1 Қадашева Қ., Омарова С. К., Карипжанова Г. Т

35 
 
Етістіктер: 
сатып алу, сату, қарыз беру, бару, көмектесу, ашу, салу, 
пайдалану, кеңесу, даярлау 
 
5-жаттығу. 
Белсенді  лексиканы  кесте  бойынша  үш  топқа  бөліп 
жазыңыздар. 
 
банкі,  ақша,  ауыстыру,  несие,  алу,  заманауи,  жабдық,    қабырға,  ақпарат, 
халықаралық,    төлемақы,  бағам,  ақпарат,  интернет-кафе,  жылдамдық, 
пікір, қарыз, беру, сауда, жүйе  
  
 Жуан түбірлі сөз 
Жіңішке түбірлі сөз 
Жуан және жіңішке 
буынды  сөздер 
ұлттық 
теңге 
 қызметкер 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ГРАММАТИКАЛЫҚ  ТҮСІНІКТЕМЕ:  Сан-мөлшер 
категориясы 
 
Көптік ұғымы мынадай жолдары арқылы беріледі: 
а)  Көптік  ұғымды  сөздің  лексикалық  мағынасы  арқылы  білдіру 
лексикалық тәсіл деп аталады. 
Тілімізде лексикалық тәсілмен көптік ұғымды білдіретін сөздер тобы 
бірнешеу: 
- жеке-даралап санауға келмейтін заттардың аттары (су, сүт, ұн т.б.). 
- ру, халық, ұлт, ел аттары (қазақ, қырғыз, өзбек т.б.). 
- әр қилы жәндіктер, аң, хайуанат атаулары (көбелек, қоңыз, түлкі т.б.). 
- өсімдік аттары (арпа, сұлы, жусан т.б). 
-  адамның  ішкі  құбылыстарының,  дүниедегі  сын-сипаттардың,  іс- 
әрекеттердің, күй-жайлардың аттары (ермек, қуаныш, ізгілікт.б.). 
ә)  Көптік  мағынаның  сөз  тіркесі  арқылы  берілу  жолы  синтаксистік 
тәсіл  деп  аталады.  Мысалы,  жиырма  үй,  сексен  трактор,  тау-тау  астық, 
бірталай жыл т.б.  
б)  Көптік  мағына  зат  есімдерге  көптік  жалғаулардың  қосылуы 
арқылы  жасалады:    -  лар  (-лер,  -дар,  -дер,  -тар,  -тер),  мысалы:  дәріс+тер, 
студент+тер. 
 

жүктеу/скачать 5,41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: