«Салауатты өмір салтын дәріптейік» атты сайыс сценарийі. Дастенова Лайля-валеология пәні мұғалімі Сыныбы: 7

«Қазақстан-2030»бағдарламасында көрсетілгендей,

өркениетті елдің әрбір азаматының денсаулығы

мықты,хал-ақуалы жақсы болу үшін зиянды

әдеттерден ішімдік,нашақорлық,шылым шегушіліктен

сақтандыру,олардың денсаулыққа,болашақ ұрпаққа жау

екендігін түсіндіру.
Тәрбиелік мәні: зиянды заттардан аулақ болуға,денсаулық және дене

тәрбиесін дұрыс сақтауға тәрбиелеу.

Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан-2030»стратегиялық даму бағдарламасындағы халқына жолдауында,Қазақстанның әрбір азаматының денсаулығы мықты,хал-ақуалы жақсы болуы тиіс,-деп атап көрсеткен.

Сол бағдарламаға орай бүгінгі мектебіміздің 7-сыныптар арасында өткізілгелі отырған «Салауатты өмір салтын дәріптейік»атты сайысымызға қош келдіңіздер!

Бүгінгі сайысымыздың мақсаты «бірінші байлық-денсаулық»деп дана халқымыз айтқандай болашақ еліміздің әрбір азаматын зиянды әдеттерден-ішімдік,нашақорлық,шылым шегушіліктен сақтандыру,олардың денсаулыққа,болашақ ұрпаққа жау екендігін түсіндіру,өркениетті елімізге лайықты зиянды әдеттерге қарсы күресетін білімді тұлға тәрбиелеу.Олай болса,егеменді еліміздің тұтқасы болар,болашақ сол жас ұрпақты қол соғып қошеметтеп ортаға шақырайық:

7^б-сыныбынан «Денсаулық сақшылары» тобы.

Иманыңды,дидарыңды,

Тазалап ал,қазағым,

Ұрпақтарың,ұл-қыздарың,

Түзу бассын қадамын!,-деп келешекке келелі азамат ретінде баруды көздеген 7^бсыныбының «Денсаулық сақшылары»тобын ортаға шақырайық.

Жүргізуші:

Жігерің бар,талабың бар,қайратың,

Мақсат тұтсаң қанатың бар талмайтын,

Өз-өзіңді ұстай білсең тартынып,

Өмірің бар алда әлі солмайтын,-дей отырып,жаман әдеттерден жирендіретін,денсаулыққа зиянды нәрселерге байланысты мақал-мәтелдер айтудан 2 топ мүшелері сайысқа түседі.

Жүргізуші:

Жағымсыз иістен аулақ бол,

Жақсы іске жақын бол,

Темекімен жау болып,

Адамдыққа асық бол,-дей отырып, «Денсаулық-зор байлық»айдарымен сайыскерлерді әзіл өлеңдер айту шарты кезегіне береміз.

Ал,шәкірттер алды-артын оңдасын,

Шешілмеген сұрақтары қалмасын,

«Ол кім», «Бұл не?»бөлімінде,

Танымдықпен,білгірлікпен

Жауаптары тыңдалсын-

деп келесі «Тәні саудың,жаны сау» бөліміне тоқталайық.

Шарты:зиянды әдеттер тақырыбындағы сұрақтарға жауап беру.

1. 
   С.А.Назарбаеваның салауатты өмір салты туралы қандай кітабы бар?
   

2. 
   Есірткінің әлеуметтік салдары қандай?
   

3. 
   Құрамында этил спирті бар. Ол не?
   

4. 
   Темекі құрамындағы улы зат?
   

5. 
   Туберкулезге қарсы күрес күні?
   

(Ауырғаннан кейін ең көбі 5-7жыл өмір сүреді, ең жаманы емі жоқ)

(Парасатты, байыпты, ақылды, ойлы, зерделі, сабырлы)

(Темекі шегетін адамның айналасындағы темекі шекпейтін адамның темекінің түтінін жұтуы. Темекі шегетін адамның кесірінен басқа адам жапа шегеді)

(1-желтоқсан)

(Өкпе)

(анаша,кокаин,апиын,ең көп тараған түрі-героин)

Салауатты өмір салтын қолдайық!

Әдеттен жаман әманда аулақ болайық!

Өз өмірің өз қолыңда,ей,жастар,

Су ішпеген гүлдей болып солмайық!

Уланбасын өмірің»бөліміне өтеміз.Шарты зиянды әдеттердің алдын-алу шараларын дәріптейтін көрініс көрсету.

Жүргізуші:

Дүниеде дерт боп әркез жетеді,

Әдет болып жаман нәрсе кетеді,

Жаман әдетке жақ болсаң,

Өмірің қор боп өтеді,-келесі бөліміміз ситуациялық жағдайлардан шыға білу.

«Болашақ»тобына:

Бір спортсмен өзі әйгілі болады.Жақсы жұртқа танымал.Бірақ табыс көзі онша болмайды.Енді ол отбасын асырау үшін «арақ»заводына жұмысқа тұрады.Алғашқы кезде жақсы табыс тауып жүреді.Кейіннен ол аз-аздап ішіп,араққа бойы үйреніп кетеді.Енді жұмысты тастайын десе,ақша керек,тастамайын десе,ішіп қоя береді.Ситуациядан қалай шығуға болады?

Темекі тартпайтын планетадан келген қонаққа темекі деген не және оны адамдар не үшін тартатыны жайлы түсіндіру қажет.(қонақтың ролін бір оқушы ғана орындайды,қалған оқушылар темекі туралы оған түсіндіреді

Сенің достарыңның бәрі темекі шегеді.Ал сенің темекі шеккің келмейді,сол үшін олар сені шеттете бастайды.Сен олардан бөлініп кете алмайсың.Не істер едің,жоқ әлде қойдырудың жолын іздестірер ме едің?

Бастықсыз:Сіздің қол астыңыздағы жұмысшыңыз күнде спирттік ішімдік ішетіндіктен өз жұмысын орындай алмайды,себебі ол түскі үзіліс кезінде де ішеді.Ол жаңа ғана түскі үзілістен ішіп келіп тұр.Не істейсіз?

Басталады кім тапқыр деген сайысың,

Бұл сайыста озып шығар қайсысың?

Жылдамдығың,алғырлығың сыналар,

Қане,шәкірт көрінеді қай ісің.
СПИД-ке байланысты конверт ішінде 22-сұрақ берілген.Осы сұрақтың 11-і дұрыс,11-і дұрыс емес болуы қажет.

ІІІ. Қорытынды бөлім.

Жүргізуші:
Шешілмейтін жұмбағы,сұрағы көп,

Бұл өмірге келген соң бір-ақ рет,

Қалу керек өмірдің бұлағы боп,

Қалу керек өмірдің шуағы боп,

Денсаулықты сақта,түзу өсесің,

Күнәдан пәк жаннат өмір кешесің.

Көрген күнің қараң ғой дерт шалса,

Харамменен тәніңді улап не етесің?

Жаман әдет көп шектірер қасірет,

Сақта өзіңді жақсылыққа жетесің!-

Ата-анамыз,ұстазымыз,

Бір тілек айтарымыз,

Берекелі заман болсын,

Балаңыз аман болсын,

Жиырма бірінші ғасырда,

Ашық аспан астында,

Денсаулықтарыңыз мықты болсын,

Жанұяларыңыз қуанышқа толсын-дей келе

-Кімде-кім өзіне өмір беріп,әлпештеп өсірген ата-анама қарыздармын деп білсе,соларға адал боламын десе......................

-Кімде-кім сүйікті жар боламын десе...............

-Кімде-кім өз ұлына өнегелі әке боламын десе..........

-Кімде-кім өз ұжымына қадірлі боламын десе...........

Кімде-кім өз қоғамыма пайдалы азамат боламын десе.....

-Денім сау болсын десең.............

Әнші болғың келсе..........................

Ғалым болғың келсе.........

Білімді,ақылды азамат болғың келсе..........

«Менің денсаулығым-менің болашағым» атты ашық тәрбие сағатының бағдарламасы.

байлығы,денсаулықты сақтаудың бірден-бір дұрыс жолы-

зиянды,жат қылықтардан аулақ болып,салауатты өмір сүру

екендігін ұғындыру,денсаулықтың қадірін түсіне,сақтай білуге

тәрбиелеу,ауырып ем іздегенше,ауырмаудың жолын іздеген

әлдеқайда тиімдірек екендігін түсіндіру,дене

тәрбиесіне,салауаттылыққа дағдыландыру.
Көрнекілігі: мультимедиялық қондырғылар.
Барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылардың қатысуын түгелдеу,назарларын тақырып аясына шоғырландыру.

«Алтын қақпа» ойыны

Уа,халқым назар аудар денсаулыққа,

Өмірде бақыттысың денің сауда,

Денсаулық терең байлық деген сөзді.

Құр айтпаған кешегі бабамыз да.
2-жүргізуші:

Армысыздар,құрметті қонақтар,ұстаздар,мектеп оқушылары!

Бүгінгі біздің Қ.Нұрмаханов атындағы №95 орта мектептің қара шаңырағында бүгінгі күннің өзекті мәселесі-темекі,арақ,есірткі,СПИД ауруларына қарсы 7^бсыныбында ұйымдастырылған «Менің денсаулығым-менің болашағым» атты ашық тәрбие сағатымызға қош келдіңіздер!

1-жүргізуші:

Адамдардың өмірінде шарықтау сәті бар,ол оны қолынан шығарып алады,бұдан кейінгі күні «тар жол,тайғақ кешумен ұласады» деп ұлы ойшыл Шекспир айтпақшы адамға шыншыл да,ең қымбатты-ол оның мәнді де,сәнді өмірі.

Ал,осы өмірінің мәнді де,сәнді өтуіне оның басты байлығы-денсаулығы тікелей әсер етеді.

2-жүргізуші:

«Денсаулық-зор байлық», «Дені саудың-жаны сау»деп дана халқымыз бекер айтпаса керек.Өкінішке орай,адамзатпен ХХІ ғасырға аузын арандай ашқан аждаһадай сұм ажалдың төресі «нашақорлық», «ішімдік», «темекі» бірге аяқ басты.Қаншама бейкүнә адамдар осылардың құрығына түсіп,дүние салып,талай ауруларға ұшырады.Сондықтан да,елімізде салауатты өмір сүруге дабыл қағып,әр-түрлі шаралар ұйымдастырылып жатыр.

1-жүргізуші:

«Ауырып ем іздегенше,ауырмаудың жолын іздеген» әлдеқайда тиімдірек.

Егер әр адам ақылға салып,табиғаттың өзіне сыйлаған мүмкіндіктерін орынды пайдаланып,гигиеналық тәртіпті бұзбай жүрсе,денсаулығына зиян келтірмей,ұзақ өмір сүрген болар еді.Салауатты өмір салтын ынталандыру әрқайсысымыздың дене тәрбиесімен айналысып,есірткілерді,темекі мен ішімдікті пайдаланбауымызға бағытталған.

Салауатты өмір сүрудің басты шарты-темекі,нашақорлық,маскүнемдіктен арылу.Маскүнемдік,шылымқорлық,нашақорлық-ұлтымыздың ертеңіне қауіп төндіруде.Оның қасіреттілігі сол-денсаулықты нашарлатып-адамды аздыруда.

Кешіміздің алғашқы бөлімінде «Денсаулық-байлықтан қымбат» тақырыбындағы баяндаманы сыныбымыздың озат оқушысы Асарбай Гүлзат оқиды.

Маскүнемдікпен,нашақорлықпен,шылымқорлықпен жеке аудан,қала,не облыс бойынша күресу мүмкін емес.Жеңіске жету үшін бүкіл қазақты көтеру керек.Барлық қазақ арақтың,нашаның,темекінің ата-жаулар екенін түсініп,оған қарсы аттандап шығуы керек.

Келесі кезекте «Уланған ұрпақ өспейді» атты әдеби-монтаж.

1-жүргізуші:

«Салауатты өмір»Қазақстан-2030 жолдауында шылым шегу терең ойластырылып,қоғамдық өмірден ығыстырылуы қажет делінген.Сонымен,қатар ғасыр қасіреті нашақорлыққа,маскүнемдікке жол бермей спортқа көп көңіл бөлейік.

Жігерің бар,талабың бар қайратың,

Мақсат тұтсаң қанатың бар талмайтын,

Өз-өзіңді ұстай білсең тартынып,

Өмірің бар алда әлі жайнайтын,-дей отырып, «Есірткі зобалаңы» атты көріністі тамашалайық.

