1. Қышқылдың сулы ерітінділері мен негіздердің (күшті қышқыл, күшті негіз, әлсіз қышқыл, әлсіз негіз, полипротонды қышқыл, күшті және әлсіз қышқылдардың қоспасы) рН-ын және рон-ын есепте
1. Қышқылдың сулы ерітінділері мен негіздердің (күшті қышқыл, күшті негіз, әлсіз қышқыл, әлсіз негіз, полипротонды қышқыл, күшті және әлсіз қышқылдардың қоспасы) рН-ын және рОН-ын есепте. 1. Күшті қышқылдар мен негіздер күшті электролиттерге жатады және толық протолизденеді.
2. Әлсіз қышқылдар мен әлсіз негіздер сумен қайтымды протолиттік реакцияға қатысады
Әлсіз қышқылдардың протолиздену реакциясының тепе-теңдігі оңнан солға қарай ығысқан, сондықтан қышқылдың аз мөлшері гидроксоний ионына айналады да = CHA деп алуға болады (егер дисcоциациялану дәрежесі α < 0,03).
2. Гидролизденуші тұздардың ерітінділеріндегі рН-ты есепте. Тұздардың гидролизі
• Тұздардың суда еруі көбінесе қышқыл немесе сілтілі ерітінділердің түзілуімен жүреді. Тұз гидролизі - бұл тұз иондарының су молекулаларымен алмасу әрекеті, нәтижесінде әлсіз электролит пайда болады және судың ығысуының электролиттік диссоциациясының тепе-теңдігі (H. 7 немесе p. H <7).
Тұз ерітінділеріндегі рН-ті есептеу
• Катионмен гидролиз (қышқылдық орта, ерітіндідегі артық H +):
• Анионмен гидролиздеу (сілтілік орта, ерітіндідегі OH-ден артық):
• Катион және анион арқылы гидролиз:
• тұздардың гидролизге түспейтін ерітінділерінде. pH = 7 (T = 25 C кезінде)
3. Буферлі жүйе. Буферлі әрекеттің құрылымы. Аналитикалық химияда қолданылатын буферлік жүйе параметрлері. Буферлі жүйелер деп қышқылдың немесе сілтінің аз мөлшерін қосқанда, сонымен қатар сұйылтқанда, сутек иондарының концентрациясы, яғни рН өзгермейтін ерітінділерді айтады
Адам ағзасындағы рН деңгейін сақтап туру буферлі жүйелердің көмегімен жүзеге асырылады.
Буферлі ерітінділер әдетте әлсіз қышқыл мен кушті негіз тұзының қоспасында (CH3CООH+CH3COONa 4 ацетатты буферлі қоспа) немесе әлсіз негіз бен оның күшті қышқыл тұзының қоспасынан (NH4OH+NH4CI аммиакты буферлі қоспа) тұрады. Сонымен бірге, әлсіз қышқылдардың қышқыл және орта тұздарының (NaHCО3+Na2C03 карбонатты буферлі қоспа) немесе екі кышқыл түздарының қоспасы (NaН2РО4+NaHPО4 фосфатты буферлі коспа) буферлік қасиет көрсетеді.
Әлсіз қышқыл мен оның сілтілік тұзынаң тұратын буферлі ерітіндіге (CH3COOH+CH3COONa) күшті қышқыл қосқандағы оның буферлік әсерін былай түсіндіреді: Күшті кышқыддың Н+ иондары тұздың аниондарымен байланысып, әлсіз қышқылдың диссоциацияланбайтын молекулаларын түзеді. Мысалы:
CH3COONa+HCl ↔ CH3COOH+NaCl
ал күшті негіз қосқанда ОН иондары Н+ қосылып Н2О молеқулаларын түзеді:
СНзСООН+NaOH ↔ CH3COONa+H20
Әлсіз негіз бен оның тұзынан тұратын ерітіндінің NH4OH+NH4CI буферлік әсерін былай түсіндіреді:
Күшті қышқыл қосқанда NH40H+HC1→NH4Cl+H20
Күшті негіз қосқанда NH4CI+NaOH→NH4OH+NaCl
