6-сұрақ: Вирустар-жасушаға дейінгі тіршілік иелері. Вирустар - тіршіліктің жасушасыз формасы, оларды 1892жылы орыс ғалымы Д.И. Ивановский темекі теңбілі ауруының қоздырғышын зерттеген кезде ашты. «Вирус» термині 1899ж ұсынылды. Вирустар генетикалық деңгейде қызмет атқаратын жасушаішілік паразиттер болып табылады.
Вирустар белгілі бір тірі организмдерге еніп, тек солардың ғана ішінде көбеюге қабілетті.
Вирустардың меншікті генетикалық аппараты болады, олар биосинтетикалық жасушаларды қолданып, жаңа вирустық бөлшектер синтезін кодтай алады. Генетикалық аппаратының құрылымы бойынша ДНҚлы және РНҚлы вирустарды ажыратады.
Вирустар геномикасының адамдар үшін патогенді көптеген вирустары (вирусты гепатиттер, АҚТҚ және ЖИТС қоздырғыштары, ұшық вирусты инфекциялар, табиғи шешек, тұмау және т.б.) қазіргі кезде белгілі. Вирустар геномында вирустардың патогенді қасиетіне жауапты бөліктері қарқынды ізделгенімен олар қазіргі күнге дейін белгісіз, яғни, вирустардың қызметтік геномикасы құрылымдық сияқты деңгейге жеткен жоқ.
Көптеген патогенді вирустар геномдарының нуклеотидті реттілігі туралы тәжірибелік мәлімет кеңінен таратылуда. Генді инженерлік жолмен плазмидті вектор құрамындағы вирустар геномының патогенді емес фрагменттері құрылуда. Вирусы бар мұндай векторлар диагностикалық және вакцинациялық препараттар дайындауға қажетті вирустар нәруызының жоғары концентрациясында экспрессиялануға қабілетті. ЖИТСке, С гепатитіне және басқа да вирусты инфекцияларға қарсы ДНҚ вакцина алу технологиясы дамуда. В гепатитіне қарсы әсерлі вакцина құрылды. Патогенді бактериялар геномикасындағы сияқты вирустар геномының жекелеген бөліктерінің қызметтік қасиеті туралы мәліметтер вирустың жасушада көбеюін нәтижелі дәрілік заттардың молекулалық дизайны үшін негіз болып табылады.
Бактериялар вирустары бактериофагтар деп аталады. Әртүрлі тіндер жасушаларының құрылымы мен қызметінің молекулалық негізі, олардың субқұрылымдары, өзара әрекеттесуі, оларда өтетін өсу, даму, көбею және өлу үдерістері, олардың тіршілік қызметінің патологиялық бұзылыстары аурудың клиникалық күрінісін анықтайды