Тақырыбы: Аэрофототүсірісті дешифрлеу негіздері. Аэрофототүсірісті топографиялық картаға байланыстыру
жүктеу/скачать 162,58 Kb.
|
Қалтаева А. А. № 2 зертханалық Кубайдулина
|
Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университеті Коммерциялық емес акционерлік қоғамы МІ және Г кафедрасы №1 Зертханалық жұмыс Тақырыбы: «Аэрофототүсірісті дешифрлеу негіздері. Аэрофототүсірісті топографиялық картаға байланыстыру. Аэрофототүсірістен ақпаратты топографиялық негізге көшірудің графикалық тәсілдері» Пәні: Желілік құрылыстарды әуеден түсіру әдістері Қабылдаған: Кубайдуллина У. А. Орындағандар: Қалтаева А. А. Тобы: ЦАФ-20-1 2023 ж.
Кіріспе Шифрлау кезінде тікелей немесе тұрақты дешифрлеу белгілері (нысандар кескінінің пішіні, өлшемі, реңі, құрылымы) және объектілер арасындағы өзара байланыста көрінетін жанама белгілер қолданылады (өзара орналасуы, Бфсн түйіршіктілігі, көлеңкесі, түсі және т.б.), осы байланыстардың үйлесімі объектілерді анықтау үшін логикалық қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Мақсаты бойынша декодтау бөлінеді: - топографиялық: жағдайды және жер бедерін таниды, зерттейді; - арнайы, инженерлік: қойылған міндеттерді шешу үшін аса маңызды жергілікті жердің объектілері мен элементтерін таниды және зерттейді. Шифрлаудың әртүрлі әдістерінің ішінде ең жылдам және қымбат емес әдіс – бұл камералық әдіс. Ең тұтынады уақыт және қымбат – далалық. Камералық және далалық әдістердің тіркесімі біріктірілген шифрлау деп аталады. Инженерлік зерттеулер кезінде дешифрлеу жердің топографиялық, инженерлік-геологиялық, орман техникалық, гидрогеологиялық және басқа да сипаттамаларын анықтаудың ең тиімді құралдарының бірі болып табылады. Рельефті кең көлемді суреттермен неғұрлым толық шифрлауға боладымасштаб неғұрлым үлкен болса, соғұрлым көп заттар мен олардың бөлшектерін шифрлау арқылы анықтауға болады. Шифрлау процесінде рельефтің стереоскопиялық моделі, 10 есеге дейін үлкейтілген әртүрлі оптикалық өлшеу құралдары кеңінен қолданылады. Электроника мен автоматтандыруды қолдану декодтау кезінде жұмыстың объективтілігі мен өнімділігін арттырады. Дешифрлеуді мынадай тәртіппен орындайды: елді мекендер, әлеуметтікөнеркәсіптік мақсаттағы объектілер, жол желісі, байланыс және электр беру желілері, гидрогеография, өсімдік жамылғысы, топырақ, батпақтар. АФСн-дағы жергілікті жер объектілері бейнесінің тән белгілері: а) елді мекендер – төртбұрыштар, жолдар (көшелер), бақшалар жүйесі; б) егістік-егістің түріне және жыл мезгіліне байланысты шекаралардың түзулігі және бейненің әртүрлі үндестігі; в) темір жолдар-автомобиль жолдарымен қиылыстардың перпендикулярлығы. Ірі масштабты суреттерде рельстер, шпалдар, электр желісінің діңгектері және т. б. көрінеді.; г) автомобиль жолдары-бұрылыстардың тегістігі, олардың басқа жолдармен түйісуінің өзіндік ерекшелігі; д) кір жолдар – кейде қара жолақтармен (арықтармен)шектесетін жеңіл орамалы сызықтар; е) электр беру және байланыс желілері – бағаналар мен діңгектерден көлеңкелер бойынша, бағаналар мен діңгектер маңындағы жырылмаған жер учаскелерінің кескіндері бойынша. Орман алқаптарында барлық ЭБЖ мен байланыстарда тік сызықты соқпақтар болады; ж) өзендер – әр түрлі қалыңдықтағы және тығыздықтағы орамалы жолақтар. Ағындар өздерінің орамдарымен оңай ерекшеленеді; з) көлдер, тоғандар – тұйық қисық сызықты контурлармен шектелген бір текті беттер; и) ормандар, бұталар – күрт анықталған түйіршікті бет. Жапырақты ағаштардағы тәждің түрі дөңгелектелген, Қарағайда – тісті, шырша мен жапырақта – үшкір; к) батпақтардың шекаралары – орман алқабындағы ағаштардың қысылу дәрежесі бойынша; л) жер бедері – гидрожелілер бейнесінің сипаты бойынша, көлбеулердің көлеңкесі мен жарықтану дәрежесі бойынша; м) тірек геодезиялық желінің пункттері – олар үшін иеліктен шығарылған жер учаскесінің конфигурациясы бойынша, пункттің түрі және оның көлеңкесі бойынша. АФС камералдық топографиялық дешифрлеу 1:10000 – 1:25000 масштабтағы топографиялық карталарды пайдалана отырып орындалады. Дешифрлеу нәтижелері АФСн-ге салынған балауызға сызылады. Объектілердің қажетті сандық сипаттамалары мен түсіндірме қолтаңбаларын топографиялық картадан алады. Шифрды шешу нәтижелерін рәсімдеу мысалы 1-суретте келтірілген: 1 сурет – Шифрды шешу нәтижелерін рәсімдеу мысалы АФСн-ны топографиялық картаға байланыстыру. АФСн-ден ақпаратты топографиялық картаға көшірудің графикалық тәсілдері Ақпаратты АФСн-ден картаға көшіру негізінен картадағы АФСн-нің басты нүктесін тану (анықтау) болып табылады. АФСн-дан картаға ақпаратты тасымалдау үшін әдістердің 2 тобы пайдаланылады: - ең қолжетімді және қарапайым фотограмметриялық немесе графикалық әдістер; - оптикалық аспаптарды қолданатын стереофотограмметриялық әдістер. АФСн-дан картаға ақпаратты тасымалдаудың графикалық әдістері Картадағы АФСн-ның басты нүктесін тікелей тану АФСн-ны топографиялық картаға байланыстыру оның картадағы басты нүктесін айқындаумен жүзеге асырылады. Егер АФСн-нің басты нүктесі топографиялық картаның қандай да бір сипатты контурымен сәйкес келсе, онда оның картадағы орналасқан жерін тікелей тану арқылы анықтайды. Егер негізгі нүкте тікелей танылмаса, ал оған жақын шеңберде радиусы fх: 40 болатын болса, онда fх – аэрокамераның фокустық қашықтығы, жақсы танылатын контурлық нүкте – орталық нүкте болса, онда аэротүсірілімді топокартқа байланыстыру осы орталық нүктені тану арқылы жүргізіледі. Аэротүсірілімді кері керу тәсілімен байланыстыру Аэротүсірілімде және топографиялық картада төрт жалпы айқын контурлық нүктелер таңдалады: А, В, С, Д және тиісінше a, b, c, d (2-сурет). Содан кейін балауыз аэрофотосуретке қойылады, онда "О" аэротүсірілімінің негізгі нүктесі және таңдалған А, В, С, Д контурлық нүктелері алынады. Бұдан әрі балауызды топографиялық картаға ОА, ОС, ОС, ОД сызылған бағыттары картаның тиісті нүктелері (a, b, c, d) (2,б-сурет) арқылы өтетіндей етіп салады. 2 сурет – Аэротүсірілімді кері керу тәсілімен байланыстыру "О" нүктесі балауыздан топокартаға дейін қызады. Топографиялық карта осы нүктенің тікбұрышты координаттарын және Хо, Уо биіктігін анықтайды, бірақ формада жазылады. Сериф жақсы пішіні үшін А,В,С,Д нүктелерінің орналасуы ОА, ОС, ОС, ОД түзулері 30° кем емес және 120° артық емес бұрышпен қиылысатындай болуы тиіс. А, В, С, Д нүктелері "О" басты нүктесінен 30 мм-ден және аэротүсірілім шеттерінен 10 мм-ден аспайтын қашықтықта болуы тиіс. Нүктелер мен контурларды АФСн-ден картаға сына масштабы көмегімен ауыстыру. Бұл әдіс ең әмбебап. Ол өте кең қолдануды табады, өйткені ол кез-келген ақпаратты ешқандай асқынусыз картаға тасымалдауға мүмкіндік береді. Әр түрлі әдеби көздерде ол: - графикалық әдіс; - полярлық әдіс; - сызықтық серифтер әдісі. Бұл әдістердің ортақ бір нәрсе бар: сына шкаласын қолдану. 1) О нүктесі х0=6068м у0=5413 км ∆х = 5,9 см ∆у = 5,6 см Шешуі хО = х0+ ∆х уО = у0+ ∆у хО = 6068+ 0,590=6098,590 уО = 5413 + 0,560=5413,560 1 км = 10 см ∆х км = 5,9 см = 0,590 км 1 км = 10 см ∆у км = 5,6 см =0,560 км 2) Берілгені: B=54°51´ L=24°32´ ∆B=13.5 ∆L=4.6 Шешуі: B=54°51´+43.8´´=54°51´43.8´´ L=24°32´+26.03´´=24°32´26.03´´ жүктеу/скачать 162,58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|