§1 Қазақстанда көшпелі малшаруашылығы және егіншіліктің дамуы
§23–24. Қоғамдық-саяси ойдың бастауы және дамуы
жүктеу/скачать 216,61 Kb.
|
11 сынып тақырыптық тест ЖААБЫ ЖОҚ
§23–24. Қоғамдық-саяси ойдың бастауы және дамуы 1. «Қызғаныш пен қорқыныш – адамның ең жаман қасиеттері» деген сөз қалдырған Мөде Күлтегін Қорқыт Ата әл-Фраби Анахарсис 2. Б.з.б. VІІІ–ІІІ ғасырларда Қазақстан аумағындағы алғашқы мемлекеттік құрылымды қалыптастырған тайпалық одақ сақтар ғұндар аландар готтар франктер 3. Сақтардың әліпбиі болғандығынан мәлімет беретін тостағандағы жазу табылған оба Бесоба Бесшатыр Есік Берел Шілікті 4. Ұлы далада 552 жылы құрылған мемлекет Батыс Түрік қағанаты Түргеш қағанаты Қарлұқ қағанаты Түрік қағанаты Қарахан мемлекеті 5. Қоғамдық құрылыс мәселесімен айналысқан белгілі сақ ғұламасы Анахарсис Аттила Мөде Спаргапис Шырақ 6. Б.з.б. 209 жылы билікке келген ғұндардың атақты билеушісі Анахарсис Аттила Мөде Спаргапис Шырақ 7. Ел басқару жүйесінде бірқатар реформалар жүргізіп, ғұн мемлекетін бір орталыққа біріктірді Анахарсис Аттила Мөде Спаргапис Ругила 8. Қытай деректеріне қарағанда, Мөде құрған тұрақты әскер саны 300 мыңдық 200 мыңдық 100 мыңдық 500 мыңдық 600 мыңдық 9. «…Жер – ол мемлекеттің негізі. Оны қалай береміз?» – деп атқа қонып, білектің күшімен, найзаның ұшымен қорғап, ұрпаққа аманат еткен билеушісі Мөде Күлтегін Анахарсис Мұқан Бумын 10. Ежелгі түркі жазба ескерткішінің ғажайып үлгісі Күлтегін жазуы «Селенгі» тасы «Розеттік» тасы Бұғытты тасы Пазырық жазуы 11. 1893 жылы Монғолияда табылған руналық ескерткіштердің түркі тіліндегі мағынасын анықтаған даниялық ғалым В. Томсен Менандр Протектор Марко Поло Левшин Плано Карпини 12. «Өлімші халықты тірілттім, жалаңаш халық тонды, кедей халықты бай қылдым, аз халықты көп қылдым. Тату елге жақсылық қылдым», – деген тасқа қашап жазылған сөздерді айтқан Иштеми Қара –Еске Мұқан Тобо Күлтегін 13. Түрік қағанатының құдіретті тұлғасы Иштеми Қара –Еске Мұқан Сұлу Күлтегін 14. «Түнде ұйықтамадым, күндіз отырмадым. Қызыл қанымды төктім, қара терімді ағыздым. Күш-қуатымды аямадым», – деп, түркі елі үшін аянбай қызмет еткенін айшықтайған Қара –Еске Мұқан Тобо Сұлу Күлтегін 15. Ел бірлігін нығайтқан кемеңгер қайраткер, түркі дүниетанымының негізін қалаған ғұлама ретінде белгілі әл-Фараби Арыстан-баб Әнет баба Ибн Сина Қорқыт Ата 16. Халыққа мәңгілік бақыт әкелетін жерұйықты іздеген данагөй ойшыл Арыстан-баб Әнет баба Ибн Сина Қорқыт Ата Асан қайғы 17. Уақытты қадірлеуге шақырып, ұрпағына өлмес күйлерін қалдырған ортағасырлық ұлы ойшыл, жырау, қобызшы Арыстан-баб Қорқыт ата Әнет баба Ибн Сина Төле би 18. Грек ойшылдары Платон мен Аристотельдің саяси және этикалық көзқарастарына сүйеніп, қоғам туралы құнды қағидасын ұсынған Шығыстың ұлы ойшылы әл-Марвази әл -Фараби әл-Макдиси Ибн Хаукәл әл-Омари 19. Жүсіп Баласағұнидің есімін әлемге танытқан дастаны «Құтадғу білік» («Құт негізі – білік») «Ақиқат сыйы» «Даналық кітабы» «Жүсіп-Зылиқа» «Диуани лұғат ат-түрік» 20. Жүсіп