05В011000 «Физика» мамандығы бойынша оқитын 3 курс студенттеріне арналған

Екінші кемшілігі — торлық кернеудің он; жарты периодында, анодтық токтан басқа, торлық токтың түзілуінде; осынын салдарынан анодтық токтың ай- нымалы құраушысының амшштудасы теріс жарты пернодтағыға қарағанда, оң жарты периодта аз бо-лады (84-суреттегі төменгі графикті қараңыздар). Кү-шейтілетін сигнал қисығының {[юрмасынын, мұндай бұрмалануы сызықтық емес бұрмалануы деп аталады. Дыбыстық жиілікті күшейткіштерде репродуктор-дың қайыра шығаратын дыбысы қырылдап, анық болмай, дірілдеп естіледі. Сызыктық емес бұр-малануды болдырмау үшін торлық токтардың пайда болуына мүмкіндік бермеу қажет. Ал бұл торға теріс торлық ығысу деп аталатын тұрақты теріс кернеу беру арқылы орындалады (ығысу кернеуі (UUr) 85-суреттё жоғарты графикте көрсетілген). Ығысу кер-неуі күшейтілетін сигналдың амплитудасынан көп бо­лу ы керек.

Торлық ығысуды жеке батареядан (тағайындал-ған ығысу) алуға болады, ал ол былай да алынады: лампының катод тізбегіне ығысу резисторын (RUr) жә-

85-сурет. Теріс торлық ыгысу. 86-сурет. Күшейткіш каскадтың эквиваленттік схемасы.

не сыйымдылығы улкен конденсатор (С) қосады (85-сурет). Сонда анодтық токтың тұрақты қүраушы-сы — RUF резисторы, ал айнымалы құраушысы — С конденсаторы арқылы өтеді. Тұрақты құраушы/?ығ резисторында Uшғ тұрақты кернеуін туғызатын бо-лады, ал ол кернеу RT резисторы арқылы өзінің теріс таңбасымен лампының торына беріледі. Мұндай те-ріс торлық ығысу автоматты деп аталады. Енді күшей-тілетін сигналдың кернеуі бұрмаланбайды (87-сурет-тегі теменгі графикті қараңыздар).

Лампы UKlp кернеуін \і есе ұлғайтатын бол-ғандықтан, оны шартты түрде э. қ. к. jiUKlp -ге тең және ішкі кедергісі Ri генератор деп қарастыруға бо-лады. Онда 87-суреттегі схеманы 86-суретте көрсетіл-гендей эквивалентті схемамен алмастыруға болады. Ом заңы бойынша [J-t/кір с/шығ г а бүдан

Ri Һ Ra t/кір

Бүл өрнектің оң жақ бөлігі - күшейткіштің кү-шейту коэффициент Сондықтан:

Күшейту коэффициенті әр түрлі жиілікте қалай езгеретіндігін керсететін график күшейткіштің жиілік-тік характеристикасы деп аталады (87-сурет). Егер күшейткіш әр түрлі жиілікті бірдей етіп күшейтпейтін болса, онда оны жиіліктік бұрмалау енгізеді дейді.

* 44-формула орта жиіліктер ушін дұрыс. Жоғары және тө-менгі жиіліктерге лампының электродтар аралық сыйымдылығы және С конденсаторының сыйымдылығы эсер етеді де, формула күрделенеді.

87-сурет. Күшейткіштің жиілік характеристикасы.

IO1