Сөз сөйлеудегі логика ілімінің талаптары
жүктеу/скачать 13,9 Kb.
|
Документ
|
Еркебай Шұғыла,АЯ 21-9 ПСМ Сөз сөйлеудегі логика ілімінің талаптары Жалпы логика деген сөзді қарастыратын болсақ, ол грек тілінен аударғанда «сөз»,«сөйлем»,«ойлау», «ақыл» деген мағына береді. Ойлаудың формалары мен заңдылықтары туралы ілім. Яғни логика дәлелдеу мен теріске шығарудың белгілі бір әдіс-тәсілдері қаралатын ғылым теориялар жиынтығын құрайды.
Логикаға сүйене отырып сөйлей білген кез келген адам ешкіммен түсінбеушілікке ұшырамайды. Тіпті Аристотель: «Сөйлеу логика заңдарына сәйкес келуі керек», - деп дауласты. Біздің сөйлеуімізді қисынсыз ететін түрлі қателіктер бар. Алдымен сөздердің қолданылуына тоқталайық. Гүлдердің өмірі туралы эсседе біз келесі фразаны кездестірдік:Суретші гүл жанының ішкі күйіне еніп кеткендей болды: ол адамдарға жақсылық сыйлайтын адам жанына ұқсас. Жақсы айтылған, бірақ бұл жерде бірдеңе дұрыс емес. Қате келесідей: күй (гүлдің жаны) адам жанымен салыстырылады. Салыстырудың дұрыс еместігі анық. Мұндай мысалдар көп. Мұның бәрі қисынсыз - теңдесі жоқ ұғымдардың қатарласуы. Алогизм термині грек тіліне оралады, онда а бөлшегі терістеуді көрсетеді: логикалық емес - логикалық емес (салыстырыңыз: әдепсіз, асимметриялық). Осындай логикалық қателері бар бірнеше сөйлемдерді талдайық. Егер сіз картоп көшеттерін дұрыс өсірсеңіз және отырғызсаңыз, сіз әдеттегі егу әдісінен кем емес картоп дақылын ала аласыз. Егін «егу әдісінен кем түспейді», яғни салыстыруға келмейтін ұғымдар салыстырылады екен. Әлбетте, автор түйнек отырғызудың әдеттегі әдісімен егістіктен кем түспейтін картоп көшеттерінен өнім өсіруге болатынын айтқысы келген. Мәлімдеменің логикасыздығының себебі, жиі сөздерді дұрыс қолданбаудан туындайтын ұғымды алмастыру болуы мүмкін.Сөйлеудің дәйектілігі дұрыс ойлауды қажет етеді және өз ойыңды дұрыс жеткізе алады және сол арқылы тыңдаушылардың (оқырмандардың) жоспарланған реакциясын тудырады. Логикалық тұжырым жасау немесе оны логика тұрғысынан бағалау үшін ойдың ақиқаты мен пайымдаудың логикалық дұрыстығын ажырата білу қажет, өйткені тұтастай алғанда сөйлеу логикасы бір -біріне тәуелді. Ойдың шындығы оның шындыққа сәйкестігіне немесе логика заңдылықтарын қолдана отырып, қаншалықты дұрыс шығарылғанына байланысты. жүктеу/скачать 13,9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|