92.Оптикадағы Доплер құбылысы. Доплер эффекті — бакылаушы кабылдайтын толкын жиілігінін сол тербеліс козінін козгалу жылдамдыгына карай озгеруі. Мысалы, дыбыс (электромагниттік тербеліс) козі бакылаушыга жакындаса, онда бакылау орнында жиіліктін артатыны, бакылаушыдан алыстаса, жиіліктін кемитіні байкалады. Радиолокацияда ушактардын ушу жылдамдыгын, астрономияда жулдыздар мен тумандыктардын радиалды козгалыс жылдамдыгын аныктау ушін пайдаланылады. Жулдыздар козгалысында бул кубылыс кобінесе жарыктын кызаруы жане когеруі аркылы корінеді. Алыстаган жулдыздын жарыгы кызара туседі, ал жакындап келе жаткан жулдыздын жарыгы когере туседі.
93.Жарықтың жұқа пленкаларда интерференциялануы. Табиғатта жарықтың интерференциясы жарық толқыны жұқа пленкадан немесе пластиналардан шағылғанда немесе одан өткенде айқын байқалады. Мысалы: жарық сабын көпіршіктерінде, су бетіне жайылған май қабаттарында шағылғанда немесе өткенде байқалады. Жарықтың сыну заңынан екенін ескеріп, алатынымыз
Жарық толқыны оптикалық тығыздығы үлкен ортадан шағылғанда, оның тербеліс фазасы қарсы фазаға, -ге өзегереді. Соның нәтижесінде жарық сәулесінің жүрген жолының оптикалық ұзындығы -ге өзгереді, яғни косымша -ге тең жол айырмасы пайда болады.
Жұқа пленкаларда жарық шағылған жағдайдағы максимум шарты:
2nhcosr=+(m-1/2)λ немесе 2nhcosr=+(2m-1)λ/2
Жұқа пленкаларда жарық шағылған жағдайдағы минимум шарты:
2nhcosr=+2mλ/2 немесе 2nhcosr=+mλ
Жұқа пленкалардағы өткінші жарық үшін максимум шарты:
2nhcosr=+2mλ/2 немесе 2nhcosr=+mλ
Жұқа пленкалардағы өткінші жарық үшін минимум шарты:
2nhcosr=+(m+1/2)λ немесе 2nhcosr=+(2m+1)λ/2
95. Сфералық бетте жарықтың сынуы Жарыктын сынуы - бул жарык толкыны таралу кезінде бір материалды ортадан екінші ортага откен кезде, онын багыты мен жылдамдыгында бірден озгеріс болады. Бул жарык шагылыстырумен байланысты процесс жане бір уакытта озін корсете алады.
Жарык вакуум, су, ауа, гауһар, айнек, кварц, глицерин жане баска да молдір немесе молдір материалдардын барлык турлерінде таралуы мумкін. Ар ортада жарык ар турлі жылдамдыкта таралады.
Мысалы, ол ауадан суга откен кезде жарыктын сынуы бар, онда онын бурышы мен орын ауыстыру жылдамдыгы озгереді.
Ар ортадагы жарык жылдамдыгы деп аталатын шамамен беріледі сыну корсеткіші. Осы материалды орталардын сыну корсеткіші вакуумдагы жарык жылдамдыгы мен карастырылып отырган ортанын жылдамдыгы арасындагы байланысты есептеу аркылы аныкталады.
