Орындаған: Айбекова З. А тексерген: Галиева Ж. С орал 2022 XIX ғасырдағы қазақ ағартушыларының саяси көзқарастары Ш. Уәлиханов

жүктеу/скачать 1,14 Mb. бет 1/4 Дата 13.02.2022 өлшемі 1,14 Mb. #131652

Бұл бет үшін навигация:

• Ы.Алтынсарин,А.Құнанбаев)
• Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов

Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы министрлігі Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан агралық-техникалық университеті Орындаған: Айбекова З.А Тексерген: Галиева Ж.С Орал - 2022 XIX ғасырдағы қазақ ағартушыларының саяси көзқарастары (Ш.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин,А.Құнанбаев) Шоқан Уәлиханұлы – қазақтан шыққан ең бірінші ғалым, саяхатшы, зерттеуші. Шоқан 1835 жылы Көкшетау облысының Сырымбет деген жерінде туған. Шоқан – әке-шешесінің еркелетіп қойған аты. Ақылды, парасатты Шоқан әжесінің бауырында өсті. Ол ерте хат таныды. Кітап оқуды жақсы көрді. Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов 1822 жылы Орта жүзде хандық билік жойылып, қазақтардың мал жайылымдары тарыла бастаған кезде, Шоқан Уәлиханов округтік басқарудың енгізілуіне қатысты өзінің қарсы көзқарасын білдірді: «Біздің жерімізді округтер бойынша бөліп, жазғы және қысқы жайылымдарды атақты рулар мен адамдарға беру – малшаруашылығына кесірін тигізетін басты себептердің бірі ретінде есептелуі тиіс. Мұндай реформалар кедергі келтіретін зиянды, әрі халық үшін қасірет әкеледі». «Тәңірі», «Қазақтардағы шамандықтың қалдығы», «Жоңғария очерктері», «Қырғыздар туралы жазбалар», «Ыстықкөл сапарының күнделігі», «Қытай империясының батыс өлкесі және Құлжа қаласы». Еңбектері «Билікті халықтың еркімен шектеу дұрыс болады». «Қоғамдық құрылысты жаңарту үшін революциялық емес, реформалық жолды таңдау қажет». «Қоғамның прогресті түрде алға дамуы материалдық әл-ауқатты жетілдіруге байланысты». «Халыққа етене жақын,ең маңызды,соның мұқтажына тікелей қатысты реформа-экономикалық және әлеуметтік реформа». «Саяси реформалар-экономикалық істерді жүзеге асыратын құрал ретінде көрінеді». жүктеу/скачать 1,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу: