1 Қадашева Қ., Омарова С. К., Карипжанова Г. Т
жүктеу/скачать 5,41 Mb. Pdf көрінісі
|
Каз.яз-В1В2-1
|
№17 Сабақ ЛЕКСИКАЛЫҚ ТАҚЫРЫП: Ұлттық салт-дәстүрлер ГРАММАТИКАЛЫҚ ТАҚЫРЫП: Бұйрық мәнді сөйлем Басым сөздер мен сөз тіркестерін оқыңыздар. 1. Шаңырақ, кереге, уық, әулет, салт-дәстүр, әдет-ғұрып, шілдехана, қырқынан шығару, тұсау кесу, сүндеттой, бесік той, ұрпақ, құда түсу, ер адам. 2. Көшпелі ел, жинамалы үй, үйдің сүйегі, балалық шақ, бесікке салу, құлақ тесу. Мәтінді оқыңыздар. Көшпелі ел қазақ халқының негізін құрайтын жинамалы үйінің шаңырағын, уықтарын, керегесін, есігін киіз үйдің сүйектері деп атаған. Киіз үйдің сүйектері халқымыздың өмір салты мен тұрмысына, салт- дәстүріне сай жасалған. Халқымыз кілеммен, әдемі ыдыстармен киіз үйді жинастырып, шаңырақ астында ескі салты мен ғұрпын, дәстүрін сақтап өмір сүрген. Ол салт-дәстүрлер: бата беру, шілдехана тойы, бесікке салу, қырқынан шығару, тұсау кесу, тілашар, байғазы беру, сүндет той, құлақ тесу, құда түсу, үйлену салты. Қазақ халқы осы салт-дәстүрлер арқылы ұрпақтарын ақылдылық пен адамгершілікке тәрбиелеген. Салт-дәстүр мен әдет-ғұрыптар тек қана қазақ халқына қатысты емес, басқа да халықтардың тұрмыс тіршілігі және жан дүниесінің айнасы болып табылады. 110 Қазақ халқының тұрмыс-тіршілігінде балалық шақ және үйленуге қатысты салт-дәстүрлердің алатын орны ерекше. Әрбір ата-ана баласы дүниеге келгеннен бастап, оны ұлттық салт-дәстүр негізінде тәрбиелейді. Бала дүниеге келгенде шілдехана тойын жасайды. Сондай-ақ баланы бесікке бөлеу – отбасы үшін ең қуанышты сәттердің бірі. Қазақ халқы 40 санын «киелі сан» деп есептеген. Баланы қырқынан шығарарда туыстарын қонаққа шақырған. Сәби жүре бастаған кезде ата- анасы ырымдап, тұсау кесу тойын өткізген. Ер баланы үш немесе жеті жасында сүндетке отырғызған. Қыз бала тоғызға келгенде оның анасы «құлақ тесу» ғұрпын өткізген. Балалары ер жеткенде ұл баланың үйлену тойын, қыз баланың тұрмысқа беру тойын жасаған. Ұзатылатын қыздың аулында айтылатын “Жар-жар”, “Жұбату”, “Сыңсу” өлеңдерiнде, келiн түсiру тойында орындалатын “Беташарда” қыздың, жас келiннiң басты киiмдерi, сән-салтанаты жырланған. Халқымыз қыздың көркiне ақыл-ойы, мiнезi сай болуын қалаған. “Қыз – қылығымен сүйкiмдi”, “Қызым үйде, қылығы түзде” деп, қыз тәрбиесiнiң ерекшелiгiне аса жоғары мән берген. Қазақ халқы отбасының татулығына, бірлігіне ерекше көңіл бөледі. Отбасында ұл мен қызды қарт адамның сөзін бөлмеуге, оны құрметтеуге тәрбиелейді. Егер отбасында мәселе туындаса, ол үй ішінде ақылдасып шешіледі. жүктеу/скачать 5,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|