6.1.3.1 -әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау;
6.1.4.1 - көркем шығармалардан орта көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту
Сабақ мақсаты:
А.Құнанбайұлының қара сөздерін оқыта отырып,толық мәлімет алады, қара сөз жазудағы мақсатымен танысады.
Ресурстар
Ғаламтор материалдары
Бағалау критерийлері:
Шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтай алады;
шығарма әсерін талдай отырып, сыни хабарлама жазады;
Дескриптор
Шығарма тақырыбын табады;
Идеясын анықтай алады;
Шығармаға талдау жасай біледі;
Талдау барысында сыни хабарлама жазады;
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу, түсіну, бағалау
Тілдік мақсаттар:
Тағзым ету, қайран калу, шекірейіп қарау, сорайған қарасы, тәкаппар,
балау, теңгермеу.
Құндылықтарды дарыту
Адамгершілік асыл қасиеттерге баулу
Пәнаралық байланыс
Орыс тілі
АКТ қолдану дағдылары
Презентация, слайд
Жоспар
Жоспарланатын уақыт
Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер
Сабақтың басы
10 мин
Сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийі айтылады.
Оқушылар Абайдың қарасөздерін оқып түсініктері бойынша кластер құрады.
Үй тапсырмасын сұрау.
∙ Абайдың өлеңін мәнерлеп жатқа айту.
∙ Өлеңнің идеялық мазмұнын топтастыру.
Сабақтың ортасы
15
5 мин
12
«Болжау» стратегиясы
Абай Құнанбаевтың отыз бірінші қара сөзімен танысамыз.
Қара сөз – көркем әдебиеттің үлкен бір саласы. Қара сөздің өлеңге қарағандағы айырмасы онда сөз ырғағы еркін, онда белгілі бір өлшемдер сақталмайды. Абайдың қара сөздері қазақ әдебиетінде проза жанрының дамуына соны із салған жаңалық болды. Қазіргі заманғы проза жанрындағы роман, повесть, әңгіме, т.б. қара сөздің жан-жақты дамыған үлгілері боп табылады.
Абайдың қара сөздері өзінің көзі көрген, көңілге түйген өмір сабақтары туралы ойлары. Абай өз қарасөздерін кеңес әңгіме, философиялық ой, ақыл-нақыл, өсиет сөздер түрінде жазған. Қара сөздерінің жанрлық, стильдік ерекшеліктері ғалымдардың зерттеуінше былайша топтастырылады.
Тақтадан отыз бірінші қара сөзін тыңдатып,талдау жасау.
Кестені толтыру.
Мақал-мәтелдер
Абайдың сыны
Оқушы пікірі
« Зерек ес», «есте сақтау», «ақыл» деген кілт сөздер беріліп,балалардың ойларын тыңдау. Балалар, сабақты тез әзірлеу үшін есті қалай шыңдауға болады? деген сұрақ қойылады.
Зерек ес – психологиялық күрделі процесс. «Ес – ақыл қоймасы» деген даналық сөз бекер айтылмаған. Сондықтан ұдайы жаттықтыру арқылы ғана есті зерек ете аласың. Осыны жадыңа тұт.
Абайдың «Отыз бірінші сөзін» тыңдату.
Ауызша жұмыс.Мәтін бойынша сұрақтар қою.
Мәтінде не туралы айтылған?
Есте сақтау үшін қандай нәрселерді орындау қажет?
Өзің өмірде естіген нәрсеңді ұмытпас үшін не істейсің?
Естіген сөзді ұмытпаудың 4 түрлі себебін топтастыр.
Ой кеселдерін ата.
Ой кеселдерінен бойыңды аулақ ұстау үшін қайтер едің?
Ғибратләну, уайымсыздық, салғырттық сөздерінің синонимдерін жазу. түсіндірме сөздіктен қарай отырып, мағынасын жаз. (Тақтамен жұмыс)
Тақтамен жұмыс.Қара сөз. Сөзді сөз құрамына, лексика-грамматикалық мағынасына сатылай кешенді талдау жаса.
Қарасөз
1. Бұл сөз екі құрамнан тұрады. Қара + сөз
2. Тұлғасына қарай – туынды. Себебі екі сөздің
тіркесуі арқылы жасалған туынды сөз.
3. Құрылысына қарай – күрделі, тіркесті сөз.
4. Сөзде 1 лексикалық, 1 грамматикалық мағына
бар.
5. Лексикалық мағынасы – көркем әдебиет
жанрына берілген атау.
6. Грамматикалық мағынасы – зат есім.
7. Қара сөз – не? деген сұраққа жауап береді.
∙ Әр топқа сұрақ-тапсырмалар беру.
— Естіген сөзді ұмытпаудың 4 түрлі себебін топтастыр.
— Қара сөзді оқып, кері айтып бер.
— Ғибратләну, уайымсыздық, салғырттық сөздерін түсіндірме сөздіктен қарай отырып, мағынасын жаз. (Тақтамен жұмыс)
— Ой кеселдерінен бойыңды аулақ ұстау үшін қайтер едің?
— «Отыз бірінші сөздің» стильдік ерекшелігін анықта.
— Ой кеселдерін ата.
— Естіген сөзіңді ұмытпау үшін қайтер едің?
— Өзің қалаған тақырыпта Абайша қара сөз жазып көр.
— Күлкішілдік, құмарлық, күллі сөздерінің мағынасын түсіндірме сөздіктен қарап жаз. (Тақтаға орындау)
— Абайдың қара сөз жазудағы мақсаты.
— Ой кеселдерінің зияны туралы не айтар едің?
— Мен естіген нәрсемді ұмытпас үшін…
(Сөйлемді өз ойыңмен ұштастырып көр.)
— Қара сөз. Сөзді сөз құрамына, лексика-грамматикалық мағынасына сатылай кешенді талдау жаса.
Шығармашылық жұмыс. Өзің қалаған тақырыпта Абайша қара сөз жазып көр.
Ұсынылатын тақырыптар.
* Күлкішілдік
*Зиянды әдеттерге құмарлық
Қалыптастырушы бағалау
Ж. «Қарасөздерден алған әсерім»
Өз ойын өлеңмен не хат түрінде жеткізе алады.
Деңгейіне қарай оқушы жазба жұмысын сапалы орындайды.
Қалыптастырушы бағалау
Сабақтың соңы 3 мин
«Бес жол өлең» әдісі бойынша сабақты қорытындылаймыз..
1. Зат есім (1 сөз) . . .
2. Сын есім (2 сөз) . . .
3. Етістік (3 сөз) . . .
4. Пысықтауыш (4 сөз тіркесі) . . .
5. Түйін сөз ( 5 сөзден құралған түйін сөйлем) . . .
Кері байланыс: «3-2-1» стратегиясы
Бүгінгі сабақтан алған 3 маңызды ақпарат;
Бүгінгі сабақта қиындық тудырған 2 аспекті;
Бүгінгі сабақта ұнаған 1 іс-әрекет.
Қосымша ақпарат
Дифференциация – Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?
Бағалау – Оқушылардың ақпаратты қаншалықты меңгергенін қалай тексересіз?
Пәнаралық байланыс
Қауіпсіздік ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтармен байланыс (тәрбиелік элемент)
Дифференциация үш түрде іске асады:
1- үлгерімі төмен оқушыларға қолдау топтық жұмыста үлгерімі жақсы оқушылар тарапынан көрсетіледі.
Оқушылар бір-бірін дискрипторлар арқылы бағалайды. Сол арқылы кері байланыс беріледі.
Сабақ философияға қатысты болғандықтан, белсенді азаматтық позициясын қалыптастыруға септігін тигізеді. Сабақта оқушылардың өміріне қауіпті ештеңе пайдаланылмайды. PowerPoint таныстырылымы, аудиофайл тыңдау үшін компьютер қолданылады.
Ойлану
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары жүзеге асырылды ма?
Бүгін оқушылар нені үйренді? Сыныптағы оқу атмосферасы қандай болды?
Дифференциацияны жүзеге асыру қолымнан келді ме?
Мен жоспарланған уақытымды ұстандым ба?
Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?
Төменде берілген бөлімді осы сабақ туралы ойларыңызды жазу үшін пайдаланыңыз. Сол жақ бағанда берілген сабағыңызға қатысты ең маңызды сұрақтарға жауап беріңіз.
Жалпы баға
Сабақ талаптарға сай өтті. Оқушылар сөздік қорын молайтты. Жұпта бір-біріне қолдау көрсетіп, қарым-қатынас жасады.
