§ 1 «Орталық Азия» ұғымының тарихи және географиялық негіздері

ХІХ ғасырдан аң аулауға мылтық пайдаланыла бастады. Қасқыр, түлкі, қарсақ ату кең таралды

жүктеу/скачать 83,52 Kb. бет 20/21 Дата 13.11.2023 өлшемі 83,52 Kb. #191240 түрі Құрамы

Бұл бет үшін навигация:

• . Смағұлов дәлелдегендей, Қазақстан жеріндегі тұрғындардың негізгі бөлігі төрт мың жыл бойы автохтонды түрде өлкені тұрақты мекендеп келді
• 1969 жылы белгілі археолог К. Ақышев ашқан Есік қорғанындағы қару-жарақтар мен күміс тостаған, ағаш ыдыстар және қыш құмыраларды
• Академик Ә. Марғұлан тапқан Жезқазған маңындағы кен орындары бұл аумақтың көне металлургия
• XVIII ғасыр мен XX ғасырдың басында қазақтардың үй кәсіпшілігі мен қолөнерінде қалыптасқан дәстүр сақталып
• Ш. Уәлиханов дәл сипаттайды: «Көшпеліні ішіп-жегізетін де, киіндіретін де мал, ол үшін малының аман болғаны қымбат. Қазақтардың амандасуы «мал-жан аман ба» деуден басталады».
• Сүйек пен мүйізден халық шеберлері түрлі қобдишалар, музыкалық аспаптар мен үй жиһаздарын
• Зерттеуші И.Я. Словцов: «Темір ұсталары балта, үзеңгі, ер-тұрман, пышақ жасады… Бұл заттардың сапасы біздегі Ресей бұйымдарынан кем түспейді»
• Олар тұрмыстық бұйымдарды әсемдеуге мал сүйектерін ( жауырын, қабырға) пайдаланған.

ХІХ ғасырдан аң аулауға мылтық пайдаланыла бастады. Қасқыр, түлкі, қарсақ ату кең таралды. Балық Ертіс пен Жайықта көп ауланатын Антрополог, академик О. Смағұлов дәлелдегендей, Қазақстан жеріндегі тұрғындардың негізгі бөлігі төрт мың жыл бойы автохтонды түрде өлкені тұрақты мекендеп келді Киіз және теріден тігілген шалбар мен етік үлгілері ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы дала тұрғындарында кездеседі. 1969 жылы белгілі археолог К. Ақышев ашқан Есік қорғанындағы қару-жарақтар мен күміс тостаған, ағаш ыдыстар және қыш құмыраларды кейінгі кезеңдегі тұрғындардың күнделікті өмірінен байқай аламыз. Сонау сақ заманынан бері қазақ халқы киіз үй жасауды білді. Академик Ә. Марғұлан тапқан Жезқазған маңындағы кен орындары бұл аумақтың көне металлургия орталықтарының бірі болғанын айғақтайды. Қазақтардың темір ұсталары мен қолөнершілері металл өңдеудің тәсілдерін ежелгі заманнан берік сақтап, дамытып келеді. Жаңа замандағы үй кәсібі мен қолөнердің жағдайы. XVIII ғасыр мен XX ғасырдың басында қазақтардың үй кәсіпшілігі мен қолөнерінде қалыптасқан дәстүр сақталып, үнемі жетілдірілумен болды. Көшпелілер тұрмысындағы малдың маңызын Ш. Уәлиханов дәл сипаттайды: «Көшпеліні ішіп-жегізетін де, киіндіретін де мал, ол үшін малының аман болғаны қымбат. Қазақтардың амандасуы «мал-жан аман ба?» деуден басталады». Сүйек пен мүйізден халық шеберлері түрлі қобдишалар, музыкалық аспаптар мен үй жиһаздарын көмкерді. ХІХ ғасырдың соңында ел арасында темір ұсталары үлкен абыройға ие болды. Олар темірден таға, үзеңгі, пышақ, самаурын кернейі, қайшы, орақ, кетпен сияқты құрал- саймандар соқты. Зерттеуші И.Я. Словцов: «Темір ұсталары балта, үзеңгі, ер-тұрман, пышақ жасады… Бұл заттардың сапасы біздегі Ресей бұйымдарынан кем түспейді», – деп қазақ ұсталарының жасаған бұйымдарына жоғары баға берген. Сүйек ұқсататын шеберлерді халық ерекше құрметтеді. Олар тұрмыстық бұйымдарды әсемдеуге мал сүйектерін ( жауырын, қабырға) пайдаланған. жүктеу/скачать 83,52 Kb. Достарыңызбен бөлісу: