alikhan Bokeihan
University 
СӨЖ
Тексерген : Оралбекова Бакытгуль
Сейтмухамбетова 
Орындаған : Оралбек Әли 
Тақырып: Мағжан Жұмабаевтың «Педагогика»
еңбегіндегі тәрбиенің негізгі бағыттар

Мағжан Жұмабаевтың «Педагогика» еңбегінің алғаш
басылымы 1922 жылы 15 қырқүйегінде жарық көрген.
Бұл кітабы он төрт бөлімнен тұрады. Мағжан өзінің
осы педагогикасын 14 ірі бөлімнен құрып, әр
бөлімінде педагогика ғылымын жан-жақты саралап,
болашақ ұрпақ тәрбиесін беруде таптырмас көмекші
құрал етіп қалдырған.
М.Жұмабаев орыс және батыс психологтары мен
педагогтарының еңбектерін оқи отырып,
«Педагогика» оқулығын жазу кезіндегі өз ұстанымын
тәрбиенің ұлттық ерекшеліктерін ескере отырып
былайша сипаттайды: «Мен ғалымдар мен
педагогтардың көзқарастарын таңдауға тырыстым.
Қазақтың жанына жақын болуға барынша тырыстым.
Курстарда мұғалімдердің көмегімен таза орысша
сөздерді қазақ тіліне аудардым. Енді әлем тіліне
айналған сөздерді қазақ тіліне аудару үшін қиналудың
қажеті жоқ». Негізі, ол кезде қазақта педагогикалық
терминдер жоқтың қасы. М.Жұмабаев жүздеген жаңа
педагогикалық терминдерді ойлап тауып, енгізді. Оқу
құралының бірінші бөлімі педагогиканың жалпы
мәселелеріне арналған.

Мағжан Жұмабаев педагогикасының мақсаты: 1. Ақыл-
ой тәрбиесі, 2 Мінез-құлық тәрбиесі. 3. Сұлулыққа
тәрбиелеу. 4. Дене тәрбиесі.
Тәрбие жұмысы төрт бағыт бойынша жүргізілді. Оқуға,
жазуға, сауатты жазуға үйрету, сауатты жазу
дағдыларын дамыту, балаға түсінікті ауызша және
жазба әдебиетінің түрлерімен таныстыру. . Бала дене
бітімі мықты болса, жақсы ойлап, дұрыс шешім
қабылдаса, дұрыс ақыл, әдемі сөз, сиқырлы әуен
тауып, әдемі, толғандыратын нәрселерден ләззат
алып, жамандықтан жиреніп, жақсылыққа ұмтылса
ғана нағыз адам болады. ...Баласының адам болғанын
қалайтын ата-ана осы төрт нәрсені дұрыс жасауы
керек...». Жұмабаев тәрбиенің мақсатын анықтады.
Мағжан Жұмабаев «Мінез-құлық сезімі» бөлімінде
мәдениет, сұлулық, ізгілік туралы ойларын дамытады.
«Бұл басқа адамдарды сүю, жалпы адамзатты сүю
туралы өсиет. Адам жақсы адам болғысы келсе, халық
ісінің құрбаны болып, халыққа пайдасын тигізуі
керек», - деп атап өтті. Қазақстандықтарды тек
педагогикалық еңбектері арқылы ғана емес, өнерге,
ағартушылыққа шақырды.Ол ең алдымен өлеңдерінде
халықты сауатты болуға, оқуға, білім алуға шақырды

Мағжан Жұмабаевтың медицинадан алыс емес екенін
көреміз. Баланың салмағын, температурасын, тыныс
алуын, тамыр соғысын, тамақтануын және тіпті
емшектен шығуын, гигиенасын, бесікке қатысты
проблемаларын, тіс жұлуын өте эмоционалды түрде
сипаттайды. «Баланы тәртіпсіз тамақтандыратын екі
әйел болса, бірі-қазақ әйелі. Нәресте оянса немесе
төсекте мазасыз жылап жатса, емізікті аузына салады.
Бала түнде жыласа, бесікті ұстайды. Бала емеді,ана
ұйықтайды. Бала қарны ашып, айқайлап шырылдап
жылайды. Байғұс бала жылап,жылап ұйықтап қалады.
Кешкісін ұйықтап жатқан баланы көргенде:
«Құлынымның тамақ іздемей, қатты ұйықтап жатыр»
дейтін анаға не айтасың, – деп кейбір қазақ әйелдерін
сөкеді. М.Жұмабаев өзінің «Педагогикасында» әлемнің
алдыңғы қатарлы педагогикасы мен мәдениетіне
сілтеме жасайды. Сосын үлгі алып, үйрену керек дейді.