№1 дәріс «Статистика және ықтималдықтар теориясын оқыту әдістемесі» пәніне кіріспе

Мектеп курсында статистиканың негізгі ұғымдарын оқыту басқа, элементар деңгейде жүргізілуі керек. Сондықтан, бірқатар негізгі мектептің оқулықтар [6], [8], [9] авторлары ықтималдықтар мен статистика теориясының тарауларымен танысуды бірінші статистикасымен танысуды бастауды ұсынады. Бұл тәсіл бірнеше әдістемелік ойлардан келеді. Ең алдымен, сипаттамалық статистиканың материалы (кестелер және сызбалар (диаграммалар)) 7-сыныпта түсінуге оңай.

Екіншіден, шындықты статистикалық деректер талқылағанда бізді қоршаған әлемнің кездейсоқ өзгергіштік ұғымының өзі жақсы суреттеледі. Осылайша «кездейсоқ эксперимент» және бұл эксперименттің әртүрлі нәтижелердің ықтималдықтар ұғымдар үшін концептуалды негізі қалыптасуға дайындалады. Үшіншіден, қалай бізді қоршаған ортаның деректері сипатталған және ресімделгенін көрсетеді. Төртіншіден, мұғалімдерде қарапайым материал негізінде мектептік курсында бірқатар ертерек өтілген тақырыптарды (мысалы, пайыздарды) қайталау және оларды бекіту мүмкіндігі пайда болады.

Екіншіден, шындықты статистикалық деректер талқылағанда бізді қоршаған әлемнің кездейсоқ өзгергіштік ұғымының өзі жақсы суреттеледі. Осылайша «кездейсоқ эксперимент» және бұл эксперименттің әртүрлі нәтижелердің ықтималдықтар ұғымдар үшін концептуалды негізі қалыптасуға дайындалады. Үшіншіден, қалай бізді қоршаған ортаның деректері сипатталған және ресімделгенін көрсетеді. Төртіншіден, мұғалімдерде қарапайым материал негізінде мектептік курсында бірқатар ертерек өтілген тақырыптарды (мысалы, пайыздарды) қайталау және оларды бекіту мүмкіндігі пайда болады.

Осындай орын алмастыруда біз кездейсоқ шаманың және оның үлестіру заңының ұғымдарын білмеген кезде деректердің (мәліметтердің) белгілі бір сипаттамалар туралы айту мәжбүрміз. Осы шарттарда «сандар жиынның» сандық және графикалық сипаттамалары туралы айту ұсынылады. Басқа әдістемелік тәсіл [9] мектепте статистиканың элементтерін зерттеуді комбинаторика мен ықтималдықтар теориядан кейін оқытуды ұсынады. Сонымен қатар, алайда, ықтималдықтар теориясында кездейсоқ шама тұжырымдамасы енгізілмейді, және біз тағы да «сандар жиынының» сандық сипаттамалар туралы айтуымыз керек. [10] авторлардың пікірінше, мектеп курсында кездейсоқ айнымалыларды айтпай-ақ жасауға әбден болады.