Баласағұнидің патша сарайында атқарған қызметі хас-хажиб (бас уәзір) муфти қажы-тархан атабек инал 21. Өзінің «Құтты білік» дастанында өмірдегі ең өзекті мәселелерді көтерген М. Қашғари Әл-Омари Рашид ад-Дин Гардизи Ж. Баласағұни 22. Ж. Баласағұни мемлекет басшысы ақылды, мейірбан болу керек деп, адал билеуші, әділдіктің символдық бейнесі ретінде ұсынған Қарахан мемлекетінің билеушісі Күнту Ибақ Көшім Жәнібек Барақ 23. «Кісі мәңгі болмас, мәңгі қалар оның жақсы аты», – деп жазған Ж. Баласағұни М. Қашғари Ж.Хамадани Рашид ад-Дин Ж. Баласағұни 24. Қарахан әулетінің билеушісі Сатұқ Боғра ханның ұрпағы Махмұт Қашғари Мұхаммед Хайдар Дулати Жүсіп Баласағұни Сүлеймен Бақырғани Қадырғали Жалайыри 25. «Диуани луғат-ат-түрік» («Түркі тілдерінің сөздігі») еңбегін жазды Махмұт Қашғари Ахмет Иугнеки Жүсіп Баласағұни Сүлеймен Бақырғани Қадырғали Жалайыри 26. Алғашқы болып түркі тілдерінің ғылыми грамматикасын жасады Махмұт Қашғари Мұхаммед Хайдар Дулати Жүсіп Баласағұни Сүлеймен Бақырғани Қадырғали Жалайыри 27. ХІ ғасырда өмір сүрген көптеген түркі тайпаларының өмірі мен тұрмыс-тіршілігі жайында құнды мәліметтер қамтылған кітап «Бұрынғы ұрпақтар ескерткіші» «Жүсіп-Зылиқа» «Түрік тілдерінің сөздігі» («Диуани лұғат ат-түрік») «Құт негізі – білік» («Құтадғу білік») «Жылнамалар жинағы» («Жәми ат-тауарих») 28. «Мен – түркі боламын», түркі тілі – «ең ашық-айқын әрі тура – түзу тіл» деп есептеген Махмұт Қашғари Қожа Ахмет Ясауи Жүсіп Баласағұни Сүлеймен Бақырғани Қадырғали Жалайыри 29. «Ізгілікке талпын, өркөкірек болма» деп замандастарын өздігінен жетілуге шақырды А.Ясауи Ж.Баласағұни С.Бақырғани Қ.Жалайыри М.Қашғари 30. «Бұл кітап ұрпақтан ұрпаққа халықтық мұраны қаз-қалпында жеткізу мақсатымен қиянға қанат қағып, мәңгілік өмірге біржола жолдама алды» «Бұрынғы ұрпақтар ескерткіші» «Жүсіп-Зылиқа» «Түрік тілдерінің сөздігі» («Диуани лұғат ат-түрік») «Құт негізі – білік» («Құтадғу білік») «Жылнамалар жинағы» («Жәми ат-тауарих») 31. Ілімі Түркістанда ғана емес, сонымен қатар Мауараннахр, Хорасан, Еділ бойы, Әзірбайжан, Анадолыға дейін жеткен белгілі сопылық ақын Қожа Ахмет Ясауи Мұхаммед Хайдар Дулати Жүсіп Баласағұни Сүлеймен Бақырғани Махмуд Қашғари 32. Қожа Ахмет Ясауидің ислам қағидаларын түркілер дүниетанымымен байланыстыратын басты еңбегі «Оғызнама» «Тарих-и Рашиди» «Диуани хикмет» «Түрік шежіресі» «Түрікмен шежіресі» 33. «Дүние менікі дегендер – жаһан малын алғандар, пара алған әкімдер – арамдықпен жүргендер, алтын тақта отырса да, топырақ астына түседі, сенген құлдар – адалдар, садақамен тұрады», – деп жазады Қожа Ахмет Ясауи Мұхаммед Хайдар Дулати Жүсіп Баласағұни Сүлеймен Бақырғани Махмуд Қашғари 34. Есімі Түркістан қаласындағы университетке берілген ұлы ойшыл Қожа Ахмет Ясауи Мұхаммед Хайдар Дулати Жүсіп Баласағұни Сүлеймен Бақырғани Махмуд Қашғари 35. Шығыс Түрік қағанаты әскерінің бас қолбасшысы, саяси қайраткер Иштеми Мөде Чжи-Чжи Томирис Күлтегін жүктеу/скачать 216,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|