Тақырыбы: Қазақстан жер заңдарының даму тарихы

Жер дауы: Онда меншік құқығы мен нормалары реттеліп жайлаулар мен су қорларын пайдалану бір жүйеге салынып отырған. Қазақстанның Ресей құрамына енгенге дейін жерге белгілі бір ақы төлеу белгілері болған жоқ ! Бұрын жер ру-тайпалық қауымның немесе қоғамның меншігі болып есептелсе,1868 жылғы "уақытша ереже" бойынша Қазақ жерлерінің барлығы мемлекет меншігі ретінде бекітілді. Осы кезден бастап жеке меншік пайда бола бастады. Қазақ қоғамының бір ерекшелігі, қазақ қоғамында арнайы жер заңдары болмаған. Бұл кезеңдерде жер қатынастары Адат ережелерімен реттеліп отырған.

Жер қазақ халқының бөлінбейтін меншігі!

Жерге жеке меншік XIX ғасырға дейін болмаған, жер Адат нормалары бойынша қауымның меншігі деп есептелді яғни рулық бірлестік меншігі .

Жеті жарғы – Тәуке хан (1678–1718) тұсында қабылданған қазақ халқының дәстүрлі әдет-ғұрып заңдарының жинағы болды .Бұл заң 7 бөлімнен тұрды:

• 
  Жер дауы
  
• 
  Жесір дауы
  
• 
  Отбасы
  
• 
  Сот процессі
  
• 
  Мемлекет басқару
  
• 
  Айып төлеу
  
• 
  Құн төлеу
  

1.Жер дауы

2.Жесір дауы

3.Мал дауы

Осы даулар ерекше Адат нормалары арқылы реттеліп отырған. Атап айтқанда Қасым хан(1511-1520)" Қасқа жол", Есім хан (1598-1628) "Ескі жол", Тәуке хан (1680-1718) "Жеті жарғы".

Қазақ әдет-ғұрып құқықтық нормаларында жер жалпы халықтық пайдалану меншігінің объектісі ретінде танылып,қоғамдық қатынаста туындайтын әрбір жер дауы ел ішінде ерекше мүдделілікпен назарға ілігіп,алғашқы қазақ дала әдет-нормалалары қабылданды. Солардың бірі Тәуке хан тұсындағы (1680-1718) "Жеті жарғы" болатын.

Орындағандар:

Кенесбек Абай

Омиш Альтаир

Ікіраш Ардақ

Нусипов Ануар

Досанов Тастанбек

Нұрғиса Жасұлан

«Жеті жарғының» негізін салғандар Ұлы жүзден шыққан Төле би Әлібекұлы (1663–1756), Орта жүзден шыққан Қазыбек би Келдібекұлы (1667–1763) және Кіші жүз Әйтеке би Бәйбекұлы (1682–1766) сияқты қазақтың атақты үш биі деседі. Бұлар — «Жеті жарғыны» тәптіштеп жасап қана қоймай, өмірдің барлық салаларында қолдануға көп еңбек сіңірген адамдар.