Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті
Реферат Тақырыбы: Кванттық гипотеза және Планк формуласы Тобы: СТР-20-1У Орындаған: Берікболқызы Индира Қабылдаған: Аймырзаева А.
Қызылорда 2020ж
Классикалық физика тұрғысынан Рэлей-Джинс формуласының тәжірибеден алшақтығы классикалық физика көріністеріне қайшы келетін қандай да бір заңдылықтардың болуына нұсқайды. Эксперимент деректерінен үйлесетін дұрыс ƒ(ω,T) функ-н 1900 ж М.Планк тапты.Бұл үшін оған кезкелген жүйе энергиясы үздіксіз өзгере алады деген классикалық физикаға жат жорамал жасады.Планк жорамалына сәйкес осциллятор энергияны үздіксіз емес,белгілі жеке үлестер –кванттар түрінде шығарады.ал квант энергиясы сәуле жиілііне пропорционал болады: ε_0 = ћω (1) Пропорциялық коэфф-т ћ кейіннен планк тұрақтысы д.а.Электромагниттік сәуле кванттармен шығарылатындықтан, осциллятор энергиясы тек энергияның элементар үлесі ε_0 -ге еселі дискретті мәндер қабылдай алады.ε= nε_0=nћω,n=1,2,3. Жылулық сәуле энергиясының тығыздығын береді. ρ(ω,T)=ћω^3 /π^(2 ) с^3 *1/ exp(ћω/kT)-1; (1)
ƒ(ω,T)=ћω^3/4π^2 с^2 *1/exp(ћω/kT)-1
(2) немесе φ(λ,T)=(ћc^2)/λ^5 *1/exp[2πћc/(kTλ)] -1 (3)
(1) ж/е( 2,3) өрнектері Планк формуласы д.а. Өз гипотезасын термодинамика ж/е электрдинамика заңдарымен сәйкестендіру үшін Планк гармоникалық осциллятор шығаратын жиілігі ν квант энергиясы ε=hν=ћω; өрнегімен анықталады.Мұндағы, ω=2πν -циклдық жиілік,h=2πћ -унииверсал тұрақты,Планк тұрақтысы д.а. h=6,625•〖10〗^(-34) Дж•с ћ=1,054•〖10〗^(-34) Дж•с; Энергия кванты –зат шығаратын н/е жұтатын энергияның шектік үлесі,мұның шамасы ωсәуле жиілігіне пропорционал.Кванттың энергия мөлшері оның негізгі сипаттаммасы болып табылады.Квант энергиясының шамасы жарықтың қасиетін анық-ды.Монохрамат жарық ағыны энергиялары бірдей кванттардан тұрады.Фотон энергиясы қаншалықты үлкен б/са,соншалықты оның массасы үлкен болады,соншалықты жарықтың кванттық қасиеттері айқын білінеді.
Электромагниттік толқындардың энтропиясын осцилляторлар бойынша зерттеу және екі күн бұрын, 1900 жылғы 19 қазанда алынған Планк басқа ғалымдарға кейіннен оның есімі деп аталатын формуланы ұсынды. Ол энергияны, толқын ұзындығын және сәулелену температурасын ( мүлдем қара дене үшін төтенше жағдайда ) байланыстырады. Келесі түнде Рубенс бастаған әріптестері бұл теорияны растады. Және ол дұрыс болды! Дегенмен, осы формуладан туындайтын гипотезаны теориялық тұрғыдан ақтау үшін және сонымен қатар шексіздік түрінің математикалық асқынуларын болдырмас үшін, Планк энергияның бұрын қарастырылғандай емес, бірақ бөлек бөліктерде (E = hν) энергиясын сәулелендіретінін мойындауға тура келді. Мұндай көзқарас қатты туралы барлық ойларды жойды. Планктің кванттық гипотезасы физиканы ревизиялады.
Планк гипотезасы
Теория мен тәжірибенің арасындағы қарама-қайшылықтарды шешу жолында неміс физигі Макс Планк мынадай болжам жасады:
Қызған дененің сәуле шығаруы жеке порция кванттармен жүзеге асады. Кванттың энергиясы сәуле шығару жиілігіне пропорционал:
{\displaystyle {\mathcal {E}}=h\nu =\hbar \omega } Мұндағы
E-квант энергиясы, h-Планк тұрақысы, v-сәуле шығару жиілігі. Белгілі бір жиілікке сәйкес сәуле шығару энергиясы бойынша h пропорционалдық коэффициенті тәжірибе жүзінде есептелген, ол 6,63•10-ның 34 дәрежесіне тең. Өлшемі - Дж·c.
Бір квант энергияға тең бөлшекті фотон деп атайды.