1-жүргізуші:

Күтін балам алдыңда өмір сүбелі,

Ақылды алсаң тиер саған көмегі,

Ешбір затпен уламай жас денеңді,

Бағытталған мол қозғалыс керегі.

2-жүргізуші:

Ендеше оқушылар,келесі кезекте сергіту сәтіне кезек берейік.Ұстаздар,сіздердің де қалыс қалмай қатысқандарыңызды қалаймынз.

Темекі тартпайтындар орындарынан тұрсын.

Ертеңгі жаттығумен күнделікті айналысатындар оң қолын көтерсін.

Таңертеңгілік және кешке үнемі тісін тазалайтындар сол қолын көтерсін.

Арақты зиян дегендер екі қолын төмен түсірсін.

Ешқашан ауырғысы келмейтіндер бір орнында тұрып жүгірсін.

Бақытты да,ұзақ жасағысы келгендер,алақандарын соқсын.

«Денсаулық-басты байлық»дегенді қолдайтындар орындарына отырсын.

(Рахмет)

2-жүргізуші:

Қазақпын мен жеті жұтты өткерген,

Аман-есен өтіп келген өткелден,

СПИД деген аждаһа бар сақ болшы,

Дүниені орап келер беткейден.

1-жүргізуші:

Обасы ол жиырма бірінші ғасырдың,

Айырмаған досың менен қасың кім?

Мың миллиондап жеп келеді жегі құрт,

Қиылуда қыршынынан қанша гүл

Келесі кезекте «СПИД құрбаны»атты монолог-көрініс.

Өмірің болсын десең,сенің сәнді,

Ойланып айналаңа қара мәнді,

Адам бол!Білімі тасқын,өнері асқан,

Өзіңе сүйсіндірер басқа жанды.

Қанеки оқушылар,енді денсаулыққа байланысты мақал-мәтелдердің жалғасын табатын «Мені жалғастыр»ойынына кезек берейік.

Ауырып ем іздегенше,........................................... жол ізде.

Темекі ақшаның жауы,............................................бақшаның жауы.

Арақпен достасқаның,..............................................қоштасқаның.

Шылымды әр тартқаның,.........................................темір шеге қаққаның.

Шылым шеккенің іші де күйеді,..............................күйеді.

Араққа сәлем берсең,..................................................қош бол де.

Есірткі тартса баласы,................................................ата-анасы.

Есірткімен достасқаның,..............................................қоштасқаның.

Әуестенсең есірткіге әу бастан,..................................деген науқастан.

Адамның үш жауы бар,.................................................

Аурудың жақсысы жоқ,.................................................тәттісі жоқ.

Шарап сіңіп тынар,..........................................................құрып тынар.

Қамшының сабындай қысқа ғұмырда мәнді, салауатты өмір сүргенге не жетсін! Бұл біздің қолымызда ағайын. Еліміз егемендік алып, енді ғана еңсесін көтеріп келе жатқанда темекі, есірткі, арақ деген пәлекет жағамыздан алмасын деп тілейміз.

Елдің елдігін, азаматтың ажарын ашатындай жақсы қасиеттерді үлгі, мұра етіп қалдыра гөр,-дей отырып:

Айналайын жастарым,

Өн- бойыңды әрдайым,

Дәл осындай кеселден,

Сақтай жүрші ылайым!-дегім келеді.

(«Көңіл толқыны» әуенімен) Өтеген Жарбол

«Менің Республикам» мәнерлеп оқу

1-жүргізуші: Ия, ата бабам аңсаған азаттық таң.

2-жүргізуші: Ата-баамыз армандаған тәуелсіз күн арайлап атып, көк байрағымыз көкте желбіреді.

1-жүргізуші: Тәуелсіздік үшін білектің күшімен, найзаның ұшымен елін қорғаған бабалар рухынан қуат алған желтоқсан оқиғасының орны ерекше.

2-жүргізуші: Тәуелсіздігіміз үшін жанын пида құрбан еткен азаматтарымыздың, ерен еңбегі ешқашан ұмытылмақ емес.

1-жүргізуші:

Тәуелсіздік - бастауы бар бақыттың,

Тәуелсіздік -ұлтың менен ұраның.

