1 тур жазылым (эссе) 8-cынып Менің сүйікті пәнім Менің сүйікті кинокейіпкерім
жүктеу/скачать 0,57 Mb.
|
| 1 ТУР
Жазылым (эссе) 8-cынып Менің сүйікті пәнім Менің сүйікті кинокейіпкерім Спорттың менің өмірімдегі орны 1 ТУР Жазылым (эссе) 9-cынып 1.Отаным десем, ойыма... 2.Компьютер: пайдасы мен зияны 3.Менің үлгі тұтатын адамым
Отбасымыздың жақсы дәстүрлері Күлме досыңа... Ғаламтордың жағымды және жағымсыз жақтары 1 ТУР Жазылым (эссе) 11-cынып Салт-дәстүрлердің пайдасы неде ? Халықтар достығы дегеніміз не? Ұялы телефон қолданудың жағымды және жағымсыз жақтары ӘР СЫНЫП БОЙЫНША ОҚУШЫЛАР САНЫНА ҚАРАЙ КӨБЕЙТІЛУІ КЕРЕК Оқылым 8 -сынып 1-тапсырма. Мәтінді оқып, алдымен төмендегі кестеге берілген мәтін үзінділерінің ретін жазыңыз, содан соң мәтіннен кейінгі тест тапсырмаларын орындаңыз.
Ақселеу А) Абыздың денсаулығы нашар, көп жүгіре алмайтын, демікпе сырқаты (астма) болатын. Бір үйдің жанынан өте бергенде, дәу қара төбет абалап үріп шыға келді. Ә) Абыз Ақселеудің жанына келіп: - Мен қаш дегенде неге қашпадың? Қашсаң, сен де аман қалатын едің,- деді. - Мен қашсам, денсаулығың жоқ, алысқа жүгіре алмайтын сен тұтылып, мен құтылатын едім. Б) - Ақселеу, қаш, әне, ит келіп қалды!- деп, Абыз айғайлап жүгіре жөнелді. Ақселеу жерден бір шыбық алып, қашпастан итке қарсы ұмтылды. Бірақ оның шалбары жырым-жырым болды. В) - Ақселеу бала да болса, азамат екен!- деді екеуінің әңгімесін тыңдап тұрған бір ақсақал сүйсініп. Г) Сені қорғап қалу үшін әдейі қашпадым,- деді Ақселеу. Ғ) Екі дос үй-үйдің арасымен әңгімелесіп келе жатты. Оның біреуі – Ақселеу де, екіншісі – Абыз. 6. Мәтінге сәйкес ойды белгілеңіз. а) Нағыз дос басыңа қауіп түскенде білінеді. ә) Достар әрқашан бірге жүреді. б) Аңқау бала ештеңе істемей тұрып қалады. в) Батыл бала қорқып қашпайды. 7. Ақселеудің мінезіне лайық сөздерді табыңыз. а) жұмсақ, аңқау, ашық ауыз, жуас ә) мейірімді, батыл, бауырмал, азамат б) тұйық, қыңыр, сараң, қорқақ в) пысық, сөзшең, арам, қу 8. Мәтінге сәйкес мақалды белгілеңіз. а) Батыр жарқырап жүреді, Қорқақ қалтырап жүреді. ә) Батыр жарасыз болмас. б) Дос болсаң берік бол, досыңа серік бол. в) Әңгіме жол қысқартады.
