Электрлік жыланбалық:
https://twig-bilim.kz/film/electric-eels-5825/ Сабақ тақырыбы: Тірі ағзалардағы электрлік үдерістер. Электрорецепторлар және электрлі мүшелер.
Сабақ мақсаттары: Тірі ағзалардағы электрлік үдерістерді зерттеу
Бағалау критерийлері: •Ағза үшін электр үдерістерінің маңызын талдайды;
•Электр үдерістерінің пайда болу түрін атап шығады;
•Электрді өндіретін мүшелердің орнын көрсетеді.
•Жүйке және бұлшықет ұлпаларындаға электр үдерістерінің ұқсастықтарын мен айырмашылықтарын көрсетеді.
Тапсырма-2 Жүйке және бұлшықет ұлпасындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды анықтаңыз.
Ақпаратты жұппен алмасу.
Бір-бірінің жұмыстарына баға беру
Дескрипторлар
Жүйке және бұлшықет ұлпаларындағы электр үрдістерінің ұқсастығы мен айырмашылықтарын атайды.
Бағалау критерийлері:
1.Электр үдерістерінің ұқсастықтарын көрсетеді;
2.Электр үдерістерінің айырмашылықтарын көрсетеді.
Электр орган деп аталатын биоэлектрлік орган, тірі ағзаның электр энергиясын өндiру және пайдалану үшін мамандандырылған ұлпалар жүйесі.
Италья дәрігері Луиджи Гальвани аяқ табаны мен жүйке арасында кернеу айырмашылығы бар екендігін, яғни жануарларда электр тогы болатындығын болжады.
Италья дәрігері Луиджи Гальвани аяқ табаны мен жүйке арасында кернеу айырмашылығы бар екендігін, яғни жануарларда электр тогы болатындығын болжады.
Гальвани басы алынған бақа денесіне электр кернеуін жіберсе, оның аяқтарында жиырылу пайда болатынын байқаған.
Сөйтіп ол, бұлшық еттерге электр тогының әсер ететіндігін көрсеткен.
Осылайша тірі ағзаларда биотоктардың пайда болатыны анықталды.
Қазіргі кезде оны осциллограф деп аталатын прибормен анықтап, зерттейді.
Биоэлектрлік құбылыс.
Тірі жасушалардың барлығының биоэлектрлік белсенділігі болады, яғни тірі жасушалардың сыртқы жарғақшасында электр заряды бар. Бұл цитоплазмадағы және қоршаған ортадағы оң және теріс иондардың біркелкі таралмауынан іске асады.
Соның нәтижесінде кез келген тірі жасуша тыныштық жағдайда сырттай - оң, ішкі жағында (цитоплазмада) теріс зарядталады. Бұл заряд тыныштық әлеуметік немесе жарғақшалық әлеует деп аталады және 60-70 милливольт (мВ) шамада болады.
