1 Бірінші Мемлекеттік Дума

Екінші
 
жалпықазақ
 
съезі
—
1917 
жылы
5
-
13 
желтоқсан
аралығында
Орынбор
қаласында
ХХ
ғасыр
басындағы қазақ 
қайраткерлері
Алаш
Орда
үкіметін жариялаған съез.
Бұл съез
Ресейде
Қазан
төңкерісі
болып, большевиктер билікке келгеннен кейінгі 
тарихи алмағайып кезеңде ұйымдастырылды. Съез шақыру жөніндегі комиссия 
мүшелері
Ә.Бөкейхан
, 
А.Байтұрсынұлы
, 
М.Дулатұлы
, 
Е.Омарұлы
, 
С.Досжанов
оны 
ұйымдастыруда айрықша белсенділік танытты
[1]
. Төрағасы —
Б.Құлманов
. 
Құрылтайға
қазақ сахарасының әр аймақтарынан, Самарқан облысы мен Алтай 
губерниясындағы қазақтардың атынан —
58 делегат, әр түрлі қазақ ұйымдарының 
атынан —
8 делегат және арнайы шақырумен —
15 адам қатысып, барлық жиын
-
терісі 81 делегат келген. Құрылтайдыдың күн тәртібіне 10 мәселе қойылды:
1.
Сібір
автономиясы
; 
2.
Түркістан
автономиясы
және Оңтүстік
-
шығыс Одағы туралы;
3.
Қазақ
-
қырғыз автономиясы;
4.
Милиция туралы;
5.
Ұлт кеңесі;
6.
Ұлт қазынасы;
7.
Мүфтилік мәселесі;
8.
Халық соты;
9.
Ауылды басқару және
10.
азық
-
түлік мәселесі.
Қазақ зиялылары Алаш автономиясын аяғынан тік тұрғызу үшін және большевиктермен 
күресу мақсатында ұлттық әскер құру және кеңестерге қарсы әр түрлі саяси күштермен 
одақтасу ісіне үлкен мән берді. Съез бұл мәселені жан
-
жақты талқылап, қазақ 
милициясының әр облыс, уезд орталықтарындағы саны, оларға әскер ғылымын үйрету 
және қажетті заттармен (қару
-
жарақ, қаржы, көлік және т.б.) қамтамасыз ету тәртібін 
анықтап, «26 500 адам тіркелген халықтық милиция құрылуы қажет» деген қаулы 
қабылдады. Бұл идеяны Алашорда үкіметінің мүшесі Ж.Ақпаев ұсынды. Әскер құру ісіне 
қажетті қаражатты 6 облыстың қазақтары есебінен алатын болды. Алашорда үкіметі Ұлт 

кеңесіне мүшелер сайланған соң (қосымшаны қараңыз), Алашорданың төрағасын сайлау 
мәселесі өткізілді. Оған
Ә.Бөкейхан
, Б.Құлманов, А.Тұрлыханов түсті. Сайлау қорытындысы 
бойынша 79 дауыстан 40 дауыс жинаған Ә.Бөкейхан Алашорданың төрағасы болып 
сайланды. Бұдан соң оқу комиссиясының құрамына А.Байтұрсынұлы, М.Жұмабаев, 
Е.Омаров, Б.Сәрсенов, Т.Шонанов сайланды. Бұл съез ғасыр басынан бергі ұлт
-
азаттық 
қозғалысының ұлы қорытындысы болды. Ол өзінің тарихи маңызы жағынан ұлтымыздың 
сан ғасырлық өміріндеғі аса маңызды оқиғалардың қатарынан орын алады