1-топ. «Иса» тобы. Де Боненің «Ойлаудың алты қалпағы» әдісі бойынша топ мүшелері өздері қалаған қалпақты таңдап алады. Қалпақтардың түсіне сәйкес «Құралай сұлу» поэмасын талқылайды
жүктеу/скачать 18,57 Kb.
|
Құралай сұлу
| Поэмадағы көнерген сөздер.
Зырылдауық – малшылар мен бақташылар мал қайыру үшін ағаштан жасалған құрал. Бақан – киіз үй тіккенде шаңырақ көтеруге, үзіктер мен түндікті көтеріп жабуға пайдаланылатын ұзын сырық. Қотан – мал түнейтін орын, қора. Көген – қой, қозы-лақтарды мойындарынан тізбектеп, желі арқанға қатарлап байлайтын бір ұшы ілмекті, бір ұшы түйілген жіптер тізбегі. Керме – үй жанындағы мама ағаштардың арасына керіп байланған арқан. Туырлық – киіз үй іргесінен уықтың орта беліне дейінгі жерді жауып тұратын киіз. Бедеудің сағағынан оқ сарт етті – жылқының сағалдырық тұратын тамағының астыңғы жағы. Тұлып – мал мен аң терісінен тігілген сырт киім. Күйе жағу – босқа күйдірді, қорлады. Кебіс – мәсінің сыртынан киетін былғарыдан тігілген аяқкиім. Сұрақтар құрастырушы – поэма мазмұны бойынша сұрақтар дайындайды. Сілтемелер табушы – поэма тақырыбын, руханилығын ашатын тұсын немесе белгілі афоризмдер мен мақал-мәтелдер табады. Қасқырға сыртын тосқан болды қойдай. Жауыңа пенде болма. Жұртыма көзің көрсе сәлем айт. Өмір сүріп, өркендеп, ұрпақ өсір. Бейнелеуші-суретші – поэмадағы кейіпкерді немесе оқиғаны ауызша суреттейді. Монтай би – қалың қабақты, қараторы, ұзын бойлы, кірпігі ұзын, бурыл сақалы бар, жасы 74 келген Қыпшақ руының Ойбасынан шыққан, Оңтүстік Қамсақтының жағасын мекендеген Есім ханның билік еткен тұсында өмір сүрген би шешен. Келден бай – Шудың бойында мекендеген, 18 ұлы бар, жасы сексенге келген күмістей ақ сақалды, үстіне торғын тон киген, қолында таяғы бар қария. Жас кезінде қалмаққа қарсы соғыста елін қорғаған. Құралай сұлу – кең маңдайлы, қыр мұрынды, бота көзді, мақпалдай құндыз шашты, ақ жүзді, білегі аппақ ақ жамбыдай үстіне қызыл торғын жеңі бар шапан мен көк көйлек киген. Мойнына алтын алқа таққан, аяғына қима тақалы қызыл кебіс киген қыз. Дәнекер – негізгі идеялар мен оқиғаларды бүгінгі өмірмен байланыстырады. Құралай сұлудың қалмақтың адамына пенде болмаймын деп Келденге сезім білдіруін, анасының жатқа пенде болма деген сөзін санасына нық ұстауына қарап, бүгінгі таңда қазақ қыздарының шетел азаматтарына тұрмысқа шықпауға кеңес берер едім. жүктеу/скачать 18,57 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|