Конспект сұрақтар
Ноғай Ордасының негізін қалаушы:
Нұрад-дин кезіндегі Ноғай Ордасының саясаты:
Едіге Тоқтамыспен үздіксіз соғыс жүргізді:
Едіге ұрпақтарының келісімінсіз қабылданбады:
15 ғасырдың ортасында ноғайлар жаулап алды:
Ноғай Ордасындағы ұлысты билеушілер:
Ноғай Ордасы ыдырай бастады:
17 ғасырдың басында үлкен Ноғай Ордасының халқы ығысқан аймақ:
Ноғай Ордасымен экономикалық, саяси байланыста болған елдер:
Батыс Сібір тайпаларына ықпал етті:
Батыс Сібірдегі түрік тілдес тайпалардың бірлестігінде басты рөл атқарды:
Батыс Сібірді басқарушы әулет:
Батыс Сібір хандығының астанасы:
Батыс Сібірде ноғайлардың қолдауымен билікке келді:
Батыс Сібір Әбілхайыр хандығына өтті:
Қазақ хандары Жәнібек, Кереймен одақтасқан Шайбани ұрпағы:
Сібір хандығының негізгі жерлері:
Батыс Сібір хандығымен достық шарт жасасқан ел:
Ибақ ханды өлтірді:
Шоқан Уәлиханов “екі туысқан Орда” деп атады:
Ноғай Ордасы халқының негізгі құрамы:
Батыс Сібір аймағында Торғай, Есіл, Ертіс бойын мекендеді:
Алтын Орданың бес ханы тұсында қолбасшы болған адам:
Ноғайлар оңтүстік-батысында көшіп-қонып жүрді:
Сарайшық қаласы біржола қирады:
Сарайшық қаласы Кавказ бен Қырымды байланыстырды:
Сарайшықтың гүлденген дәуірі:
13 ғасырда Қазақстанның солтүстік-батысында құрылған хандық:
Әбілхайыр хандығы және/ Өзбек хандығы/
Конспект
1428 жылы ақсүйек, шонжарлар 17 жастағы Әбілхайырды хан етіп сайлады. Хандық Өзбек ұлысы, Өзбек хандығы, Шайбани ұлысы, Әбілхайыр ұлысы деп аталды. Ұлыстың алып жатқан жері мен халқының көпшілігі қыпшақтар болғандықтан, оны Қыпшақ хандығы деп те атаған. Әбілхайыр хандығы батысында Жайық, шығысында Балқаш, оңтүстігінде Арал мен Сырдарияның төменгі ағысы, солтүстігінде Тобыл, Ертіс өзендерінің орта саласы аралығын алып жатты. Рузбихан дерегі бойынша, Әбілхайыр хандығы негізгі үш халықтан – шайбанилерден, қарақалпақтардан және қазақтардан тұрған.
1431 жылы Екіретүп деген жердегі Тоқа Темір ұрпақтарымен болған шайқаста Әбілхайыр жеңіске жетті. Кейін Орда-Базарды бағындырып, өзінің орталығы етті. Оған дейін астана Тура қаласы болған. 1446 жылы Әбілхайыр хан Атбасар маңында Мұстафа ханды тас-талқан етті. Бұл жеңістен кейін Сығанақ, Аркөк, Созақ, Аққорған, Үзкент қалаларын басып алды. Cығанақ қаласын өзінің орталығы етті. 1446 жылы Самарқанды алды.
1456-1457 жылдары Әбілхайыр хан Сығанақ қаласы түбінде Үз-Темір бастаған ойраттардан жеңіліп қалды. Ол 1468 жылы Моғолстанға қарсы жорыққа шығады. Жорық кезінде Аққыстау деген жерде қайтыс болды. Қазақ хандығының құрылуымен Әбілхайыр ұрпақтары Шығыс Дешті Қыпшақ жерінде билік жүргізу құқығынан айырылды.
Достарыңызбен бөлісу: |