2-жүргізуші:

Шартарапта аттығындай азаттың,

Ғасыр сүйіп тұрғандайын ғажап күн!

1-жүргізуші:

Көк байрағы, елтаңбасы, бірілігі,

Шалқи берсін әнұраны қазақтың. (әнұран)
2-жүргізуші: Еліміздің елдігін, бірлігі мен тірлігін ойлаған ата-бабамның ұлтарақтай жері үшін, туған елі үшін жанын берді.

1-жүргізуші: Халықтың татулығын, кең байтақ жерінің тәуелсіздігін, елінің мұраты мен келешегінойлаған ата-бабам толарсақтан саз кешіп, ат үстінде елін қорғады. (көрініс)

Ән. Хор: «Егеменді Қазақстан»

(Билер көрінісі)

Шаттық нұры шашылып зеңбіректен,

Шуағын күн төгеді енді көктен.

2-жүргізуші:

Шылбыр үзді даланың арғымағы,

Тәуіелсіздік жалауын желбіреткен.
1-жүргізуші:

Дүбір қосып өзіңдей сәйгүлікке,

Ақбоз аттың алдынан шалды үмітте.

2-жүргізуші:

Ту ғып ұстап аңсаған азаттықты,

Қазақстан бет алды мәңгілікке.

1-жүргізуші: Міне, 2 жарым ғасыр бойы күресіп, қан төгіп 200-ден астам рет бас көтеріп, көтеріліс жасау, бостандыққа жетіп отырған қазақ халқы үшін «Тәуелсіздік» мәні ерекше. («Тәуелсіздік сөз» ер балалар)

Хор: «Атамекен»

1-жүргізуші:

Қарыштай бер Қазақстан шың басына,

Айналып Орта Азия барысына.

Талапты ел атанып, табысты ел,

Асты даңқың мұхиттың ар жағына!

2-жүргізуші: Мемлекеттік нышандары айқын, болжам парасатын пайымдаған мемлекет аталуымыз елбасының сардарлы да салиқалы саясатының нәтижесі.

1-жүргізуші: Әрбір жыл мемлекетімізге өзіндік өзгеріс енгізгені баршаңызға айқын.

1991 жыл. ҚР-ның тәуелсіздік алған жыл

1992 жыл ҚР-ның рәміздері бекітілді.

1993 жыл ҚР-ның төл теңгелері айналымға түсті.

1994 жыл- ҚР-ның жаңа парламенті өз жұмысын бастады.

1995 жыл. ҚР-ның ата заңы конституция қабылданды.

1996 жыл. Желтоқсан оқиғасының құрбаны Қ.Рысқұлбековке «Халық қаһарманы» атағы берілді.

1997 жыл. Ел ордамыз Астанаға көшірілді, осы жылды «Татулық пен қуғын-сүргін құрбандарын еске алу» жылы болып жаияланды.

1998 жыл. ҚР-сы үшін «Халықтар бірілігі мен ұлттық тарих» жылы

1999 жыл. ҚР-ның «Ұрпақтар білігі мен сабақтастығы» жылы

2000 жыл.ҚР-да «Мәдениетті қолдау» жылы болып жарияланды

2001 жыл. ҚР-да «Тәуелсіздік пен достық» жылы болып жарияланды.

2002 жыл. ҚР-да «Денсаулық жылы»болып жарияланды.

2003-2005 ж.ж. «Ауыл жылдары» болып жарияланды.

2006 жыл. ҚР-да сазгер Ш.Қалдаяқовтың «Менің Қазақстаным» әні мемлекеттік әнұран болып қабылданды.

Осы жылы Қазақстан Республикасы алғаш өз жер серігі «Kazsat» -ғарыш кеңістігіне ұшырылды.

2007 жыл. Қазақ тілін қолдау жылы.

Қазақстан үшін әрбір жыл жетістікке толы болмақ.

Хор:

1-жүргізуші:

Жарқыраған алтын күн.

Ақ қанатты қыраны,

Азаттығы халқымның.

Паш еткен даңқын,атағын,

Қазақстан –Отаным.

Нұрға бөлеп елімді,

Ақ таңың боп атамын.

1-жүргізуші:

Қазақстан –Отаным,

Туған жерім киелі.

Арттырып даңқын, атағын,

Туына бас иемін.