22.Дыбысты қабылдау теориясы (Г. Гельмгольц, Г.Бекеши және басқалар). Бинаралы тыңдау. (Уникальность - 100%) Дыбысты қабылдау есту анализаторының жұмыс процесінің алғашқы сатысы болып табылады. Бұл процесс негізінде мембрана бетінде орналасқан дыбыс қабылдаушы рецепторлар нәтижесінде жүреді. Осы жіпше тәріздес түкті жасушалар әр түрлі тербелістегі дыбыстарды қабылдау барысында, жабынды мембранаға байланысу арқылы қозу тудырады. Ғалымдардың осы түкті жасушалардың жұмысы өте қызықтырды және олардың жұмыс процесі бойынша бірнеше теориялар ұсынылды.
Біріншіден, Г. Гельмгольц теориясы «резонанс» теориясы деп аталды. Адамның дауыстарды ажырата білуі сонымен қатар оның қуатын, қалай тербелетінін түсіндіру үшін Г. Гельмгольц бұл жағдайды құлақтың мембранасында орналасқан талшықтармен байланыстарды. Оның пайымдауынша биік, жоғары дыбыстарды біз қысқы талшықтармен қабылдаймыз, ал төмен дауыстарды үлкен талшықтардың қозуымен байланысты екен.
Екіншіден, Резерфордтың «телефон» теориясы. Бұл теорияға сәйкес біздің иірімді түтігінде дыбыстың жиілігіне және қуатына байланысты, әр түрлі күштегі биотоктар өндіріледі. Бұл теория кейін иірімді түтіктегі микрофондық туындылармен негізделді.
Үшіншіден, иірім түтікте орналасқан түкті жасушалардың тербелу ретін анықтауда Бекеши мен Эвальдтің теорияларын қолданамыз. Бекеши талшықтардың тербелісін «жарысқан толқын» тәрізді деп санаса, Эвальдтің «таласқан толқын» тәрізді деп сипаттады. Кейін дәлелденгендей құлақтың иірімдеге мембрана әр кезде әр түрлі жолмен тербеленетіні дәлелденді.
Төртіншіден, бинауралды есту теориясына сәйкес екі құлақтың жұмысының арқасында дауыстың шығу көзін анықтауға мүмкіндік береді. Бұл 3 қағаидаға негізделеген,дыбыс жақта орналасқан құлақ жақатан дауыс анығырақ шығады, дыбыс шыққан жақтан дауыс қатты естіледі, дауыс екі құлаққа екі түрлі естіледі.Осы қағидаларға сәйкес біз дауыстың қай бағыттан шығып жатқанын анықта аламыз.
