1- дәріс. Кіріспе жарықтың табиғаты жайындағы ілімнің дамуы. ХVІІ ғасырдың аяқ кезінде жарықтың табиғаты жайында екі түрлі ғылыми түсінік болды: жарықтың корпускулалық теориясы мен-жарықтың толқындық теориясы



бет35/39
Дата07.02.2022
өлшемі5,21 Mb.
#83727
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   39
Байланысты:
лекция оптика

Абсолют қара дене

Температуралық жарық теориясы үшін абсолют қара дененің сәуле шығарғыштық қабілетін білудің мәні зор, ӛйткені сол арқылы қара емес денелердің сәуле шығарғыштығын іздестіруге болады. Ол үшін әрине ах функциясын білуде қажет. Бұл






функцияларды табу мәселесін қарастырудан бұрын




абсолют қара денеге біраз тоқталған жӛн болады.




Табиғатта толқын ұзындығы қандай екеніне қарамай




барлық сәулелерді түгел жұтатын абсолют қара дене




кездеспейді. Қара дене деп саналатын нақты денелер тек




кӛрінетін сәулелерді ғана жақсы жұтады, соның ӛзінде де




оларды толық жұтпайды. Мысалы, қара күйе кӛрінетін




жарықтың 0,99 үлесін ғана жұтады, инфрақызыл

1-сурет. Абсолют қара дене

жарықты нашар жұтады. Алайда абсолют қара дене ролін

атқара алатын денені колдан жасауға болады, мысалы

сәуле шығарғыштық қабілетін

кішкене тесігі бар үлкен қуыс дене абсолют қара дене

зерттеу тәжірибесінің схемасы.

орнына жүре алады. Осындай қуыстың (1-сурет) ішіне







енгенсәулеқайтыпсыртқашыққаншаоның

қабырғасының ішкі бетінен сан рет шағылады, әр жолы түскен жарықтың ӛте аз үлесі ғана кері қарай серпіледі. Іс жүзінде бұл қуыс енген жарықты толығынан жұтады. Сӛйтіп қуыс дененің кішкене тесігі абсолют қара дене қызметін атқарады. Осы айтылғанға негіздеп касиеттері жағынан абсолют қара денеге ұксас сәулелік энергия кӛзін жасауға болады.


2-сурет. Абсолют қара дене сәуле шығарғыштық қабілетін зерттеу тәжірибиесінің сұлбасы.


Іс жүзінде абсолют қара дене моделі ӛте шабан балқитын жіңішке ұзын А түтіктен жасалады (2-сурет). Сәуле кӛп шағылып, мол жұтылу үшін оның ішіне бірнеше жерінен кішкене тесігі бар бӛгеттер орнатылады. Осындай түтік электр пешінің ішіне қойылып кабырғасы

қалаған температураға жеткізіле қыздырылады. Сонда түтіктің аузынан шыкқан сәуле қасиеттері жағынан абсолют кара дене


3-сурет. Абсолют қара дене сәуле
шығарғыштық қабілетінің толқын
ұзындығына тәуелділігі.
шығаратын сәулеге ұқсас болады. Осындай модельді пайдаланып абсолют қара дене жарқырауын зерттеуге болады. Сондай тәжірибе сұлбасы 2-суретте кескінделіп отыр. Мұнда абсолют қара дене делінетін А түтіктің тесігінен шыкқан сәулелер С линзадан ӛтіп К1 трубаның Sp1 саңылауынан түседі, ол сәулелер О1 объективтен ӛтіп параллель шоққа айналады да Р призмаға түседі. Толқын ұзындығы әр түрлі сәулелер призмадан ӛткенде түрліше бұрышқа бұрылады. Егер К2 труба белгілі бұрышқа бұрылып орнатылған болса, сонда оның Sp2 саңылауынан толқын ұзындығы мәндері 1-ден 1+ -ге дейінгі сәулелерге тиіс энергия ағыны ӛтеді. Бұл энергия ағыны қарайтылған J термоэлементке түседі. Термоэлемент кӛмегімен ӛлшенетін осы энергия ағынының қуаты (W1) абсолют



қара дене спектрлік сәуле

шығарғыштық

қабілеті



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   39




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет