1. Пән туралы ақпарат

Тақырып 13. Сүткоректілердің классының систематикасы

жүктеу/скачать 3,65 Mb. бет 6/13 Дата 09.06.2023 өлшемі 3,65 Mb. #178531

Бұл бет үшін навигация:

• 7. Практикалық (семинарлық) сабақтар Тақырып 1 . Басхоралылардың сртқы және ішкі құрылыысы. Тапсырма
• Тақырып 2 Дөңгелек ауыздылардың сыртқы және ішкі құрылысы Тапсырма
• Тақырып 3 Шеміршекті балықтардың қаңқасының құрылысы. Тапсырма
• Тақырып 4 Шеміршекті блықтардың сыртқы және ішкі құрылысы Тапсырма
• Тапсырма 5 Сүйекті балықтардың қаңқасының құрылысы.
• Тақырып 6 Сүйекті балықтардың сыртқы және ішкі құрылысы Тапсырма
• Тақырып 7 Қосмекенділердің қаңқасының құрылысы. Тапсырма
• Тақырып 8 Қосмекенділердің сыртқы және ішкі құрылысы. Тапсырма

Тақырып 13. Сүткоректілердің классының систематикасы Қазіргі кездегі сүтқоректілердің басым көпшілігі қағанақтылар н/е жоғары сатылы аңдар инфракласының 17 отрядына біріктіріледі: Бунақденеқоректілер (көртышқан, кірпі, жертесер, жұпартышқан) Қолқанаттылар (ит бас жарқанат, жарқанаттар) Мүкілтістілер (жалқау аң, құмырсқа жеуші) Кемірушілер (егеуқұйрық, тышқан, тиін, суыр) Қоянтәрізділер (ақ қоян, ор қоян,ін қоян) Жыртқыштар (арыстан, жолбарыс, аю, қасқыр, ит, сасық күзен) Кесірттер (кесірт) Ескек аяқтылар (морж, теңіз мысығы, итбалық) Киттәрізділер (дельфин, кит, кашалот) Еттұмсықтылар (африка пілі, үнді пілі) Сирендер Тақ тұяқтылар (жылқы,есек, мүйізтұмсық) Жұп тұяқтылар (сиыр, қой бұғы, шошқа) Приматтар немесе маймылдар (горилла, шимпанзе, орангутан) Қағанақтылар барлық материктерге таралып, сыртқы ортаның әртүрлі жағдайына бейімделген сүтқоректілер тобы. Олардың әсіресе алдыңғы ми сыңарларының қыртысы өте жақсы дамыған. Дене температурасы тұрақты және жоғары. Әдебиеттер: [н.ә. 1-3; қ.ә. 1-6] 7. Практикалық (семинарлық) сабақтар Тақырып 1. Басхоралылардың сртқы және ішкі құрылыысы. Тапсырма: 1.Фиксацияланған ланцетниктің сыртқы құрылысымен, лупа және микроскоп арқылы, оның мүшелер жүйесінің құрылысымен танысу. 2.І-кестені толтыру. 3.Келесі суреттерді альбомға салу а) Ішкі мүшелер жүйесімен-ланцетниктің ұзынынан кесіндісі. ә)Ланцетниктің жұтқыншақ бөлімі арқылы өтетін көлденең кесіндісі. Кесте 1- Ланцетниктің сыртқы құрылысы мен ішкі мүшелер жүйесінің омырқасыздармен салыстырмасы Ланцетниктің сыртқы және ішкі құрылысы Белгілері Белгілері Хордалылар Омыртқасыздар 1 Сыртқы түрі 2 Қаңқасы 3 Бұлшықет жүйесі 4 Жүйке жүйесі 5 Асқорту жүйесі 6 Жыныс жүйесі 7 Дене қуысы 8 Қан-айналу жүйесі 9 Зәр шығару жүйесі Қолданылған әдебиеттер 1.Карменова Б.К. Омыртқалылар зоологиясының зертханалық жұмыстары. Оқу-әдістемелік құрал. Өскемен 2013 2.