1. Сөз сөйлем, дыбыс, әріп. Сөз дыбыстардан құралады



бет7/14
Дата21.05.2020
өлшемі46,29 Kb.
#70312
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   14
Байланысты:
2 5285098514907399460

34. Дауыссыз к мен г
Сөз соңында к дыбысынан кейін дауысты дыбыс келсе, ол г –ге айналады.

Мысалы: елек – елегі, бүйрек –бүйрегі.


35. дауыссыз л мен р

Сөз басындағы л, р әріптерінің алдынан ы, і естілгенімен олар жазылмайды.

Мысалы: лақ, рет, рас, лай, т.б

36. Дауыссыз н мен ң

Ң әріпі сөз басында келмейді. Ң әріпін н әріпімен шатастырып ала береді. Мысалы: үңгір, жауынгер, шаңғы



37.Мәтін

Мәтін мағына жағынан өзара байланысты екі не одан да көп сөйлемнен құралады.

Мәтінге ат қоюуға болады.

Мәтін түрлері:



  1. Әңгімелеу (не істеді?)

  2. Сипаттау (қандай?)

3 . Пайымдау (неліктен? )

38. Сөз құрамы. Түбір мен қосымша.

Сөздің одан әрі бөлінбейтін мағыналы бөлігін түбір сөз дейміз.

Мысалы: көк, күріш, т.б.

Сөздің түбірге жалғанған бөлігін қосымша дейміз.

Мысалы: көкшіл, күріштің.

39. Жұрнақ пен жалғау.

Қосымша жұрнақ, жалғау болып бөлінеді.

Сөз мағынасын өзгертетін қосымшаны жұрнақ дейміз.

Мысалы: жұмыс - жұмысшы, ойын - ойыншық.

Сөз бен сөзді байланыстыратын қосымшаны жалғау дейміз.

Мысалы: жұмыс -жұмыста, ойын - ойынға.


40. Түбірге жұрнақ та жалғау да жалғана береді.

Жұрнақ бұрын, жалғау жұрнақтан соң жалғанады.

Мысалы: күріш-ші-ге, жыр-шы-лар.

41. Туынды сөз.

Түбір сөзге жұрнақ қосылу арқылы жасалған сөзді туынды сөз дейміз. Мысалы: Ерулік, татулық, ақылды.



42. Түбірлес сөздер.

Бір түбірден бірнеше туынды сөз жасала береді. Ондай сөздерді түбірлес сөздер деп аталады.

Мысалы: ойын, ойыншық, ойна.

Су, сусын, сулық, сушы, т.б.



43. Қосымша жалғағанда кейбір түбір сөздердің жазылуы өзгереді. Мысалы: доп-добы, халық- халқы, сеп-сеуіп.

Түбір сөздің соңғы буыны жуан болса, оған жалғанатын қосымшалар да жуан болады.

Мысалы: жұмысшы-да.

Түбір сөздің соңғы буыны жіңішке болса, оған жалғанатын қосымшалар да жіңішке болады.

Мысалы: Суретш-ші-лер.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   14




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет