1-Сабақ Көптік жалғаулар 6

жүктеу/скачать 1,08 Mb.

бет	40/74
Дата	01.08.2022
өлшемі	1,08 Mb.
	#147906

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 74

Байланысты:
5 Metodichka dla izychenia kazahckogo iazika

Ванадий

Разделительные- не, немесе, я, әлде, біресе,әйтпесе, ал.	или, либо, то…
Не мен барам, не сен бар. Или я пойду, или ты иди.
Причинные- өйткені, себебі	так как, потому что.	Ол жақсы оқиды, себебі жақсы болғысы келеді.
Следственные –сондықтан, сол себептен,сол үшін.	поэтому	Мен ауырып қалдым, сол себептен сабаққа бармадым.
Условные –егер, онда	если, тогда	Егер кітап оқымасаң, адам болмайсың. Если не будешь читать, то не станешь образованным человеком.

1-тапсырма. Көшіріп жазыңыз. Септеуліктердің, жалғаулықтардың және демеуліктердің астын сызып, орыс тіліне аударыңыз.

а). 1.Оның әкесі Отан үшін қаза тапты. Әкесі туралы көп әңгіме айтты. 2.Біз ауылға дейін пойызбен барамыз. Пойыз Көкшетау арқылы өтеді. 3.Мен мына кітапты сенен бұрын оқыдым. Сен оны менен кейін оқыдың.

ә). Базарда көкөніс пен жеміс-жидек көп. Мен бүгін не қарбыз, не қауын, не алма сатып аламын. Шабдалыны алғым келеді, бірақ алмаймын, өйткені бағасы қымбат. Егер ақшам болса, алар едім.
б). Менің уақытым жоқ, әсіресе ертең. Мен емтиханға дайындалып жатырмын ғой. Аз-ақ уақытым қалды. Мен жаңа ғана оқу залынан келдім. Сіз ше? Емтиханға дайынсыз ба?

2-тапсырма. Мәтінді орыс тіліне аударыңыз

Ванадий

1801 жылы алғаш рет Мексика минерологы А.М. дель Рио ашқан, 1830 жылы швед химигі Н.Г.Сефстрем темір рудаларынан жаңа элемент алып, оны скандинавия мифологиясындағы сұлулық құдайы Ванадистің құрметіне ванадий деп атаған. 1869 жылы ағылшын химигі Г.Роско хлорлы ванадиді (VCL₂ ) сутекпен әрекеттестіріп, таза 95%- дық ванадий бөліп алады. Ванадий – ашық сұр түсті металл. Қалыпты жағдайда химиялық активтігі өте нашар, ал жоғары температурада ұнтақ күйіндегі ванадий оттек, азот, хлор, күкірт т.б. элементтер мен оңай әрекеттеседі, болатқа қосқанда оның мықтылығы артады.

Ол көбіне автомашиналар өндірісінде мотор, цилиндр, білік т.б. жасауға жұмсалады. Ванадийдің темірмен қоспасы – феррованадий түрінде өндіріледі. Өндірісте Ванадий қосылыстарының маңыздысы Ванадий ангидриті V₂O₅–қызғылт түсті, суда, сілтілерде жақсы еритін қатты зат. Бұл күкірт қышқылын понтан әдісімен өндіргенде катализатор ретінде кең түрде пайдананылады. Ванадий Қазақстанда Тараз қаласының маңындағы Қаратауда бар. Ванадийдің басқа қосылыстары мұнайдан бензин алуда, спиртті тотықтырып, сірке қышқылын және резина, шыны, керамика бояу, сурет материалдарын өндіруде, медицинада қолданылады.

Сөздік :
Сұлулық қүдайы – бог красоты

Қалыпты – обычный, нормальный
Білік – вал
Ұнтақ күйінде- в виде порошка
Қосылыс – соединение.

жүктеу/скачать 1,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 74