Тілді жіңішкертіп ұстап кезекпен мұрынға, иекке қарай созу қажет «Ат шауып келеді»
жүктеу/скачать 36,92 Kb.
|
22,11
|
..... аяғында оқу мен жазудың патологиясы ақыл – ой кемістіктерінің себептерінен деп қарастырылып келген XIX ғ «Алтыбақан» артикуляциялық жаттығуы кезінде: тілді жіңішкертіп ұстап кезекпен мұрынға, иекке қарай созу қажет «Ат шауып келеді» артикуляциялық жаттығуы жүзеге асырылады: тілді таңдайға жабыстырып баяу, жылдам қағу керек «Берілген дыбысы бар сөзді басқа сөздердің ішінен табу» тапсырмасы: «Бетті кезектеп үрлеу » гимнастикасының атауы: ерін және бет «Вибрация» және «Саусақты душ» қанша саусақтың көмегімен жасалады:2-4 «Дисграфия» диагнозы бар балаларға қандай диктант түрі тән? естуге арналған диктант «Жылан» артикуляциялық жаттығуы кезінде: ауызды кең ашып, тілді молырақ алға қарай жылжытып, жіңішкертіп, қатайтып ұстап, осы қалыпта ауыз қуысына ақырындап кіргізу «Инеше» артикуляциялық жаттығуы қалай жүзеге асырылады: тілді жіңішкертіп ауыздан шығарып 10-15 секунд ұстап тұру керек «Инеше»жаттығуын орындау уақыты: 10-15 сек «К» дыбысының артикуляциясының бұрмалануы: капацизм «Кемістіктің күрделі құрылымы» ұғымын алғаш рет ұсынған: Л.С.Выготский «Кесе» артикуляциялық жаттығуы кезінде: жалпақ тілді жоғары тіске қарай көтеріп 10-15 секунд ұстап тұру керек, бірақ тіл тіске тимеуі керек «Коррекция» терминінің қазақи баламасы: түзету «Күрекше» артикуляциялық жаттығуы қалай жүзеге асырылады: «Күрекше» артикуляциялық жаттығуын жасаудаберілетін уақыт: 10-15 секунд «Логопедия» термині қай елдің сөзіне алынған: Грек «С» дыбысын қате айту: сигматизм «Сағат» артикуляциялық жаттығуы жүзеге асырылады:жіңішке тілді ауыз қуысынан шығарып оңға, солға қимылдату керек «Саңырауқұлақ» артикуляциялық жаттығуы кезінде: ауызды кең ашып тіл ұшын таңдайға жабыстырып ұстап тұру керек «Сылақшы» артикуляциялық жаттығуы қалай жүзеге асырылады: ауыз сәл ашық, тілді шығарып әуелі жоғарғы ерінді сосын төменгі ерінді жалау «Сыпыртқы» жаттығуының орындалатын уақыты: 30 сек «Тәтті варенье» жаттығуын қайталау саны: 15-рет «Тәтті шырын» артикуляциялық жаттығуы жүзеге асырылады: жалпақ тілмен жоғарғы ерінді жалап ауыз қуысына төңірек кіргізіп «Төбешік» артикуляциялық жаттығуы кезінде: тілдің екі бүйірі жоғары азу тістерге тиіп тұрады, тілдің ұшы алдыңғы төменгі тістерге тірелген «Түтікше» артикуляциялық жаттығуы кезінде: жалпақ тілді ауыз қуысынан шығарып бүйірлерін жоғары көтеріп түтікшеге ұқсатып ұстап тұрып үрлеу «Тістерін тістене қабыстыру» сигматизмді түзетудің әдісіне тән: тісаралық сигматизм 1861 жылы афазиямен ауырған адамның бас миының үшінші маңдай қатпарының артқы бөлігін қамтитын ми күре тамырын жұмсарып кеңейгенін көрсеткен: А.Брока
1-сынып оқушыларының ауызша сөйлеу тілі дамыту.....кезеңмен жүргізіледі. 2 кезең 1-сыныпта ауызша сөйлеу тілін тексеру қанша этаптан тұрады? 2 этап 1-сыныпта сабақтың өтуі ..... 25мин 1-ші іс-әрекеттен 2-ші іс-әрекетке көшуі қиын 2 – 5 жаста Аграфия – бұл: оқу барысында жазу үрдісі мүлдем қалыптаспаған кемістік Аграфия –бұл: оқу барысында жазу үрдісі мүлдем қалыптаспаған кемістік
Адам дауысының күші байланысады: дауыс сіңірлерінің қозғалыс амплитудасына Адамның дауыс шығарып сөйлеу процестері іске асатын орталық: Акустика – гностикалық сенсорлы афазияны алғаш рет сипаттаған: Вернике Акустикалық дисграфияда қандай ақаулықтар болады: есту ақаулығы Ақыл-ой кем баланың сөйлеу тілінің бұзылуының негізгі себебі: таным үрдістерінің дамымауы Ақыл-ойы кем балада сөйлеу тілінің дамуының уақыты: 1-2 жас Ақыл-ойы кем балада тілінің дамуының уақыты: 12-24 ай Алалия – бұл: баланың құрсақішілік және алғашқы жылдарындағы даму кезеңінде бас миы қабығының сөйлеу аймақтарының органикалық зақымдалуы нәтижесінде сөйлеу қабілетінің жоқтығы немесе толық дамымауы Алалия кезінде бетті кезектеп үрлеу мына гимнастика түріне жатады: Терін және бет Алалия кезінде қандай бұлшық еттерге гимнастика арналғанын көрсетіңіз: шайнау еттеріне Алалия кезінде массажды қандай жұмыстан кейін орындалатынын көрсетіңіз: операция Алалия кезінде операциядан қажет етіледі: массаж Алалия кезінде операциядан кейін орындалатын жұмыс түрін атаңыз: массаж Алалия кезінде, қимылдық массаж қолданылады:мимикалық гимнастикада Алалия кезінде, маңдай, мұрын және бет бұлшықеттері массаждарының келесі тәсілдері жасалады: Сипау, вибрация, жеңіл «саусақты душ» Алалия кезіндегі ерін және бет гимнастикасы:екі жақ бетті бір мезгілде үрлеу Алалия кезіндегі жұмыстың негізгі мақсаты: сөздік жүйені дамыту үшін ынталандыру Алалия кезіндегі, тіл гимнастикасы:тілді сыртқа шығарып кезекпен күрекше және бізше жасау Алалия түрлерінің санын көрсетіңіз: 3 Алалияның ….. түрі бар 3 Алалияның түрлелі: сенсорлы, моторлы, аралас Ана тіліндегі бір дыбысты дұрыс айтпау: дислалия Арнайы педагогиканың, соның ішінде логопедияның зерттеу обьектісі: сөйлеу тілінде кемістігі бар бала Артикуляция дегеніміз - дыбыс шығарғандағы сөйлеу органдарының орнласу қалпы Артикуляциялық бұлшық етке қатайту массажы қайталанады: 8-10 рет Артикуляциялық аппаратқа жатпайды: асқазан Артикуляциялық жаттығулардың негізгі мақсаты: тіл дыбыстарын дұрыс айтуға керекті сөйлеу мүшелерінің қимыл – қозғалыстарын толық жетілдіру Артикуляцияны дұрыс қалыптастыруға араналған жаттығулар ..... байланысты жүйеленеді: қойылатын дыбысқа Артикуляцияның белсенді органдарына жатпайды: тіс Ауыз бен мұрын жолы аралығында қақпа жабық тұрған кезде дауыс дірілі ауыз жолы арқылы өтеді де сөйлеу мүшелеріндегі дыбыстар дұрыс айтылады: ашық ринолалия Ауыз кең ашық, жалпақ тіл жоғары тіске қарай көтеріледі: кесе Ауыз сәл ашық, тілді шығарып әуелі жоғарғы ерінді сосын төменгі ерінді жалау қандай артикуляциялық жаттығуға тән: сылақшы Ауыз сәл ашық, тілді шығарып әуелі жоғары ерінді, сосын төменгі ерінді жалау бағытын өзгерте отырп 10-15 рет қайталау. Бұл жаттығу атауы: Ауызды кең ашып тіл ұшын таңдайға жабыстырып ұстап тұру мына жаттығу түрімен сипатталады: саңырауқұлақ Ауызды кең ашып, тіл ұшын таңдайға жапсырып ұстап тұру, артикуляциялық жаттығудың ….. түріне жатады саңырауқұлақ Ауызды кең ашып, тілді молырақ алға қарай жылжытып, жіңішкертіп, қатайтып ұстап, осы қалыпта ауыз қуысына ақырындап кіргізу қандай артикуляциялық жаттығуға тән: жылан Ауызды кең ашып, тілді таңдайға жабыстырып, баяу, жылдам қағу, артикуляциялық жаттығуы: ат шауып келеді Ауызды кең ашып,тілді алдыға қарай жіңішкертіп шығару арқылы орындалатын жаттығу атауы: инеше Афазия дегеніміз: бас миының жайылмаған зақымына байланысты сөйлеу тілінің толық немесе жарым – жартылай жойылуы. Афазия деп мынаны айтады: бас миының жергілікті зақымдалуымен байланысты бұрын құрастырылған сөзді толық немесе жартылай жойылуы Афазия түрлерінің санын белгілеңіз: 5 Афазияны топтастыру қандай ғылымдардың дамуына байланысты: неврология Афазияның қай түрінде жазу тілі оқу тіліне қарағанда қатты бұзылады: акустико-гностикалық Афазияның қандай түрінде ұмытшақтық пайда болады: динамикалық афазия Афазияның мына түрінде ұмытшақтық пайда болады: динамикалық афазия Ә дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті: екі езу сәл кері тартылып, жымиып күлген кісінің кейпін көрсетеді Ә дыбысының сипаттамасы: дауысты, езулік, ашық, тіл алды жіңішке Әлсіз массаж кезіңде ең мазыздысы .... жаттығуды таңдауы баланың Әр түрлі ерін қатпарларын жасау, дауысты дыбыстарды айту қажет (а,о,у,и,ы,э) .... жаттығу ерінге енжар Бақылау және әңгімелесу тәсілдерін жүргізгеннен кейін жүзеге асырылады: түзету жұмысы Балалардың дауыс құрылуының функционалдық бұзылуының жас ерекшелігін анықтап және оған ортофониялық жаттығулар жүргізген: И.И.Ермакова Балалардың жазу патологиясын түзету мәселесіне арналған жұмыстарында ауыз екі сөйлеудің және оқу мен жазуындағы кемістіктерді жұмылдырып жою керек екендігіне ерекше көңіл аударған: Н.А. Никашева, Л.Ф. Спирова, Р.И Шуйфер Баланың жүйке жүйесінің функциясын қалыпты жағдайда болуына мүмкіндік жасап және психотерапия мен логопедиялық жұмыстар үшін қолайлы жағдайлар жасайтын комплексті әсер ету әдісі: Баланың құрсақішілік және алғашқы жылдарындағы даму кезеңінде бас миы қабығының сөйлеу аймақтарының органикалық зақымдалуы нәтижесінде сөйлеу қабілетінің жоқтығы немесе толық болмауы: алалия Баланың сөзді айтуы, сөздің буындық құрылымы, сөз қоры, грамматикалық қатар, байланыстырып сөйлеу тілі, сөзді түсінулері зардап шегеді: алалия Баланың сөйлеу тілінің бұзылуына әсер етеді:сыртқы, ішкі фактор
Бас ми жарты шарының артқы төбе аймағындағы сөйлеу тілі жөнінен үстемдік орталықтарының зақымдануынан пайда болады: семантикалық афазия Бас ми қабығының бір бөлігінің бұзылуымен артикуляциялық аппараттың функциялы бұлшықетімен байланысты жағдай дизартрияның қандай түрімен сипатталады: қабықты дизартрия Бас ми қабығының кейбір бөліктерінің зақымдалуымен немесе толық жетілмегендігімен байланысты оқу қабілетінің бұзылуы: дислексия Бас ми қабығының моторлы және сенсорлы сөздік аймақтарының дамымаушылығы: алалия Бас ми қабығының моторлы және сенсорлы сөздік аймақтарының дамымаушылығымен байланысты жағдай: алалия Бас ми қыртысының төбеден төменгі және тұрақты орталық бөлімдерінің қосымша аймағында орналасқан артқы- орталық зақымдануынан пайда болады: афференттік-моторлы афазия Бас ми қыртысының төбеден төменгі және тұрақты орталық бөлімдерінің қосымша аймағында орналасқан артқы орталық зақымдануынан пайда болады:афференттік-моторлы афазия Бас миының жергілікті зақымдалуымен байланысты бұрын құрастырылған сөзді толық немесе жартылай айта алмауы – бұл: афазия Бет бұлшық еттерінің мимикалық дамуына жататын жаттығулар: қабағын түю Бет бұлшық еттерінің мимикалық дамуына жаттығулар: басты көтеру, әжімдер жасау Бет бұлшық еттерінің мимикалық дамуына жаттығулар:шайнау қозғалыстары Бет бұлшық етін босаңсыту үшін әр бір жаттығулар ..... реттен қайталанады: 5-8 Бетті шымшу қандай массаж түріне жатады: қатайту Брадилалия – бұл: сөйлеу тілінің патологиялық баяуланған екпіні
Бульбарлы дизартрия – дегеніміз: перифериялық парез немесе паралич бұлшықеттерімен тіл жұтқыншағы және тіл асты жүйкелерімен немесе түйіншектерінің бұзылуымен байланысты Бұл ақаулықта тілдің қалыпты деңгейден нашар қимылдауы себебінен өте қысқа тіл асты желбезегі оның жоғары көтерілуіне мүмкіндік бермейді: механикалық дислалия Бұл диктанттың түрі дыбыстарды алмастыру,шатастыруын тексереді: естуге арналған диктант; Бұл мүкістікті парасигматизм деп атауға болады: тіс арты сигматизмі БЦП балаларда көп жағдайда кездесетін тіл кемістігінің атауы: дизартрия БЦП балаларда қандай тіл кемістігі болады: дизартрия Бір мезгілде және кезек-кезек көзді сығырайту бұлшықет гимнастикасы:. мимика – артикуляциялық Бітеу ринолалия сөйлеу тіліндегі дыбыстардың айтылуы кезінде мұрнынан жақсы естілудің физиологиясының төмендігін сипаттайды: жабық ринолалия Вернике орталығы орналасқан мидың бөлігі: самай бөлігінде Г және г’ дыбыстарының айтылу кемшіліктері – бұл: гаммацизм Грек тілінен аударғанда мұрын және сөйлеу тілі, яғни мұрыннан сөйлеу деген ұғымды білдіреді: ринолалия Ғ дыбысының сипаттамасы: дауыссыз, қатаң, тіл арты жуан Ғ дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті: тілдің ұшы төмен түседі, ал арты жұмсақ таңдаймен желбегей қабысады да іштен келген ауа қысылып шыққан кезде дауыс шымылдығы дірілдейді Дайындық сыныпта Ф.Ф. Рау, Н.Ф.Слезинаның әдісі бойынша қанша фонемнің дұрыс айтылуы талап етіледі: 17 Дамудың органикалық деп аталатын бұзылыстары: орталық жүйке жүйесінің зақымдалуымен байланысты Дауыс аппаратының патологиялық өзгеруі салдарынан фонацияның жоқтығы немесе бұзылуы дегеніміз: дисфония Дауыс шығару мүшелерінің қалыптан тыс өзгеруі себептерінен дыбыс шығару қабілетінің бұзылуы немесе мүлдем сөйлей алмау: дисфония Дауыс шығару мүшелерінің қалыптан тыс өзгеруі себептерінен дыбыс шығару қабілетінің бұзылуы немесе мүлдем сөйлей алмау: дисфония Дауыссыз (с, с'', з, з', мен ш, ж, ч, щ) дыбыстарының айтылу мүкістіктері мына терминмен аталады сигматизм Дауыссыз с,с; з,з; ш,щ,ж,ч дыбыстарының айтылу мүкістіктері мына терминмен аталады: сигматизм Дефектология төмендегі ғылым саласына жатады: педагогикалық Дизартрия балалармен жүргізілетін логопедиялық жұмыс тәсілдерінің мәселелері туралы мына ғалымдардың еңбектерінде жете зерттелген: А.Г. Ипполитова, О.В. Правдина, Е. М. Мастюкова, Г. В. Чиркина Дизартрия дегеніміз: сөйлеу аппараты иннервациясының органикалық жеткіліксіздігі себебінен дыбыс айтуының бұзылуы Дизартрия дегеніміз:сөйлеу тілінің дыбыстану жағының органикалық бұзылуы тіл бұлшық еті инервациясының жетілмеуінен болады. Дизартрия кезіңде логопедиялық жұмыстың негізгі мақсатының бірі:қарым-қатынас тілін дамыту Дизартрия кезіңде логопедиялық жұмыстың негізгі мақсатының бірі:оның жан – жағындағы адамдар сөзін түсінуін дамыту Дизартрия қандай диагнозы бар балаларда кездеседі: БЦП Дизартрия, ринолалия, алалия, афазия қандай топтастырылуға жатады: Диктанттың қандай түрінде көруге арналған диктант қолданылады? естуге арналған диктант дисграфия Дисграфия дегеніміз: жазу үрдісінің жартылай өзіне тән бұзылуы Дисграфия дегеніміз: жазудың бұзылуы Дисграфия кезіндегі жазудың жартылай бұзылысы қандай топтарға бөлінеді? сөйлемдегі әріптер,буындар және сөздердің қате жазылуы Дисграфия-бұл: жазу үрдісінің жартылай бұзылуы Дисграфияны түзету кезінде қандай жұмыс түрі қолданылады? дислалия Дислалия дегеніміз: қалыпты есту қабілеті және сөйлеу тіліні аппаратының қалыпты сақталған иннервациясы кезінде дыбыс шығарудың бұзылуы Дислалия дегеніміз:есту қабілеті мен сөйлеу мүшелерінің иннервациясы дұрыс сақталғанда кездесетін тіл дыбыстарының бұзылып айтылуы Дислалия кезінде логопедиялық әдістердің кезеңі болады: 3 Дислалия кезіндегі логопедиялық әдістің ең бірінші кезеңі: дайындық Дислалия кезіндегі логопедиялық әсердің негізгі мақсаты: сөз дыбысының дұрыс айтылуы және дұрыс қалыптасуы Дислалияның жеңіл түрін түзету уақыты: 3 айға дейін Дислексия – бұл: бас миының кейбір бөліктерінің зақымдалуымен немесе толық жетілмеуіне байланысты оқу қабілетінің бұзылуы Дислексия-бұл: оқу үрдісінің жартылай бұзылуы Дисфония – дегеніміз: дауыс аппаратының патологиялық өзгеруі салдарынан фонацияның жоқтығы немесе бұзылуы Дыбыс шығару аппаратында ешқандай кемістік болмасада, сөйлеу тілі дыбыстарының дұрыс айтылмауы: функционалды дислалия Дыбысты дағдыландыру үшін қолданылатын тәсіл: еліктеп қайталау Дыбысы кішкене тілден төмен түсіп, дем мұрын арқылы шығады М Енжар жаттығулар қозғалысы ..... сериядан тұрады: 3-5 Ерін бұлшық еттерін дамыту үшін: ерінді соққылау Ерін бұлшық еттерін дамыту үшін жасалатын жаттығу: ерінді жұмып, аштыру Ерін бұлшық еттерін дамыту үшін жасалатын жаттығу: жан-жаққа керу Ерін бұлшық еттерін дамыту үшін жасалатын жаттығу: қозғалыстарды араластыру Ерін сәл ашылып,жіңішкерген тіл ұшы,жоғары көтеріледі де,үстіңгі тістің үстіне тиеді,тілдің алдыңғы екі шеті үстіңгі тістерге қатты жабысады. Н Ерінге арналған жаттығу: мұржа жасау Ерінді шаншыту және шымшылау не үшін жасалатын массаж: ерін бұлшық етін қатайту Есту қабілеті мен ой өрісі әдеттегідей дамыған балалардың дыбыстық мағыналық жағына қатысты сөйлеу тілі құрамының компоненттерінің бұзылуынан болатын әртүрлі күрделі тіл кемістіктері: жалпы тіл кемістігі Есту қабілеті мен сөйлеу мүшелерінің иннервациясы дұрыс сақталғанда кездесетін тіл дыбыстарының бұзылып айтылуы: дислалия Есту қабілеті мен сөйлеу мүшелерінің инвервациясы дұрыс сақталғанда кездесетін тіл дыбыстарының бұзылып айтылуы: Есту қабілетінің сөйлеу мүшелерімен иннервациясы дұрыс сақталғанда кездесетін тіл дыбыстарының айтылуы, бұзылуы: дислалия Жазу үрдістерінің жартылай айырықша бұзылуы –бұл: дисграфия Жазуды толық меңгеруде қабілеті жетпейді: Жазуды толық меңгеруде қабілеті жетпейді: дисграфия Жазудың бұзылуы: дисграфия Жазудың бұзылуын мына терминдермен атайды: Жазудың бұзылуын сипаттайтын терминдер: аграфия, дисграфия Жазудың бұзылысы болғанда арнайы қателіктер қандай топтарға бөлінеді? әріптерді тастап кету немесе буындарды қосу Жазудың жартылай бұзылуы: дисграфия Жазудың жартылай бұзылысы қандай топтарға бөлінеді? фонематикалық қабылдаудың бұзылуы , фонематикалық анализ қателері Жазудың патологиялары: аграфия, дисграфия. Жазуындағы кемістіктердің көпшілігі фонетикалық түйсіктің толық дамымауына жататын естуі дұрыс баланың ана тіліндегі дыбыстардың жүйесін құрайтын дыбыстарды көңіл бөліп ұстауға қабілеті төмен болады деген жорамалды ұсынған: Р.М. Боскис, Р.Е.Левина Жалпақ тілді ауыз қуысынан шығарып бүйірлерін жоғары көтеріп түтікшеге ұқсатып ұстап тұрып үрлеу мына артикуляциялық жаттығу түрімен сипатталады: түтікше
Жалпақ тілді ауыз қуысынан шығарып, төменгі ерінге салып 10-15 секунд ұстап тұру мына артикуляциялық жаттығуға тән: күрекше Жалпақ тілді жоғары тіске қарай көтеріп 10-15 секунд ұстап тұру керек, бірақ тіл тіске тимеуі сипатталатын жаттығу: кесе Жалпақ тілмен жоғарғы ерінді жалап ауыз қуысына төңірек кіргізіп ұстау артикуляциялық жаттығуы: тәтті шырын Жалпы сөйлеу тілі дамымаған балалардың барлығына тән кемшілік: дыбыстарды бұзып айту: Жалпы сөйлеу тілі дамымаған балалардың барлығына тән кемшілік: дыбыстарды бұзып айту: Жалпы сөйлеу тілі дамымаған балалардың барлығына тән кемшілік: дыбыстарды бұзып айту Жалпы тіл кемістігі: есту қабілеті мен ой – өрісі дамыған балалардың дыбыстық мағыналық жағынан қатысты сөйлеу тілі құрамының комплексті бұзылуы Жалпы тіл кемістігін дефектология ғылыми зерттеу институтының Р.Е.Левина бастаған ғылыми зерттеушілер: Н.А.Никашкина, Г.А.Каще, Л.Ф.Спирова Жалпы тілдің дамымаушылығымен айқындалады: алалия Жеке сабақ алатын ЖСТД-ның 2-ші деңгейіндегі бала аптасына неше рет сабаққа бару керек?: кедегенде аптасына3 рет ЖСТД балалардың лексико-грамматикалық жетіспеушілігінің ерекшелігі: ЖСТД балалардың психологиялық ерекшеліктері: ЖСТД балалардың фонетико-фонематикалық жетіспеушілігі дыбыстарды алмастыру,шатастыру, 15 дыбысқа дейін дұрыс айтпау ЖСТД балалармен жүргізілетін жұмыстың негізгі бағыттары: лексикалық қорын және грамматикалық құрылысын дамыту ЖСТД диагнозы бар балалардың сөйлеу тілі мәнерінің қалыптасуы: зейіннің тұрақтылығы Жіңішке тілді ауыз қуысынан шығарып оңға, солға қимылдатуға тән артикуляциялық жаттығу: сағат Заттың атын, түсін тұлғасын, белгісін білдіретін сөздер орнымен дұрыс қолдануды әр уақытта толық біле бермейтіндігі байқалады. Жалпы тіл кемісіктің деңгейі: ІІ Зондты массаж – бұл массаж жасаудың: әдісі И.И. Ермакова балалардың дауыс құрылуының функционалдық бұзылуының жас ерекшелігін анықтап және оған ортофониялық жаттығуларды жүргізген: Инклюзивті білім беру деген қандай мағынаны білдіреді:мүмкіндігі шектеулі балаларды жалпы білім беретін мектепте біріктіріп оқыту Инсульттан кейін оқу жұмысының уақытын белгілеңіз: 10-15 мин Й дыбысының айтылу кемшілігі: йотацизм К дыбысын басқа дыбыстарға ауыстыру паракаппацизм К және к’ дыбыстарының айтылу кемшіліктері: каппацизм Каппацизмды туғызатын аномалия – бұл: қатқыл таңдай биік, жіңішке болып келеді де тіл мен таңдай толық қабыспайды Келесі логопедиялық әдісті орталық жүйке жүйесіне зақым келген балалармен түзету жүмыстарын жүргізуде қолдануға болады: дауыс жаттығулары
Коррекция дегеніміз: балалардың психикалық дамуындағы кемшіліктерді түзеуге және әлсіретуге бағытталған педагогикалық шаралар жүйесі. көшіру, естуге арналған диктант, графическалық диктант Күрделі дислалия кезінде логопедиялық жұмыста ... уақыт жүргізіледі3-6 ай Қ дыбысының сипаттамасы: ауызды, қатаң, шұғыл, тіл арты жуан Қ дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті: тілдің ұшы төмен түседі де, арты жұмсақ таңдаймен қабысады Қабық асты дизартрия – бұл:қабық асты түйіншектерінің және олардың жүйке байланыстарының бұзылуынан туындайды Қабық асты түйіншектерінің және олардың жүйке байланыстарының бұзылуынан туындайтын дизартрияның түрі қалай аталады: қабық асты дизартрия Қабықты дизартрия – дегеніміз: бас ми қабығының бір бөлігінің бұзылуымен артикуляциялық аппараттың функциялы бұлшықетімен байланысты Қазақстанда мүмкіндігі шектеулі балаларғаерте жастан коррекциялық көмек көрсету жүйесінің негізін салушы: Р.А.Сүлейменова Қазіргі кезде тұтығудың айықтыру әдістері: комплексті Қай дыбыста жасалу механизмі- ерін аздап дөңгеленеді және тіл таңдайға «ожауланып» көтеріледі: Ш дыбысы Қалыпта ересек адам минутына неше рет дем алып, дем шығарады: 16-18 рет Қалыпты есту қабілеті және сөйлеу тіліні аппаратының қалыпты сақталған иннервациясы кезінде дыбыс шығарудың бұзылуы: дислалия Л дыбысының қатаң және жіңішке түрлерінің сөйлеу тілінде бұзылып айтылуы: ламбдацизм Л және л’ дыбыстарының айтылу кемшіліктері – бұл: ламбдацизм Ламбдацизмды туғызатын жағдай – бұл: тіл асты желбезегінің күрт қысқаруы салдарынан тіл ұшының созылмауы, жоғары көтерілмеуі Логопедия ғылымдардың бір бөлігі: дефектология Логопедия ғылымында қолданылатын арнаулы әдістерге жатпайтыны: психологиялық Логопедия ғылымының анықтамасына сүйене отырып, мынадай міндетті белгілеуге болады: қазақ тіліне тән дыбыстардың артикуляциялық еркшеліктерін және түзету тәсілдерін анықтау Логопедия жұмысының нәтижелі болуы: тәрбиешінің немесе логопедтің балаға дұрыс ықпал жасауына Логопедия нені зерттейтін ғылым: сөйлеу қабілетінің бұзылыстарын, оларды айқындау, жою және алдын алу әдістерін. Логопедия пәнінің негізгі мақсаты: сөйлеу тілі бұзылған адамды оқыту, тәрбиелеу және қайта тәрбиелеу, сөйлеу тілі кемшілігінің алдын алу Логопедия пәнінің негізгі мақсаты:сөйлеу тілі бұзылған балаларды оқыту Логопедияда тіл кемістігін зерттеп, жою үшін келесі тәсіл қолданылады: 3 Логопедиялық әдістердің кезеңдерінің саны: 3 Логопедиялық құрал: шпатель Логопедтік кабинетте өтілетін жеке сабақтың өту ұзақтығы. 16 қыркүйектен 15 мамырға дейін Логопедтің демалыс мерзімі қанша күн? 56күн Логопедтің деңгейін көтеруге тиімді мерзім? мамыр Логопедтің негізгі мақсаты: баланың тіл кемістігін түзету
Логофобия – бұл: адам ойын жеткізу үшін қиын сөздерді немесе дыбыстарды айтар кезде үрей пайда болады Массаж жасағанда әсіресе маңдайды сипауды саусақ санын белгілеңіз: 3-4 Массаж жасағанда көбінде саусақ санын белгіліңіз: 2 медициналық әсер ету механикалық Механикалық дислалияның бірқатар жағдайларында жетістікке жету үшін, мынадай ықпал қажет: логопедиялық, медициналық Ми сыңарларының сөйлеу тілінің маңдай арты бөлімінің сол жағындағы орталық үстемділік жүйесі зақымдалуынан пайда болады: динамикалық афазия Мидың самай бөлігінің орталық және артқы аймақтарының зақымдалуынан пайда болады: акустико-мнестикалық афазия Мишық дизартриясы – бұл: мишықтың және мишыққа өтетін жолдарының бұзылуымен байланысты Мишықтың және мишыққа өтетін жолдарының бұзылуымен байланысты дизартрияның түрі қалай аталады: мишық дизартриясы Мұғалім-логопедке аптасына .... сағат жүктеледі 24с Мұғалім-логопедке балаларды түзету барысында қандай құжаттар пайдалану керек? баланың сабаққа келгенін тіркейтін журнал Мұғалім-логопедке оқу жылының алғашқы екі аптасы не үшін керек? шағын топ және топты ұйымдастыру үшін Мұғалім-логопедтің 2-4 сыныптар арасындағы сабақтың өтілу уақыты қанша уақытқа созылады? 45мин Мұғалім-логопедтің сабағына келетін балаларды тіркейтін құжат әр баланың келгенін тіркейтін карта Мұрындық сигматизм дегеніміз: жұмсақ таңдай мен жұтқыншақтан кейінгі қабырғасы арасында елеулі қуыс болады, соның салдарынан дем мұрын арқылы өтеді. Неміс ғалымы А Кусмауль оқу мен жазудың патологиясын ақыл ойының төмендегіне ешқандай қатысы жоқ екенін дәлелдеді: 1787 жылы Неміс психаторы Вернике сипаттады: сенсорлы афазия Ң дыбысының сипаттамасы: дауыссыз, езулік, үнді, мұрын жолды, тіл арты Ң дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті: тілдің ұшы төмен түседі де арты таңдайдың түбіне барып жабысып тұрады Оқу барысында жазу үрдісі мүлдем қалыптаспаған кемістік: аграфия Оқу барысында жазу үрдісіі мүлдем қалыптаспаған кемістік: аграфия Оқудың жартылай бұзылуы: дислексия Оқудың кемістіктері анықталатын термин сөздер: алексия, дислексия Оқудың кемістіктері қандай термин сөздермен анықталады: алексия, дислекися Оқудың кемістіктерін сипаттайтын термин: алексия, дислексия Оқушылардың жеке картасын кім толтырады? мұғалім-логопед Оқуын тексеруде балаға құрамында қарама – қарсы дыбыстары бар буындарды ұсынып оқыту: буындарды оқу Орталық жүйке жүйесі зақымдалған кезде психикалық дамуы тежелу: органикалық Орталық жүйке жүйесіне зақым келген балалармен түзету жұмыстарын жүргізуге келесі логопедиялық әдісті қолдануға болады: енжар жаттығулар Орталық жүйке жүйесіне зақым келген балалармен түзету жүмыстарын жүргізуде келесі логопедиялық әдісті қолдануға болады: логопедиялық массаж Орталық жүйке жүйесіне зақым келген балалармен түзету жүмыстарын жүргізуге келесі логопедиялық әдісті қолдануға болады:зондты массаж Орталық жүйке жүйесіне зақым келген балалармен түзету жүмыстарын жүргізуге келесі логопедиялық әдісті қолдануға болады: нүктелі массаж Орталық паралич бұлшықетімен, тіл жұтқыншақ және тіл асты жүйкесімен байланысты жағдай дизартрияның қандай түріне тән: псевдобульбарлы дизартрия Ө дыбысының сипаттамасы: дауысты, ашық, ерінді, тіл алды жіңішке Ө дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті: тілдің ұшы төмен түседі де сәл артқа қарай тартылады, ортасының көлбеулігі бір деңгейде сақталады Параламбдацизм дегеніміз: Л дыбысын басқа дыбыстармен алмасу кемшіліктері. Перифериялық парез немесе паралич бұлшықеттерімен тіл жұтқыншағы және тіл асты жүйкелерімен немесе түйіншектерінің бұзылуы қалай аталады: бульбарлы дизартрия Прогнатия дегеніміз: үстіңгі жақ сүйектің алға қатты шығуы және үстіңгі тістердің астыңғы тістермен дұрыс тістенбеуі Псевдобульбарлы дизартрия – бұл: орталық паралич бұлшықетімен, тіл жұтқыншақ және тіл асты жүйкесімен байланысты психолого-педагогикалық Р дыбысын айтудағы кемістік: ротацизм Р және р дыбыстарын дұрыс айтпау: ротацизм Ринолалия дегеніміз: сөйлеу аппаратының анотомиялық – физиологиялық мүкістіктерінің себебінен дауыс ырғағының және дыбыстаудың бұзылуы Ринолалияның себебі: ауыз жұтқыншақ пен мұрын резонаторының бұзылуынан болады. Ротацизмның алғышарты болатын анотомиялық аномалияларды ата: тіл асты желбезегінің қысқалығы, жіңішке және биік таңдай, шектен тыс үлкен немесе жіңішке, икемі кем тіл С дыбысын дұрыс айтпау: сигматизм Сенсорлы, моторлы және аралас болып бөлінеді: алалия Сигматизм бұл: С және С дыбыстардың айтылуы мүкістіктері Сигматизмнің түрінде шу естілетін сипатта болады: ызың сөздік қоры шектелген Сөйлеу аппараты бұлшықеттерінің дірілдеуі себебінен сөйлеу тілінің екпінді – ырғақты жағының бұзылуы – бұл: тұтығу Сөйлеу аппараты иннервациясының органикалық жеткіліксіздігі себебінен дыбыс айтуының бұзылуы – бұл: дизартрия Сөйлеу аппаратының анотомиялық – физиологиялық мүкістіктердің себебінен дауыс ырғағының және дауыстың бұзылуы қалай аталады: ринолалия Сөйлеу бұлшық етттерінің тартылу салдарынан сөйлеу ырғақтығының бұзылуы: тұтықпа Сөйлеу кемістігі ішіндегі ауыр түрі: тұтығу Сөйлеу қабілетінің психофизиологиялық механизімінің бұзылу салдарынан сөйлеушінің сөйлеу тілінің қоршаған ортаға тән ауытқушылығы: тіл кемістігі Сөйлеу қызметінің негіздері мына кезеңде қалыптасады: 2-3 жас Сөйлеу тілі аппаратының анатомо-физиологиялық ақаулығының салдарынын дауыстың әуездігімен дыбыстың дұрыс айтылуының бұзылуы. : ринолалия Сөйлеу тілі аппаратының анатомо-физиологиялық ақаулығының салдарынан дауыстың әуездігімен дыбыстың дұрыс айтылуының бұзылуы: ринолалия Сөйлеу тілі аппаратының иннервациясының жеткіліксіздігінен болатын кемістік : дизартрия Сөйлеу тілі кемістігі бар балаларға арналған жылдық жоспар қанша этаптан тұрады: 2 Сөйлеу тілі кемістіктерін, оның бұзылу себептерін , болдырмау жолдарын, сонымен бірге осындай кемістіктерді әр түрлі жолдармен түзетіп жоюдың тәсілдерін зерттейтін ғылым: логопедия Сөйлеу тілі кемістіктерін, оның бұзылу себептерін, болдырмау жолдарын, сонымен бірге кемістіктерді әр түрлі жолдармен түзетіп жоюдың тәсілдерін зерттейтін ғылым: логопедия Сөйлеу тілі құрамының негізгі бөліктеріне мыналар жатады. дыбыстар, сөздіктер, грамматикалық құрылысы Сөйлеу тілінде айтылуы бұзылған дыбыстардың мөлшері бойынша дислалия бөлінеді: функционалды және механикалық Сөйлеу тіліндегі жинақталған дыбыстардың бейнеленуі негізінде графикалық безендірілуі: жазбаша сөйлеу тілі Сөйлеу тілінің бұзылысы әлеуметтік-психологиялық себепке жатқызылады: психикалық дамуы тежелген Сөйлеу тілінің бұл мүкістігінде ысқырық немесе ызың дыбыстарды айтқан кезде тілдің ұшы алдыңғы тістердің арасынан шығын кетеді тіс аралық сигматизм Сөйлеу тілінің дамуының I- денгейіндегі балаларды қанша жасынан бастап 3-4 жылдық мерзімге оқытады: 3 Сөйлеу тілінің дамуының III- денгейдегі балаларды қанша жасынан бастап 2 – жылдық мерзімге оқытады: 4-5 жасынан Сөйлеу тілінің патологиялық баяуланған екпіні – бұл: брадилалия Сөйлеу тілінің патологиялық баяулануы: брадилалия Сөйлеу тілінің патологиялық жылдамдатылған екпіні – бұл: тахилалия Сөйлеу тілінің толық немесе жартылай жойылуы: афазия Сөйлеу тілінің толық немесе жартылай жойылуы: афазия Сөйлеу тілінің толық немесе жартылай жойылуы: афазия
