1-ШІ
19.Көркем туындылардағы уақыт тынысы концепциясының актуалдылығы.
Көркем очерктерден дәуір, уақыт тынысы аңғарылып отырған жағдайда ғана кейіпкерлер бейнесі даралық қасиеттерімен танылып, өзі өмір сүрген ортасының ішкі қайшылықтары айқын көрінгенде ғана межесіне жеткені болмақ. Жазушы өз заманы мен халық тағдырын алға тарта отырып, сол қоғамда болған әр алуан оқиғаларды, құбылыстарды, өзгерістерді, болмысты, тіршілік ісәрекеттерін жинақтап барып, көркемдік шындыққа қол жеткізеді. Мұны Б.Майлин, І.Жансүгіров, М.Әуезов, С.Мұқанов,Ғ.Мүсірепов, Ғ.Мұстафин, Ә.Нұршайықов, М.Иманжанов, Ғ.Сланов, Х.Ерғалиев сияқты әйгілі суреткерлер шығармаларының қай-қайсысынан да айқын көруге болады. Бұл дәстүр әдебиеттің кез келген жанрында қанат жайған және дәуір тынысымен замана жайын әр ақын-жазушы шығармаларында әр қырынан кӛрсетуге күш салады. Яғни, жазушының ӛмірге деген көзқарасы ашық бояумен суреттеліп, озық идеяларға жол ашса ғана бұл шығармалардың оқырманға берері, тәрбиелікмәні зор болады. Қазақ әдебиетіндегі очерк жанры ХХ ғасырдың жиырмасыншы жылдарындағы дербес жанр ретінде пайда болып, қалыптасып, дамыды. Жиырмасыншы жылдардағы туған кӛркем очерктің түрлерін ақын-жазушыларымыз белгілі бір мәселелер тӛңірегіндегі әсерлері мен кӛргендерін қағазға түсіріп, очеркпен көмкерген. Ең алғаш рет 19301933 жылы “Социалистік Қазақстан” газетінде “Жолдан” деген айдармен очерктің жолсапар түрі туа бастады. “Жолданмен” қоса “Жазушының қойын кнежкесінен” деген суреттемелер қазақ әдебиетіндегі кӛркем очерк дәрежесінде жазылған алғашқы очерктер болып саналады.
Достарыңызбен бөлісу: |