18. Жарық әсерінен торлы қабық рецепторларындағы фотохимиялық процестер. Торлы қабықтың биполярлы және ганглионды жасушаларының қызметі. Көздің торлы қабығына жарық әсерінен таяқшалар мен конустардың сыртқы
сегменттерінде орналасқан пигменттерде химиялық өзгерістер жүреді.
Фотохимиялық реакция нәтижесінде ретинальды фоторецепторлар қозады.
Торлы қабықтағы фотохимиялық процестер өте үнемді түрде жүреді, яғни өте
қатты жарыққа ұшыраған кезде таяқшаларда болатын родопсиннің кішкене бөлігі ғана
бөлінеді. Сонымен, Уалдтың айтуы бойынша, қарқындылығы 100 лк жарыққа
түскенде, 5 секундтан кейін әр таяқшада бар осы заттың 18 миллион молекуласының
тек 1200 молекуласы көрнекі күлгін түсті болады, яғни шамамен родопсиннің 0,005%
ыдырайды.
Родопсинмен жарықтың жұтылуы және оның бөлінуі оған әсер ететін жарық
сәулелерінің толқын ұзындығына байланысты әр түрлі болады. Адамның торлы
қабығынан алынған Родопсин спектрдің жасыл бөлігінде жатқан, толқын ұзындығы
шамамен 500 мм к жарық сәулелерінің әсерінен максималды сіңіруді көрсетеді. Дәл
осы сәулелер қараңғыда жарқын болып көрінеді. Родопсиннің әр түрлі толқын
ұзындықтағы жарық әсерінен жұтылу және түс өзгеру қисығын қараңғыда жарықтың
жарықтылығын субъективті бағалау қисығымен салыстыру олардың толық сәйкес
келуін анықтайды.
Торлы қабықтың рецепторлы жасушаларында -
жарыққа сезімтал пигменттер (ақуыздың күрделі заттары) –
