ӨЗЕН Өзге жерге қонбаңыз Мақал-мәтел Құрлықтағы сулардың түрлері - 1. Көлдер
- 2. Өзендер
- 3. Мұздық
- 4. Батпақ
- 5. Жерасты сулар
Өзен - бұл тұрақты бір жермен үнемі ағатын немесе құрғақшылық маусымында уақытша құрғап қалатын табиғи су ағыны. - Өзеннің басталатын жері бастау деп аталады.
- Өзеннің теңіздерге, көлдерге немесе басқа өзендерге құятын тұсы сағасы делінеді.
- Басқа бір өзенге құйылатын өзен оның тармағы деп аталады.
Өзендердің басты сипаттамалары - оның түсуі, еңістігі, ағыс жылдамдығы, су шығыны мен суағары. өзеннің түсуі - оның бастауының сағанасынан биік болуы (екі жердің биіктіктерінің айырмасы). арнасының еңістігі - өзеннің ұзындығына түсуінің қатынасы. мысалы, волга өзені бастауының биіктігі - 226 м, сағасының биіктігі - 28 м, ұзындығы - 3530 км. онда оның еңістігі - 226 (-28) / 3530 = 7,2 см/км-ге тең болады. Әлемдегі ең үлкен өзендер - Еврвзия-Янцзы, Лена, Енисей, Сары өзен, Обь, Еділ, Донг ай, Ганг, Инд, Меконг, Амур, Жолбарыс/Ефрат.
- Африка-Нил, Конго, Замбези, Қызғылт сары.
- Солтүстік Америка - Миссисипи, Рио - Гранде, Юкон
- Оңтүстік Америка - Амазонка, Парана, Ориноко.
- Австралия-Муррей.
Қазақстандағы ең үлкен өзендері
Ертіс
|
4 248 км
|
1 700 км
|
Есіл
|
2 450 км
|
1 400 км
|
Жайық
|
2 428 км
|
1 082 км
|
Сырдария
|
2 219 км
|
1 400 км
|
Тобыл
|
1 591 км
|
800 км
|
Іле
|
1 439 км
|
815 км
|
Шу
|
1 186 км
|
800 км
| Өзеннің маңыздылығы ●Су жеке адамның да, жалпы адамзат қоғамының өмірі үшін қажет. оны кез-келген басқа ресурстармен алмастыру мүмкін емес, ішкі сулар табиғаттың барлық компоненттерімен байланысты, олардың адам өмірі мен іс-әрекетіндегі рөлі орасан зор. су өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында, тұрмыстық қажеттіліктерде қолданылады. өзендер-бұл көлік артериялары, демалыс және туризм аймақтары.
Достарыңызбен бөлісу: |