Олжабекова К.Б., Есжанов Б.Е. Омыртқалылар зоологиясы. Алматы. 1,2 бөлім. 2007 Тақырып 2 Дөңгелек ауыздылардың сыртқы және ішкі құрылысы Тапсырма: 1. Миноганың сыртқы түрімен, ішкі мүшелер жүйелері құрылыстарының ерекшеліктерімен ұзынынан және көлденеңінен кесінділері арқылы танысу. 2.Кестені толтыру. 3.Альбомға келесі суреттерді салу: а) Теңіз миногасының ауыз және тыныс алу мүшелері суреті. б) Миноганың қан айналу жүйесі кесіндісі. Кесте 2 Өзен миногасының сыртқы және ішкі мүшелер құрылысының ланцентикпен салыстырмасы. Өзен миногасының сыртқы және ішкі құрылысы Ланцетниктен айырмашылығы 1 Сыртқы түрі 2 Қаңқасы 3 Бұлшықет жүйесі 4 Орталық жүйке жүйесі 5 Асқорту жүйесі 6 Тыныс алу жүйесі 7 Қан айналу жүйесі 8 Зәр-жыныс жүйесі Қолданылған әдебиеттер: 1.Карменова Б.К. Омыртқалылар зоологиясының зертханалық жұмыстары. Оқу-әдістемелік құрал. Өскемен 2013 2.Олжабекова К.Б., Есжанов Б.Е. Омыртқалылар зоологиясы. Алматы. 1,2 бөлім. 2007 Тақырып 3 Шеміршекті балықтардың қаңқасының құрылысы. Тапсырма: 1. Акуланың ми сауыты, омыртқа жотасы, дара және жұп қанаттарының құрылыстарының ерекшеліктерімен танысу. 2.Таблицаны толтыру. 3. Альбомға келесі суреттерді салу: А) Ми сауытын ( бүйірінен) Ә) Иық белдеуін көкірек қанатымен Б) Құйрық қанатын В) Тұлға омыртқасының көлденең кесіндісін Г) Құйрық омыртқасының көлденең кесіндісін Кесте 3. Тікенкті акуланың қаңқасының құрылысының өзен миногасының қаңқасымен салыстыру. № Тікенекті акуланың қаңқа бөлімдерінің құрылыстары Өзен миногасының қаңқасынан айырмашылығы 1 Негізгі қаңқа 2 Ми сауыты 3 Жұп қанаттары және олардың белдеулері 4 Дара қанаттары Тақырып 4 Шеміршекті блықтардың сыртқы және ішкі құрылысы Тапсырма: Акуланың сыртқы түрімен және ішкі мүшелер жүйелерінің орналасуымен танысу. Кестені толтыру. Альбомға келесі суреттерді салу. А) ішкі мүшелер жүйелерінің жалпы орналасуын, жүрек және одан кеткен қан тамырларын қоса суретін салу. Ә) Аналық және аталық особьтардың зәр-шығару жүйелерінің суретін салу. Кесте 4. Тікенекті акуланың сыртқы түрі мен ішкі мүшелер жүйесінің өзен миногасымен салыстырмасы. № Тікенекті акуланың сыртқы және іші құрылысы Өзен миногасынан айырмашылығы 1 Сыртқы түрі 2 Қан-айналу жүйесі 3 Тыныс алу жүйесі 4 Ас-қорыту жүйесі 5 Зәр шығару жүйесі 6 Жүйке жүйесі 7 Қаңқасы 8 Бұлшықет жүйесі Тапсырма 5 Сүйекті балықтардың қаңқасының құрылысы. 1.Көксерке қаңқасымен танысу. Оның негізгі бөлімдерін табу: Ми сауытын, омыртқаларын, жұп қанаттар қаңқасы мен олардың белдеулерін, дара қанаттар қаңқасын. Қаңқаның жеке бөліктері құрылысының детальдарын қарау. 2.Кесте толтыру. 3.