№1 Дәріс. Көлік апаттары кезінде зардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек. Жол-көлік травматизмі. КІРІСПЕ САБАҚ Статистикалық дерек: Соңғы онжылдықтардағы жол-көлік жарақаттарыең үлкен әлеуметтік проблема. Көптеген экономикалық дамыған елдер автомобиль апаттарының нақты індетін бастан кешіруде, ал олардың құрбандарының саны үлкен сандарға жетті. Әлем бойынша жыл сайынғы адам шығындары осыған байланысты 1,2 миллинды құрайды (30-50 миллион адам әртүрлі жарақаттар алады), бұл экономикаға айтарлықтай зиян келтіреді. Тәжірибе көрсеткендей, зардап шеккендердің өмірі көбінесе ЖКО(Жол-көлік оқиғалары)-дан кейінгі алғашқы минуттарда оларға қандай көмек көрсетілетініне байланысты. Жапондық сарапшылардың пікірінше, егер зардап шегуші 3 минуттан астам клиникалық өлім жағдайында болса, өмірді сақтау мүмкіндігі 75% құрайды. Бұл аралықты 5 минутқа дейін арттырған кезде ықтималдық 25% - ға дейін төмендейді, 10 минуттан асқан кезде адамды құтқару мүмкін болмайды. Францияда ЖКО құрбандарының 60% алғашқы 100 минут ішінде қайтыс болады. ТМД-да ЖКО кезінде медициналық көмектің уақтылы көрсетілмеуінен зардап шеккендердің 23% - ы қайтыс болады. Соңғы жылдардағы статистикалық мәліметтер бойынша, апаттың шамамен 17% - ында өлімнің себебі қан кету, асфиксия (тұншығу) және басқа да жағдайларға байланысты, олар шұғыл дәрігерге дейінгі медициналық көмекті қажет етті, оларға уақытында көмек көрсетілмеген. Сондай-ақ, ЖКО кезінде ауыр жарақат алғандардың 60% - ы оқиға орнында және 8% - ы емдеу мекемелеріне эвакуацияланған кезде қайтыс болатыны анықталды. Жол-көлік травматизмі деп адамдардың белгілі бір тобындағы (жаяу жүргіншілер, жүргізушілер және жолаушылар) әртүрлі қозғалатын көлік құралдарын пайдалану процесінде туындаған зақымданулардың жиынтығын түсіну керек.
МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ҚАҒИДАТТАРЫ МЕН КЕЗЕКТІЛІГІ Көмек көрсетудің үш жүйелі кезеңі қарастырылған:
Біріншісі-оқиға орнында. Оған оқиға орнында болған адамдарға өзіндік көмек және өзара көмек, сондай-ақ шақырылған медицина қызметкерлерінің көмегі кіреді;
Екіншісі-зардап шеккендерді емдеу мекемесіне тасымалдау кезіндегі көмек;
Үшіншісі-медициналық мекемедегі көмек.
Сондай-ақ, емдеу-алдын алу мекемелерін автомобиль жолдары учаскелеріне бөлу және бекіту және оларға жақын маңдағы емдеу-профилактикалық мекемені білдіретін тиісті жол белгілерін орнату тәртібі қарастырылған, сонымен қатар жүргізуші-дәрігер басқаратын көлігінің тану белгісін беру және орнату тәртібі туралы ереже бекітілді. Мұндай белгі ЖКО кезінде зардап шеккендерге білікті көмек көрсете алатын дәрігерлердің ғана көлігіне орнатылады. Бұл дәрігерлердің тізімін медициналық мекеменің бас дәрігері жасайды және жергілікті денсаулық сақтау органдары бекітеді. Дәрігерлерге тиесілі автомобильдер олардың келісімімен ғана арнайы сәйкестендіру белгісімен белгіленуі мүмкін. Бұл ретте дәрігерге науқастың немесе зардап шегушінің өміріне қауіп төнген жағдайларда кез келген көлік құралын пайдалану құқығына куәлік пен рұқсат беріледі.