1. Кәсіпкерлікті қаржылай және мүліктік қолдау жолдары

1. Кәсіпкерлікті қаржылай және мүліктік қолдау жолдары.

1) тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемін сатып алу); 

2) бюджет қаражаты есебінен қарыздар беру; 

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес екінші деңгейдегі банктер, ұлттық даму институттары және өзге де заңды тұлғалар арқылы кредит беруді ұйымдастыру; 

4) экономика салаларында әлеуметтік маңызы бар жобаларды ұйымдастыру және іске асыру үшін мемлекеттік гранттар беру; 

5) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне екінші деңгейдегі банктер, Қазақстанның Даму Банкі және лизингтік қызметті жүзеге асыратын өзге де заңды тұлғалар беретін кредиттер және жасайтын лизингтік мәмілелер бойынша сыйақы ставкасын субсидиялау; 

5-1) сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен тұрғын үй құрылысы мақсаттары үшін жеке кәсіпкерлік субъектілеріне екінші деңгейдегі банктер беретін кредиттер бойынша сыйақы ставкасын субсидиялау;; 

6) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне микроқаржы ұйымдары беретін микрокредиттер бойынша сыйақы ставкасын субсидиялау; 

7) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке кәсіпкерлік субъектілері шығарған және қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын қор биржасының тізіміне енгізілген облигациялар бойынша купондық сыйақы ставкасын субсидиялау;;

8) шығыстарды және (немесе);

9) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің кредиттеріне ішінара кепілдік беру; 

10) лизинг; 

11) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жеке кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдаудың өзге де шараларын ұсыну арқылы жүзеге асырылады. 

2 Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау

2. Мемлекеттік қаржылық қолдау тәртібін, нысандарын, мемлекеттік қаржылық қолдауға жататын жеке кәсіпкерлік субъектілері қызметін жүзеге асыратын экономика саласын (салаларын), мемлекеттік қаржылық қолдау көрсету үшін тартылатын (тартылатын) заңды (заңды) тұлғаны (тұлғаларды), қаржылық қолдау мөлшерін және мемлекеттік қаржылық қолдау көрсету үшін қажетті басқа да шарттарды ҚР Үкіметі бекітеді. 

ШОБ қызметін реттеудің қаржылық тетіктеріне, бірінші кезекте, кәсіпкерлікті қолдаудың мемлекеттік бағдарламаларын жатқызу қажет.

Оларға жатады:

- "Бизнестің жол картасы 2020"»;

- 2015-2019 жылдарға арналған ҚР индустриалды-инновациялық дамуының мемлекеттік бағдарламасы;

- "Жұмыспен нәтижелі қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамыту 2017-2021 жылдарға" Еңбек" »;

- "Startup" Бағдарламасы»;

- ҚР-да агроөнеркәсіптік кешенді дамыту жөніндегі 2013-2020 жылдарға арналған "Агробизнес-2020" бағдарламасы»;

- "Сыбаға Бағдарламасы»;

- Қазақстанның шағын қалаларында ШОБ субъектілерінің жобаларын қаржыландыру бағдарламасы;

- "Даму-Өндіріс" өңдеу өнеркәсібі саласында жұмыс істейтін шағын кәсіпкерлік субъектілерін қолдау бағдарламасы»;

- "Өнімділік 2020"Бағдарламасы.

Берейік қысқаша сипаттамасы мемлекеттік бағдарлама "бизнестің Жол картасы-2020"(БЖК-2020).

Бұл бағдарлама ҚР Президентінің "Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері" атты Қазақстан халқына Жолдауын және Қазақстанның 2020 жылға дейінгі дамуының жалпыұлттық жоспарын іске асыру үшін әзірленді. 

Бағдарлама Қазақстан Республикасы Президентінің "Қазақстан - 2030 "Стратегиясы" және "Қазақстан жолы - 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ"атты Қазақстан халқына Жолдауының мақсаттарына қол жеткізуге бағытталған.

Бұл бағдарлама өңірлік жеке кәсіпкерлікті дамытуға және бәсекеге қабілеттілікті дамытуға бағытталған.

1 - кезең-2010-2014 жылдар аралығында. Бағдарламаны шешу үшін 4 негізгі бағыт бөлінді:

1) Жаңа бизнес-бастамаларды қолдау;

2) кәсіпкерлік секторды сауықтыру;

3) кәсіпкерлердің валюталық тәуекелдерін төмендету;

4) Кәсіпкерлік әлеуетті күшейту.

2 - кезең-2015-2020 жылдар аралығында екі бағыт бойынша іске асырылады:

1) жаңа бағдарламаларды қолдау;

2) шетелде тауар өндірушілерді қолдау.

Бағдарлама экономиканың басым секторларында өз қызметін жүзеге асыратын ШОБ-ты қолдауға бағытталған. Осы бағдарлама бойынша қарыздың ең жоғары сомасы 2,5 млрд.теңге.  Бағдарлама екінші деңгейлі банктер арқылы жүзеге асырылады. Бүгінгі күнге пайыздық мөлшерлеме – 14%, оның 8,4% – ын кәсіпкер, 5,6% – ын "Даму"Қоры арқылы әкімдік төлейді.

Бағдарлама аясында бірнеше бағыт бар – бұл пайыздық мөлшерлемені субсидиялау.  Кепілдік беру шеңберінде кәсіпкердің кепілдігі жеткіліксіз болған жағдайда "Даму" Қоры 50% - дан 85% - ға дейін кепілгер бола алады. Көмек шағын және орта кәсіпкерлік жобаларына жетіспейтін инфрақұрылымды жеткізу болып табылады.

ШОБ-ты қаржылық реттеу мақсатында бағдарламалардың жұмыс істеу тетігі 4-суретте көрініс табады.

"БЖК-2020" бағдарламасы үшін экономиканың басым секторлары:

 - агроөнеркәсіптік кешен; тау-кен өнеркәсібі саласындағы техникалық қызметтер;

- жеңіл өнеркәсіп және жиһаз өндіру;

- құрылыс материалдарын және өзге де металл емес минералдық өнімдерді өндіру;

- металлургия, Металл өңдеу, машина жасау;

- өнеркәсіптің басқа секторлары:

- электрмен жабдықтау,

- газ, бу беру және ауа баптау;

- суды жинау, өңдеу және тарату;

- кәріз жүйесі;

- қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, тазалау және кәдеге жарату;

- Көлік және қойма қызметі;

- туризм;

- Ақпарат және байланыс;

- кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет;

- білім;

- әлеуметтік көмек және әлеуметтік қызметтер;

- өнер, ойын-сауық және демалыс;

- басқа түрлері:

- компьютерді жөндеу,

- Жеке пайдалану заттарын жөндеу;

- тұрмыстық тауарларды жөндеу.

Қаржылық қолдау мемлекеттік бағдарламасы "БЖК-2020" кезеңінде 2015-2018 жж. құрады 246,5 денсаулық сақтау басқармасы млрд. теңге, оның:

- 210,1 млрд. теңге мемлекеттік бюджеттен бөлінді;

- 36,4 млрд. - жергілікті бюджеттерден.

2015-2018жж. кезеңінде мемлекет 13 231 жобаны қолдады (орташа жылдық 4 410 жоба) және бюджеттен 246,5 млрд.теңге, оның ішінде республикалық бюджеттен – 210,1 млрд. теңге, жергілікті бюджеттен – 36,4 млрд. теңге төленді [22].

2019ж.жалпы 715 жобаны қолдау жоспарланған және олар бойынша төлем – 11,5 млрд.теңгені құрайды.

Егер ел өңірлерінің бөлінісінде қаралса, онда субсидияланған жобалар бойынша ең көп саны тиесілі (елдің 5 аймағы)):

- ШҚО-600 жоба-7,0 млрд. теңге;

- СҚО – 545-5,5 млрд. теңге;

- Ақтөбе облысы – 519-6,1 млрд. теңге;

- Жамбыл облысы – 513-6,6 млрд. теңге;

- Атырау облысы-505-6,1 млрд.теңге.

Көріп отырғанымыздай, бұл өңірлер негізінен шикізаттық бағытта.

Кепілдік берілген жобалар бойынша да ең жоғары көрсеткіштері бар 5 өңір бөлеміз. Бұл:

- Ақтөбе облысы – 519 жоба-3,9 млрд. теңге;

- Атырау облысы– 327 – 3,9 9 млрд. теңге;

- Алматы қ. - 290-4,3 млрд. теңге;

- Маңғыстау облысы-282-3,4 млрд. теңге;

- Алматы облысы-278-4,1 млрд. теңге.

Осы бағдарламаны жүзеге асырудың әлеуметтік-экономикалық тиімділігі зор. 3 жыл ішінде (2015-2018жж.) :

- мемлекет тарапынан 13 231 жоба қолдау тапты;

– оқудан (қайта оқудан) өтті-20 мың адам (орташа бір жылда);

- 10 мың жаңа жұмыс орны құрылды (жылына орта есеппен);

– өндірілген өнім-3,3 трлн. теңге (жылына орташа);