Сәтті өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (сабақ беру және оқытуға қатысты)?
1.
2..
Қандай екі нәрсе сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (сабақ беру және оқытуға қатысты)?
1. Осы сабақ барысында сынып немесе жеке оқушылар туралы менің келесі сабағыма дайындалу үшін қажет болуы мүмкін қандай ақпарат алдым?
ҰМЖ бөлімі: Мен балаң жарық күнде сәуле қуған...
Мектеп: 157
Күні : 09.01.20 ж
Мұғалім: Жантаева Назым
Сынып:6
Қатысқан оқушылар саны:
Қатыспағандар:
Сабақтың тақырыбы:
С.Торайғыров өмірі мен шығармашылығы «Алаш туы астында»өлеңі
Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары
6.1.1.1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау;
6.1.2.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені идеясы арқылы түсіндіру;
Сабақ мақсаты:
С.Торайғыровтың өмірінен мәлімет бере отырып,оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйренеді ;
Бағалау критерийлері:
Әдеби шығарманың жанрын, сюжетін анықтайды.
кейіпкерлер портреті мен іс-әрекеті арқылы образын аша алады;
Дескриптор
Шығарманың жанрын, сюжетін анықтайды.
Нақышына келтіріп мәнерлеп оқиды;
Кейіпкер іс-әрекетіне талдау жасай отыра образын аша алады;
Сұрақтарға толық жауап береді;
Шығармадан алған әсерін көркем тілмен бере біледі;
Тілдік мақсаттар:
Адамдық диқаншысы, еңбек, бейнет, зейнет
Құндылықтарды дарыту
Ұлтжандылыққа, адамгершілік асыл қасиеттерге тәрбиелеу
Пәнаралық байланыс
Тарих
Алдыңғы білім
А Құнанбайұлының шығармашылығы
АКТ қолдану дағдылары
Жоспар
Жоспар
лана
тын уақыт
Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер
ресурстар
Сабақтың басы
10 мин
Ұйымдастыру кезеңі
«Қайталаау-оқу анасы». Өткендерді еске түсіру мақсатында сұрақтарға жауап алу
Сұрақтар:
Абай Құнанбаев кім? 2. Қай жерде дүниеге келген? 3. Туған жылы? 4. Алғаш қалай хат таныған? 5. Абай оқыған Семейдегі медресе? 6. Абайдың шын есімі? 7. Абайдың арғы атасы? 8. Өз әкесі? 9. Абайдың анасы? Әжесі кім? 10. Абайдың әкесі Абайды неге үйретеді? 11. Абай мен әкесі арасындағы келіспеушілік неден?................(ел билеушілердің халыққа жасаған қиянатын көргенде басталады) 12. Абай оқыған орыс жазушылары мен ақындары кімдер?..........(Пушкин, Лермонтов, Крылов, Толстой, Салтыков - Щедрин, Добролюбов, Чернышевский) 13. Абайдың қарасөз жазудағы мақсаты не? 14. Қарасөз деген не? 15.Абайдың қарасөздерінің тақырыптары? 16.Қарасөздерінің ерекшеліктерін атаңдар. 17. Бірінші қарасөзінде не айтады? 18.Қандай нақыл сөздерін білесің? 19.Абай қарасөздерін қай жылдар аралығында жазған? 20.Абай қарасөздерінен қандай тәлімдік ой түйдің?
«Асыл сөзді іздесең , Абайды оқы, ерінбе»
Сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийі айтылады.
Сабақтың ортасы
15
15 мин
Cұлтанмахмұт Торайғыров 1893 жылы 28- қазан күні Көкшетау облысының Қызылту ауданында дүниеге келеді. Балалық,жастық шағы Баянауылда өтеді. Арғы атасы Торайғыр би болған, шешендігімен әділдігімен ел арасында аты аңызға айналған. Өз заманының ірі тұлғасы болған. Мұқан,Тортай деген молдалардан сауатын ашады. 1908 жылы Сұлтанмахмұт Баянауылдағы Әбдірахман молдадан сабақ алады. Молданың надандығын, пасықтығын сынайтын өлеңдер шығарады. «Орнымыз – медресе оқып жатқан», «Дін», «Соқыр сопы» т.б. 1982 жылы Троицк қаласындағы медреседе оқиды, көп қиналады. Денсаулығы нашарлап, аулына қайтады. Өз бетімен білімін толықтырып, өлең жазады, бала оқытады. Өлеңдерінің тақырыбы – өнер-білім.
Сұлтанмахмұт Торайғыров 27 жасында 1920 жылы 21- мамырда
ауыр науқастан қайтыс болады.
Ақынның шығармалары
Өлеңдері
Поэмалары
Романдары
«Шығамын тірі болсам адам болып», «Шәкірт ойы» «Мен қазақ»,
«Анау-мынау», «Оқудағы мақсат не?», «Бір адамға», «Бұлар кім?» «Ендігі беталыс», «Шәкірттерге», «Оқып жүрген жастарға»т.б.
«Адасқан өмір»,
«Кедей»,
«Айтыс»,
«Қайғы», «Таныстыру»,
«Қамар сұлу»,
«Кім жазықты?»
«Ауырмай есімнен жаңылғаным»
Қалыптастырушы бағалау
Сабақтың соңы 5 мин
Кері байланыс: «3-2-1» стратегиясы
Бүгінгі сабақтан алған 3 маңызды ақпарат;
Бүгінгі сабақта қиындық тудырған 2 аспекті;
Бүгінгі сабақта ұнаған 1 іс-әрекет.
Қосымша ақпарат
Дифференциация – Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?
Бағалау – Оқушылардың ақпаратты қаншалықты меңгергенін қалай тексересіз?
Пәнаралық байланыс
Қауіпсіздік ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтармен байланыс (тәрбиелік элемент)
Дифференциация үш түрде іске асады:
1- үлгерімі төмен оқушыларға қолдау топтық жұмыста үлгерімі жақсы оқушылар тарапынан көрсетіледі.
Оқушылар бір-бірін дискрипторлар арқылы бағалайды. Сол арқылы кері байланыс беріледі.
Сабақ философияға қатысты болғандықтан, белсенді азаматтық позициясын қалыптастыруға септігін тигізеді. Сабақта оқушылардың өміріне қауіпті ештеңе пайдаланылмайды.
Ойлану
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары жүзеге асырылды ма?Бүгін оқушылар нені үйренді? Сыныптағы оқу атмосферасы қандай болды?
Дифференциацияны жүзеге асыру қолымнан келді ме? Мен жоспарланған уақытымды ұстандым ба?
Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?
Жалпы баға
Сәтті өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (сабақ беру және оқытуға қатысты)?
1.
2..
Қандай екі нәрсе сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (сабақ беру және оқытуға қатысты)?
1.
Осы сабақ барысында сынып немесе жеке оқушылар туралы менің келесі сабағыма дайындалу үшін қажет болуы мүмкін қандай ақпарат алдым?
Күні:
15.01.2020
Мұғалімнің аты-жөні:
Н.Жантаева
Сынып:
6 «Г»
Үйден оқыту
Сабақтың тақырыбы
С.Торайғыров «Шығамын тірі болсам адам болып»
Сабақта іске асатын оқу мақсаты (оқу бағдараламасынан сілтеме)
6.1.2.1 - әдеби шығармада көтерілген әлеумет
тік-қоғамдық мәселені идеясы арқылы түсіндіру;
6.1.3.1 - әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау;
Сабақтың нәтижесі
Оқушылардың барлығы
Өлеңге арқау болған ақын арманы, өмірлік мұраты. Шығармаларында надандық пен қараңғылықты сынауын түсінеді.
Оқушылардың көпшілігі
«Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңінің негізгі идеясын айқындап, ақынның суреткерлік даралығын таныйды
Оқушылардың кейбірі
бағыт-бағдар бере отырып, ой-өрісін дамыту, өз беттерімен жұмыс істеуге, топтық жұмыста шапшаңдық танытуға, өз ойын әдеби тілімен өрнектей білуге машықтандыру.
Бағалау критерииі
Мәтін мазмұны мен идеясы арқылы баланың шындыққа көзқарасын қалыптастыруға мүмкіндік беру.
Сыни ойлау дағдысын дамыту.
Мәтін мазмұны бойынша талдау арқылы шығармашылық қабілеттерін ұштату.
Көркем сөйлеу тілін,ойын,шығармашылық қиялын ұштай түсу
