Ќ азаќстан республикасыныњ білім жєне ѓылым министрлігі
жүктеу/скачать 2,11 Mb.
|
| Жарақаттың екінші жетілуімен жазылуы. Жазылудың бұл түрі кездейсоқ, инфекция түсіп асқынған операциялық жарақаттарда және атпақару жарақаттарында байқалады. Жазылудың бұл түрінің ерекшелігі - екі кезеңділігі. Бірінші іріңдеу кезеңі немесе жарақаттың өздігінен тазару кезеңі; екінші жарақаттың түйіршікті ұлпамен толуы және эпителиймен қапталу кезеңі. Жарақат ірінді қабынуға ұшырап, жазылған соң орнында анық байқалып тұратын тыртық қалады. Жарақат екінші жетілуімен жазылғанда жазылу мерзімі ұзаққа 3 - 4 аптаға, кейде 1,5 – 2 айға тіпті одан да ұзаққа созылады.
Жарақат процессінің гидрадация кезеңіндегі клиника - морфологиялық өзгерістері. Жарақаттың екінші жетілуімен жазылуы да қан ағу тоқтаған соң басталады, бірақ клиника – морфологиялық регенерация процесстері тек бірінші кезеңнің аяғында, жарақаттың өлі ұлпалар мен микробтардан биологиялық тазаруы барысында байқалады. Жазылу процессіде жарақаттың айналасы ісініп, қуысына ұйыған қан жиналады (гидрадация кезеңі). Ірі қара малында, қой, шошқаларда жарақат аузы қан құрамындағы фибриноген ақуызымен бекітіліп, қуысы фибринді ұлпалық қоспамен толады. Жарақатың қабырғалары жағынан іріңді - демаркарциялық қабыну дамиды, өлі еттер секвестрге айналады. Мұнда ірің көп болмайды. Жылқылар мен иттерде өліеттер лизиске ұшырап, фагоцитоз дамиды. Жарақатта ірің пайда болып, жарақаттың ауызы жақсы ашылып, қуысындағы экссудат, ірің тоқсаусыз сыртқа ағады. Жарақаттың айналасы ісініп, ауырсынады. Жергілікті өзгерістермен бірге организмде жалпы өзгерістер де байқалады: дене қызуы көтерілуі мүмкін, тамыр соғуы және тынысы жиіленеді, қан құрамында лейкоциттердің көбейгені, лейкоцит формуласында буылтақ (сегмент) ядролы лейкоциттердің солға ығыстырылғаны байқалады. Неғұрлым жарақат көлемді, өліеттер көп болса, соғұрлым ондағы процесстер ауыр өтеді, ірің көп болып организмде іріңді-резорбтикалық қызба пайда болуы мүмкін. Кесілген жарақат инфекция түсіп асқынбай, қолайлы жағдайда жазылса 3 - 4 тәуліктен бастап өліеттен тазарған жағынан түйіршіктелген (гранулды) ұлпа өсе бастайды. Жарақаттың беті осылай тазара келе, түйіршектелген ұлпамен толық қапталады. Гидрадация кезеңі осылай аяқталады. Жаншылған, оқ тиген жарақаттарда өліеттенген белдеуінің көп болуымен байланысты түйіршіктелген ұлпамен толық қапталуы баяу жүреді. Гидратация кезеңі дегидратация кезеңіне ауысады. Дегидратация кезеңінде жарақат өліеттерден толық тазарып, беті түйіршіктелген ұлпамен толық қапталады. Айналасындағы ісінуі қайтады, ауырсыну азаяды. Дегидратация кезеңінде негізінен жарақат қуысы түйіршіктелген ұлпамен толады. Түйіршіктелген ұлпаның өсуі. Жарақаттың қабырғаларынан түйірленіп капиллярлар, оларды қоршап дәнекер ұлпасы өсіп дамиды. Капиллярлар көп болғандықтан, жарақаттың бетін қаптаған ұлпалар біркелкі болмай түйіршектеніп тұрады, сондықтан оны түйіршектенген немесе гранулды (лат. Гранул - түйіршек) ұлпа деп атайды. Жарақаттың жазылуында осы түйіршікті ұлпаның маңызы аса зор. Ол организмді жарақаттан инфекция түсуден, улы заттардың сіңуінен қорғайды. Жарақаттағы өліетті тірі ұлпадан ажыратып, сыртқа шығарады. Жарақаттың қуысын толтырады және одан дәнекер ұлпа дамиды. Қалыпты түйіршектенген ұлпаның белгілері: беті тары дәніндей ұсақ түйіршікті болады. Басып көргенде қатты, ашық қызыл түсті, беті азғана сұрғылт түсті экссудатпен жабылып тұрады. Түйіршікті ұлпа өсіп - өніп жарақаттың қуысын толтырады, дегидратация нәтижесінде сусызданып, тығыздалып, жарақат тыртықтанып бітеді. Жарақаттың бетінің эпителиймен қапталуына себепкер болады. Бұл процесстер жарақаттың жазылуы қалыпты жүргенде кездеседі. ал жарақаттың жазылуына кедергі кездессе, әлде жаңадан пайда болып өсіп келе жатқан түйіршекті ұлпа сыртқы әсерлермен зақымдалса, төмендегідей патологаялық ұлпалар өсуі мүмкін. Гидремиялық түйіршіктену (грануляция). Мұндай ұлпаның ірі түйіршікті, ашық қызыл түсті, жұмсақ, оңай қанталағыш келеді, кейде беті өліеттеніп, суланып тұрады. Түйіршікті ұлпаның пайда болу себептері жарақаттардағы бөгде заттар, сүйек сынықтары, жарақатқа инфекция түсу, жарақаттың терең қалталарына жиналып қалған іріңдер, уақытында алынбаған дренаж тағы сол сияқты жағдайлар. жүктеу/скачать 2,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|