Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев
жүктеу/скачать 11,21 Mb. Pdf көрінісі
|
b51b9b89e1b6b84ef8ef8f36547c93bb
- Бұл бет үшін навигация:
- ЭТНОСТЫҚ МІНЕз-ҚҰЛЫҚ
| ЭТНОСТЫҚ КИКІЛЖІҢ
– то- паралық кикілжіңнің түрі; этностық белгілермен, қызығушылықтармен топтардың қарама-қарсы топтарға бөлінуі. Этностан тыс саяси-әлеуметтік және экономикалық қайшылықтар этностық кикілжіңнің қайнар көзі болып табылады. Этноцетризмнің өсуі мен Э.к. күшейеді. Эгноцентризм өзінің этникалық қоғамдастығын бас- қа этникалық топтардың жинақтала- тын орталығы ретінде қалыптасатын елестер. Өз халқының бейнесінің нақты қысқартылған түрлері сияқты елестер немесе иррационалды елес- тердің жалпыға тән жиынтығы (жал- пылық сананың психологиялық құ- рылымдықтары ретінде) болады. ЭТНОСТЫҚ МІНЕз-ҚҰЛЫҚ – ру, тайпа, этностық қауымдастықтағы адамдардын ішкі жан дүниесінің ор- тақ бітістері. Э.м.-қ. – тарихи шын- дық және объективті фактор. Ол адам- дардың тарихи қалыптасқан бірлесті- гі мен ірі топтары болып саналатын этностың, ұлттың, халықтың тіршілігі мен әлеуметтік жағдайының тұтас- тығы арқылы танылады. Э.м.-к. ерекшеліктері, әр этносқа тән мінез-құлық ерекшелігінің болуы және оған жергілікті географиялық- климаттық жағдайлардың әсер етуі заңды құбылыс. Мінез-құлық біті- сі географиялық, жағдаймен, шаруа- шылық кәсіппен, тұрмыс-тіршілікпен, салт-дәстүр нормаларымен байла- нысты қалыптасып жетіледі. Э.м.- қ. өзгермейтін құбылыс емес. Э.м. синонимі этностық стереотиптер (таптаурындар). ЭТНО ЭТНО 601 ЮНГ КАРЛ-ГУСТАВ (1875-1961) – Швейцария психологі, «аналитика- лық» психологияны жасаушысы (Фрейдизм). Ю. Жеке адамның са- насыздығымен қатар «ұжымдық са- насыздықтың» неғұрлым терең қа- баттары болады, онда «бастапқы» пси- хикалық құрылымдар (архетиптер) түрінде адамзаттың ең ежелгі тәжі- рибесі сақталады, ол дүниені қабыл- дау мен ой елегінен өткізуге априо- рилік әзірлікті қамтамасыз етеді. Ю. «индивидтену» процесін – жеке адам- ның өз мүмкіндіктерін («өзіндігін») толық жүзеге асыруға ұмтылуын адамның психикалық тіршілігінің негізгі мазмұны деп санады. Егер бұған жеке немесе әлеуметтік өмір мәселелері кедергі жасайтын болса, санасыздық архетиптік құрылымда- ры жанданып, символдық бейнелер пайда болады, олар түрлі халықтар- дың аңыздарында қайталанып оты- рады және әрбір адамның бойында түс беріп, оны таңғажайып күшпен баурап алуы мүмкін. Дәрігердің па- циенттерінде пайда болатын архе- типтік бейнелерді түсіндіруін Ю. «аналитикалық психологияның» мін- деті деп есептеді. Ол ұлы идеялардың бәрі архетиптік негізде жатыр деп санады. Егер дү- ниедегі дәстүрлердің бәрі біржола кесіп-пішілген болса, деп жазды Ю., келер ұрпақпен бірге барлық аңыз- дар мен дін тарихи түрде қайтадан басталар еді. Ю. концепциясының иррационалистік, мистикалық жақта- рын теологиялық жалдаптықтар абс- трактілі өнерді негіздеу, өнерді ар- хаизмдендіру, көркем шығармашы- лықтың әзәзілдік, санасыз сипатын дәлелдеу үшін пайдаланды. Соны- мен бірге Ю. еңбектері салыстыр- малы аңыздар жөнінде зерттеулердің пайда болуына жәрдемдесті; оның психологиялық типтері – экстравер- тициялық және интровертициялық типтер концепциясы әйгілі болды. Негізгі еңбектері: «Либидо метамор- фоздары мен символдары» (1912, 1952 ж-дан «Өзгеріс символдары»), «Психологиялық типтер» (1921); «Мен және санасыздық арасындағы қатынастар» (1928). жүктеу/скачать 11,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|