Нарықты сегменттеудің басты принціптері

Нарықты сегменттеу процесі негізінде ең бастысы сегменттеу критерияларын немесе принціптерін анықтау болады. Маркетингтің басты мақсаты тұтынушының қажеттіліктерін қамтамассыз ету. Әр тұтынушыға жеке маркетингтік бағдарлама дайындауы қажет. Бұл бағдарламаның іске асуы тек аз көлемі бар нарықта іске асуы мүмкін. Сондықтан барлық тұтынушылар жиынтығының өз талаптары, қажеттіліктері бойынша ұқсас жеке топты бөліп алғаны дұрыс. Сегменттеу негізінде қажетті критериялар мен принціптер қолданылуы мүмкін. Қазіргі уақытқа дейін сегменттеудің жалпы әдісі қалыптаспаған. Тұтынушы нарығын сегменттеудің негізгі принціптері:

1. Географиялық принціп.

2. Демографиялық (жанұя өмір цикілінің этапы және жасы, табыс денгейі т.б.)

3. Әлеуметтік психологиялық принціп (өмір сүру жағдайы, қоғамдық сыныбы т.б.)

Осы көрсетілген принціптердің әрқайсысын жеке атап көрсететін болсақ, географиялық принціп бойынша сегменттеу бұл мемлекет, аймақ, қала, аудан, республика т.б. географиялық ерекшеліктері негізінде нарықты сегменттеуге бөлу. Мекеме өз бағдарламасы негізінде қай географиялық сегментте жұмыс істеу керек екенін шешу керек. Географиялық принціп бойынша сегменттеу маркетингте алғашқыларының бірі болып қолданылды. Географиялық принціп бойынша сегменттеу барысында келесідей көрсеткіштерді есепке алуымыз қажет.

1. Адамның орналасуы табысы, мәдениет әлеуметтік құндылықтары және мәдени құндылықтар бойынша ерекшеліктерін ескеру;

2. Бір территориядағы тұрғын халық саны немесе тығыз орналасуы бұл көрсеткіштер потенциалды өткізу көлемін және маркетинг бағдарламаларының талабын анықтауға мүмкіндік береді;

3. Табиғи және климаттық жағдай;

4. Аймақтың даму динамикасы. Бұл көрсеткіш тұрақтылық пен өсу және құлдыраумен сипатталады. Даму барысындағы аймақта толық қамтылмаған нарық түрі белгілі болса, тұрақты дамитын аймақта нарық толық қамтылады.

5. Бәсекелестік деңгейі аймақтық нарыққа өз өнімін өндіру мүмкіншіліктерін сипаттайды.

6. Ақпарат құралдарымен байланыс. Бұл көрсеткіш маркетингтік бағдарламаларды жоспарлау барысында есепке алынуы қажет.

7. Заң шектеулері әр аймақтың өзінде жергілікті шектеулері болуы мүмкін.

Демографиялық принціп бойынша сегменттеу бұл тұтынушыларды келесідей демографиялық көрсеткіш бойынша топтау жасы, жынысы, жанұя көлемі, табыс деңгейі, мамандығы, білім деңгейі, ұлты, сенімі. Демографиялық параметрлері бойынша зерттеулер бұл топтау бойынша жинақталған тұтынушы талаптарының ұқсастығын анықтайды. Сонымен қатар демографиялық көрсеткіштерді анықтау өте оңай және тиімді. Мыс: тұтынушыларды жасы бойынша топтау:

1 топ. 6 жастан төмен.

2 топ. 6 жастан 11 жасқа дейін.

3 топ. 12 жастан 19 жасқа дейін.

4 топ. 20 жастан 34 жасқа дейін.

5 топ. 35 жастан 49 жасқа дейін.

6 топ 50 жастан 64 жасқа дейін.

7 топ 65 жастан жоғары.

Табыс деңгейі бойынша топтау, көп жағдайда табыстың 3 деңгейін көрсетуге болады. Яғни төмен, орта және жоғары деңгейі.

Әлеуметтік психологиялық белгілері бойынша сегменттеу тұтынушыларды қоғамдық сынып қатынасына өмір сүру деңгейіне қарай топтау.

Тауарға қатынасы бойынша сегменттеу принціпі - бұл принціп бойынша сегменттеу әдісі, тұтынушылардың белгілі бір тауарға қатынасы, яғни тауар жайлы білімі, қолдану әдісі, тауардың әсеріне қарай жүргізіледі. Нарықты сегменттеу процесі аяқталған соң, осы сегменттерде жұмыс істейтін мақсатты маркетинг стратегиясын аяқтауымыз қажет.

1. Дифференцияланбаған маркетинг стратегиясы.

2. Диференцияланған маркетинг стратегиясы.

3. Концентрантты маркетинг стратегиясы.

1. Жас балдарға арналған спортивті аяқ киім өндіріледі

2. Күнделікті киюге арналған ерлер аяқ киімі өндіріледі.

3. Модель әйелдеріне арналған аяқ киім өндіріледі.