Таңдай мен жұтқыншақтың ең нашар қабысуы мына дауыссыз дыбысты айтқан кезде болады: В’ Топтық жұмыс барысында қоңырауға ..... уақыт беріледі. 5-10мин Төмендегілердің қайсысы афазияның түрлеріне жатады: акустико-мнестикалық Төмендегілердің қайсысы афазияның түрлеріне жатпайды: Тұтығу – бұл: сөйлеу аппараты бұлшықеттерінің дірілдеуі себебінен сөйлеу тілінің екпінді – ырғақты жағының бұзылуы Тұтығу кемістігі кезінде жүргізлетін тексеру: медициналық, логопедиялық Тұтығу қай жаста жиі кездеседі: Тұтығу пайда болады: шошынғаннан Тұтығуға комплексті әсер ету қанша бағыттан тұрады: 5 Тұтығуға тән белгілерінің бірі: Тұтығуда комплексті психотерапиялық әсер ету-бұл: барлық логопедиялық жұмыс кезіңде жүргізіліп, сөйлей алатына сендіру Тұтығуды психологиялық неврозға жатқызған: Г.Д.Неткачев Тұтығудың пайда болу себептері бойынша ..... түрге бөлінеді 2 Тұтыққан адамда ойын жеткізу үшін қиын сөздерді немесе дыбыстарды айтар алдында үрей пайда болуы: логофобия Түзету оқу жұмысы балалармен жүргізіледі: 2-7 жаста Түзу, уақытша ұйымдасқан қимыл бас ми қыртысының алдыңғы аймағының бұзылуы: эфферентті-моторлы афазия Тыныс алу бөліктеріне жатады: өкпе, кеуде, тыныс алу жолы Тіл кемістігін зерттеп, жою үшін қолданылатын тәсілдер:бақылау, әңгімелесу, түзету Тіл кемістігінің себептері мына топтарға бөлінеді: табиғи және функционалды Тіл кемістіктерін әңгімелесудің көмегімен анықтайтын әдіс: әңгімелесу Тіл мүкістігі баланың сөйлей бастау кезеңімен байланысты туады, сондықтан да тұтықпа кезеңін балалық шақта емдеу керек деген көзқараста болған: И.А.Сикорский Тіл мүкістігі бар адамдардың психикалық дамуын зерттеп, олармен оқыту- тәрбие жұмыстарын жүргізетін ғылымды атаңыз: логопедия Тіл мүкістігі бар бала: логопад Тілге жаттығу жасау тәсілі: тілді мұржа жасау Тілге массаж жасау тәсілі: сүрту Тілге массаж жасау тәсілі: Тілді әр түрлі бағытта уқалау Тілге массаж жасау тәсілі: тілді шапалақтау Тілді жіңішкертіп ауыздан шығарып 10-15 секунд ұстап тұру артикуляциялық жаттығуы: ине Тілді жіңішкертіп ұстап кезекпен мұрынға, иекке қарай созу мына артикуляциялық жаттығумен сипатталады: алтыбақан Тілді жіңішкертіп ұстап,оңға,солға жайлап қозғау жаттығу атауы: сағат Тілді таңдайға жабыстырып баяу, жылдам қағу мына артикуляциялық жаттығуға тән: ат шауып келеді Тілді төмен түсіру, жоғары көтеру жаттығу түрі: тілге қатайту Тілді шаншу кезінде қолданылады: инелі зонд Тілдің екі бүйірі жоғары азу тістерге тиіп тұрады, тілдің ұшы алдыңғы төменгі тістерге тірелген түрімен сипатталатын артикуляциялық жаттығу: төбешік Тілдің екі бүйірі жоғары тістерге тиіп тұрады, тілдің ұшы алдыңғы, төменгі тістерге тірелген: төбешік Тілдің ұшы альвеоларға қарай жоғары көтеріледі: Р дыбысының артикуляциясы Ұ дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті: тілдің ұшы астыңғы тістің астына төмен түсіп артына қарай сәл тартылады,жұмсақ таңдай жоғары көтеріледі де мұрын ауа жолы жабылады Ұ дыбысының сипаттамасы: дауысты, ерінді, қысаң, тіл арты жуан Ү дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті: тілдің ұшы астыңғы тіске тіреледі де екі жағы көтеріліп үстіңгі азу тістерге қабысады Ү дыбысының сипаттамасы: дауысты, ерінді, қысаң, тіл алды жіңішке Ф.Ф.Раудың ойынша, дислалия кезінде логопедиялық әсерлердің бөлінген кезеңдері: 2 Физиологиялық тіл мүкістігі дегеніміз: 4-5 жасқа дейінгі баланың сөйлеу тіліндегі дыбыстарды бұрмалап айтуы Фонация терминінің мағынасы: дауыс әуездігі Фонацияның мүлдем болмауы: афония Функционалды тұтығу қанша жасқа дейінгі балаларда сөз тіркесінің байланыстырып сөйлеуі, қалыптасуы кезінде пайда болады: 2-5 жас ФФЖ,ЖСТД және тұтықпа қандай топтастырылуға жатады : Х және х’ дыбыстарының кемшілігі – бұл: хитизм Һ дыбысының сипаттамасы: дауыссыз, ауызды, қатаң, тіл арты Һ дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті: тілдің ұшы астыңғы тіске тіреледі де, дыбыс көмейден шығады Шайнау бұлшық еттеріне арналған гимнастика:ауызды ашып, жабу Шеткі сөйлеу аппараты мына бөліктерден тұрады: дем алу, дыбыс шығару, дыбысты құбылтып айту Ш-С, Ш-Ж, Ж-З алмастырып айту мүкістігі: ысқырық сигматизм І дыбысының сипаттамасы: дауысты, езулік, қысаң, тіл алды жіңішке І дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті: тілдің ұшы астыңғы тіске тіреледі де үсті көсіліп көлбеу жатады жүктеу/скачать 36,92 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|