Альбом келесі суреттерді салу. Кесте 5. Көксерке қаңқасының құрылысының тікенекті акула қаңқасымен салыстырмасы. Көксерке қаңқасы бөлімдерінің құрылысы Тікенекті акула қаңқасынан айырмашылығы 1 Негізгі қаңқа(омыртқа жотасы) 2 Ми сауыты 3 Жұп қанаттары мен олардың белдеулері 4 Дара қанаттары Тақырып 6 Сүйекті балықтардың сыртқы және ішкі құрылысы Тапсырма: 1.Сүйекті балықтың сыртқы құрылысының ерекшеліктерімен танысу. 2.Дене жабынан кесіп, негізгі ішкі мүшелер жүйесінің құрылысымен танысу. 3.Таблицаны толтыру. 4.Альбомға келесі суреттерді салу: А) шортанның сыртқы түрін. ә) ішкі мүшелер жүйесінің жалпы орналасуын аналығының зәр- жыныс мүшесін Кесте 6. Шортанның сыртқы және ішкі құрылысының тікенекті акуламен салыстырмасы. № Шортанның сыртқы түрі мен ішкі мүшелер жүйесінің құрылысы Тікенекті акуладан айырмашылығы 1 Сыртқы түрі 2 Қан-айналу жүйесі 3 Тыныс- алу жүйесі 4 Ас-қорыту жүйесі 5 Зәр –жыныс жүйесі Тақырып 7 Қосмекенділердің қаңқасының құрылысы. Тапсырма: 1.Қосмекенділер қаңқасы құрылысының ерекшеліктерімен танысу 2.Таблицаны толтыру 3.Альбомға келесі суреттерді салу: А) Бақаның ми сауытының үстіңгі жағынан көрінісі ә) Бақаның ми сауытының астыңғы жағынан көрінісі Б) Алдыңғы аяқ белдеулерінің астыңғы жағынан көрінісі В) Жамбас белдеуінің бүйірінен көрінісі Г) Артқы аяқтар қаңқасы Кесте 7. Көлбақаның қаңқасының құрылысының суда мекен ететін омыртқалы жануарлармен салыстырмасы № Көлбақасының қаңқа бөлімдерінің құрылысы Белгілері Жер бетінде кездесетін Суда мекен ететін 1 Негізгі қаңқа 2 Ми сауыты 3 Жұп аяқтары және олардың белдеулері Тақырып 8 Қосмекенділердің сыртқы және ішкі құрылысы. Тапсырма: 1. Бақаның сыртқы түрімен танысып, оның тыныс алу механизмін бақылау (ауыз жұтқыншақ қуысының түбінің қозғалысқа келуі) 2. Бақаны сою арқылы ішкі мүшелер жүйесінің құрылысымен танысу 3. Ұзын шыны түтікшенің бір ұшын спиртпен сүртіп екінші ұшын көмекей саңылауына енгізіп өкпеге жел жіберу арқылы тыныс алу жүйесінің құрылысымен танысу 4. Асқазанын жарып, ішіндегі қорегін бинакуляр астынан анықтау қажет 5. Таблицаны толтыру 6. Альбомға келесідей суреттерді салу: а) Ішкі мүшелер жүйесінің жалпы орналасуын б) Қан айналу мүшелер жүйесі мен жүрегінің құрылысын. Таблица 8. Сүйір тұмсық бақаның сыртқы және ішкі құрылысының белгілері № Сүйір тұмсық бақаның сыртқы түрі мен ішкі мүшелер жүйелері Белгілері 1 Сыртқы түрі 2 Ауыз жұтқыншақ қуысының құрылысы 3 Қан айналу мүшелер жүйесі 4 Тынысалу мүшелер жүйесі 5 Асқорту мүшелер жүйесі 6 Зәр-жыныс мүшелер жүйесі 7 Орталық және шеткі жүйке жүйелері 8 Бақаның постэмбриональді дамуы жүктеу/скачать 3,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу: