1 Карипова М. Р


«адам  дамуының индексі»



Pdf көрінісі
бет140/169
Дата27.10.2023
өлшемі3,61 Mb.
#188867
түріОқулық
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   169
Байланысты:
Экономикалық-теория.-Карипова

«адам 
дамуының индексі» 
деп аталды. Ал қазіргі уақытта, ол 
«адам әлеуеті дамуының индексі» 
(АӘДИ) деп аталады. Осы индекс мына үш көрсеткіштің орташа арифметикалық өлшенген 
шамасы ретінде анықталады: 

жан басына шаққандағы ұлттық табыс немесе ЖІӨ (ЖІӨжбш); 

ересек адамдардың білім деңгейі (1бд); 

өмір сүрудің ұзақтылығы (1өсұ), яғни: 
АӘДИ = (ЖІӨжбш + 1бд + 1өсұ) / 3. 
Көптеген жылдар бойы осы көрсеткіш бойынша алдыңғы қатарлы орындарды 
Норвегия, Швеция, Австралия, Канада, АҚШ, Жапония мемлекет-тері алып келеді. 
Өмір сүру деңгейін анықтайтын басқа да көрсеткіштер бар. Мысалы, шетелдік 
әдебиет көздерінде 
халықтың өмір сүру қабілетінің коэффициенті, жан басына 
шаққандағы адам капиталы, қоғамның интеллектуалдық әлеуетінің индексі 
сияқты 
көрсеткіштер сипатталады. 
Қазіргі нарықтық қатынастар еңбек ету құқығына, тұрақты табыс табуға, білім алуға 
кепілдік бермегендіктен және мүгедектерді, зейнеткерлерді және басқа да азаматтарды 
әлеуметтік қорғауды қамтамасыз ете алмайтындықтан мемлекет әлеуметтік салаға, 
әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін қалыптастыру-ға және табыс- тарды қайта бөлуге 
міндетті түрде араласады. 
Елдегі табыстарды қайта бөлудің ең басты құралы мемлекеттік бюджет болып 
табылады, ол халықты әлеуметтік қорғау механизмін анықтайды. 
Әлеуметтік саясатпен іске асырылатын халықты әлеуметтік қорғау жүйесі екі негізгі 
әдісті қолданады: 
Әлеуметтік қорғау 
– қоғамның барлық мүшелерінің қажетті материалдық және 
әлеуметтік жағдайларын қамтамасыз ету бойынша мемлекеттің шаралары. 
Әлеуметтік кепілдемелер 
– қоғамның оның әрбір мүшесінің алдында ең басты 
қажеттіліктерді қанағаттандыру бойынша міндеттемелері. 
Әдебиеттер тізімі 
1.
Доғалов А. Н. Использование научных трудов видных казахских мыслителей при 
изучении экономической теории. Учебное пособие/ Доғалов А. Н.. – Астана: Евразийский 
национальный университет им. Л. Н. Гумилева, 2019., – 211 с. 
2.
Әкімбеков С., Баймұхаметова А. С., Жанайдаров У. А. Экономика- лық теория. Оқу 
құралы. Жалпы редакциясын басқарған С. Әкімбеков. – Астана, 2008. – 464 б. 
3.
Ғабит Ж. Х. Экономикалық теория: оқу-әдістемелік кешен. – Астана, 2012. – 248 
б. 
4.
Нарматов С. Р., Нарматова А.С. Экономикалық теория. Лекциялар курсы (Оқу 
құралы). – Алматы: Эверо, 2015. – 516 бет. 
5.
Темірбекова А.Б. Экономикалық теория негіздері: оқу құралы / А.Б. 
Темірбекова.- Алматы: Эверо, 2018.- 194 б. 
6.
Крымова В. Экономикалық теория: Кестелі оқу құралы. Алматы: Аркаим, 2015. – 


114 
196 б. 
7.
Гукасьян, Г.М. Экономическая теория. Введение в экономическую теорию. 
Микроэкономика. Макроэкономика: учеб. пособие / Г.М. Гукасьян, Г.А. Маховикова, В.В. 
Амосова.- 6-е изд.- СПб.: Питер, 2012.- 234с. 
8.
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің ресми Интернет- ресурсы: 
www.stat.gov.kz 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   169




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет