93. Спрей – шырыш қабаттарға себетін дәрілік түрлер.
Медициналык тэжірибеде аэрозольдердің екі тобы қолданылады - ингаляциялық және сырт тәнге қолданылатын аэрозольдер.
Ингаляциялық аэрозольдер. Дэрілік затгарды ингаляциялық жолмен тыныс жолдары мен жүтқыншаққа жіберу үшін шашыратқан кезде бөлшектердің көлемдері 0,5 мкм-ден 5-10 мкм-ге дейін болуы керек.Ингаляциялық аэрозольдың дисперстік фазасының бөлшектерінің тиісті көлемдері клапанды-шашыратқыш системаны тандап алу жэне баллонның ішіндегі концентрат (20% аспау керек) пен сүйык пропелленттің (80%) сандық мөлшері бойынша қамтамасыз етіледі. Ингаляциялық аэрозольдер: Ингалипт, Камфомен, Каметон, Пропосол және т.б.
Сырт тәнге қолданылатын аэрозольдер. Медициналық тәжірибеде сырт тэнге арналған аэрозольдер дерматологияда, гинекологияда, проктологияда, хирургияда кең қолданылады. Сырт тэнге қолданылатын аэрозольдер иісті, көпіршікті жэне пленка түзгіш аэрозольдер болып бөлінеді.
Иісті аэрозольдер жагар майлар және линименттер түрінде шытарылады. Аэрозольді баллон ішінде дэрілік және қосымша заттар 30-60%; сұйык пропеллент 70-40% мөлшерде болады. Шашыратылатын затгардың көлемдері 100-200 мкм.
Көпіршікті аэрозольдер алғаш рет 1950 жылы алынған болатын. Көбіктер газдыц сүйықтықтағы ірі жоғарғы концентрлі дисперсиясы болып табылады (газ көпіршіктерінің көлемдері 1-8 мм). Аэрозольді орауышта көпіршіктер алу үшін 90-70 % дәрілік зат, беттік белсенді зат жэне тек 10-30 % ыгыстырушы газ - ұшқыш пропеллент болуы керек.
Пленка түзгіш аэрозольдер (хирургиялық желімдер) шашыратқан кезде теріде тез кебетін жэне тыгыз жабысып қалатын пленкалар түзеді. Олар дан микроорганизмдер мен шаң өте алмайды. Аэрозольді баллонда пропеллент пен қосарлы еріткіште ерітілген табиги шайырдың ерітіндісі немесе суспензиясы, пластификатор жэне дэрілік затгар болады.
94. Пластырлар. жіктелуі. Пластырдың басқа түрлерін алу.
Пластырлер - дене температурасында жұмсарганнан кейін теріге жабысып қалатын қабілеті бар сырт тәнге колданылатын дэрілік түр. Олар теріден оңай ажырап, із қалдырмайды. Бұл бүкіл дүние жүзінің Фармакопеяларына кірген өте ескі дәрілік түрлердің бірі. Қазіргі кезде пластырлердің номенклатурасы және қолданылуы өте жан-жақты.
Пластырлер эр түрлі белгілері бойынша жіктеледі. Агрегатты күйі бойынша қатты және сүйық болып бөлінеді. Қатты пластырлер - бөлме температу расында тыгыз, жагылмайтын, дене температурасында жүмсарып, жабысып қалатын пластырлер. Сүйық пластырлер (тері желімдері) - еріткіш үшып кеткеннен соң теріде пленка қалдыратын сұйыктықтар.
Медициналық қолдануы бойынша пластырлер эпидерматикалык, эндерматикалық және диадерматикалық болып бөлінеді. Эпидерматикалық пластырлер жабысқақ болады жэне олардың құрамында дэрілік заттар болмайды.
Достарыңызбен бөлісу: |