а) қаш, жүгір ә) құтылу, тұтылу б) бала, азамат в) қорғау, құтылу
а) батылдық ә) қулық б) достық в) туған жер
Қолқанат
Сәкен шаруаға ұқыпты болды. Үстін тап-тұйнақтай таза ұстайтын еді. Ағайынды жетеуміз. Сәкен бәрімізден үлкен. Жаздың күні ол бізден бұрын оянады да, үй шаруасына көмектеседі. Біз оянып, далаға шыққанда, Сәкен есік алдында жүреді. Ол бізді Қараөзек бойына соқпақ жолмен бастап алып кетеді. Мөлдір бұлақ басына барамыз да, жуынамыз. Сәкен әуелі кішкентай қарындасымыз Рахима, Халима, Сәлималарды жуындырады, шаштарын тарап, өріп береді. Содан кейін барып, өзі жуынады. Біздің күндегі әдетіміз – осы. Қайтадан қатар тізіліп алып, ауылға қарай жүреміз. “Айналайын, менің ақ қаздарым”,- деп анамыз есік алдынан бізді қарсы алады. Сәкеннің маңдайынан сүйіп жатып: - Қолқанатым менің! - дейді. 11. «Қолқанат» сөзінің аудармасын табыңыз. а) крыло
ә) подручный б) помощник в) поддержка
а) суық, өткір, қатал, сараң ә) тапқыр, ақылды, пысық, елгезек б) бауырмал, қамқоршы, мейірімді, ұқыпты в) іскер, жауапты, адал, еңбекқор
а) Жаман туыстан жақсы таныс артық. ә) Ағасы бардың жағасы бар, Інісі бардың тынысы бар. б)Өле жегенше, ағайынмен бөле же. в) Үйің жаман болса, күйің жаман. 14. Мәтінге сәйкес сөйлемді табыңыз. а) Әрқашан таза жүруің керек. ә) Өзіңнен кішілерге қамқоршы болуың керек. б) Тек өзіңді ойлауың керек. в) Ағайындарға көмектеспеуің керек.
а) қонайжайлылық ә) кеңдік б) ақкөңілділік в) бауырмалдық
Бір бай той жасапты. Тойға көп адам келіпті. Қожанасыр да келіпті. Қожанасырдың үстіндегі киімі жаман екен. Қожаны ешкім елемепті, бұған төрге шық, тамақ же демепті. Қожа ақырындап далаға шығыпты. Үйіне барып, жақсы киімдерін киіп, қайта келіпті. Бұл жолы үй иесі Қожаға төрден орын беріпті. Ет келгенде: - Қожеке, алыңыз, алыңыз!- деп қадірлепті. Қожа етті жемейді, табаққа шапанының жеңін малып: - Же, шапаным, же,- деп отыра беріпті. Үй иесі өкпелеп: - Сіз о не қылғаныңыз, шапан ет жей ме?- дейді. Сонда Қожа: - Cен мені сыйламайсың, киімді сыйлайды екенсің. Сондықтан жеңіме жегізіп отырғаным ғой,- деп жауап беріпті. 16. Мәтінге қандай ат лайықты? а) Байдың үйі ә) Қожанасырдың тойға баруы б) Қожекеңнің киімі в) Байдың өкпелеуі
а) өсекші, өтірікші, қатал, сараң ә) тапқыр, ақылды, қу, әділ б) білімді, жуас, тұйық, қыңыр в) іскер, пысық, алаяқ, арам
а) Үйінде қартың болса — асыл қазынаң ә) Үй баласымен базарлы,
б)Киіміне қарап қарсы алады, Біліміне қарап шығарып салады. в) Үйің жаман болса, күйің жаман 19. Мәтінге сәйкес сөйлемді табыңыз. а) Бай кедейлерді менсінбейді. ә) Қожанасыр байды қатты сыйлайды. б) Бай адамның бәріне бірдей қарайды. в) Қонаққа нашар киіммен барған дұрыс.
а) тақия ә) тон б) шапан
в) мәсі ӘР СЫНЫП БОЙЫНША ОҚУШЫЛАР САНЫНА ҚАРАЙ КӨБЕЙТІЛУІ КЕРЕК Оқылым 9 -сынып 1-тапсырма. Мәтінді оқып, алдымен төмендегі кестеге берілген мәтін үзінділерінің ретін жазыңыз, содан соң мәтіннен кейінгі тест тапсырмаларын орындаңыз.
Адалдық А. Сонда император: – Сендердің барлығыңа қуырылған дән таратып едім. Ал одан ешқандай гүл өсіп шығуы мүмкін емес. Маған керемет гүлдер емес, ақиқат керек болатын, - деп оларды ұялтып қояды. Ә. Жанына барып: – Сен маған неге гүлсіз келдің? - деп сұрайды. Сонда бала: – Кешір мені, хан. Мен гүл ұрығын сіз айтқандай ектім, су септім, бірақ ештеңе шықпады, - дейді. Хан үндемей баланы қолынан жетектеп: Міне, болашақ император! – деп жар салады.
6. Императорға қандай қасиеттер тән? а) сараңдық, айлалық ә) ақылдылық, тапқырлық б) қатыгездік, жауыздық в) еңбекқорлық, шапшаңдық 7. Мәтін ненің пайдасы туралы? а) гүлдердің ә) өтіріктің б) байлықтың в) шындықтың
а) Алтын алма, білім ал. ә) Өтірік сөз өрге баспас. б) Ерінбеген елге жетеді. в) Адамның өзі жетпеген жерге сөзі жетеді.
а) ақиқат, мұрагер, адал, мемлекет ә) гүл, хан, су, ұрық б) бала, бос ыдыс, кір киім, гүлсіз в) қуырылған дән, жетім бала, император, гүл.
а) шындық ә) мирас б) қулық
в) пайда 2-тапсырма. Мәтінді оқып, астындағы тест тапсырмаларын орындаңыз. Жолбарыс пен тышқан Бір жолбарыс ұйықтап жатса, үстіне бір тышқан жорғалап шығып кетіпті. Оны жолбарыс ұстап алады. Сонда тышқан айтыпты: - Ағатай, мені қоя беріңіз. Кім біледі, менің де сізге бір керегім боп қалар. Сонда жолбарыс: «Жесем ас та болмайды, жөніне жіберейін» - деп, тышқанды қоя береді. Әлгі тышқан баяғысынша жорғалап келе жатады. Кенет ол бір ақырған дауысты естиді. «Апырау, мынау жолбарыс қой. Үнінде бір ауырсыну бар сияқты ғой». Тышқан жорғалаған күйі солай қарай тартады. Сөйтсе, баяғы жолбарыс тұзаққа түсіп қалыпты. Жолбарысқа да жан керек, тышқанды көріп жылап жібереді. - Ал, достым, бір амалын тауып, мені құтқар, - деп тышқанға жалыныпты. Сонда тышқан: «Асықпа, саған қарыз боп қалмаспын» - деп тұзақты тісімен кеміріп, қиып жібереді. Сөйтіп жолбарысты ажалдан құтқарды. Жолбарыс сол жолы біреуге жақсылық жасасаң, оның іссіз кетпейтінін алғаш түсініпті. Мәтінге байланысты тест тапсырмалары: 11. Жолбарыс тышқанға қандай жақсылық жасады? а) дос тауып берді ә) аштықтан аман алып қалды б) жемей, жөніне жіберді в) қонаққа шақырды 12. Мәтінде қандай антонимдер бар? а) жолбарыс, тышқан ә) ұста, жібер б) көмек, жұмыс в) жалын, құтқар
а) Жақсының өзі өлгенмен, сөзі өлмейді. ә) Жақсылық ұмытылмас. б) Күлме досыңа, келер басыңа. в) Заттың жаңасы жақсы, достың ескісі жақсы.
а) Бірге көтерген жүк жеңіл. ә) Біреуге жасаған жақсылығың ізсіз қалмайды. б) Бір–бірімізге көмектеспесек, қалайша дос боламыз? в) Жолдасын тастаған жолда қалар.
а) аңқаулығы ә) сараңдығы б) жайдарлығы в) тапқырлығы
Ертеде бір жас жігіт өзінің кедейлігін айтып, әрдайым мұңын шағудан жалықпайды екен. - Шіркін-ай, егер менің байлығым көп болса, жақсы өмір сүрер едім, — деп зарлауын қоймапты. Бір күні жігіттің лашығының алдынан қарт тас қашаушы өтіп бара жатып, зарлап отырған жігіттің қасына келеді. - Саған не болды сонша жыланып? Сен нағыз бай адам емессің бе? – дейді. - Мен баймын ба? – деп жігіт таң қалады. – Ол қандай байлық? - Сенің көздерің ше? Бір көзіңді біреуге қаншаға сатып берер едің? – деп сұрайды қарт. -Оның не?! – деп шошып кетеді жігіт, — көзімді ешқандай байлыққа айырбастамаймын. - Ал енді екі қолың мен аяғыңның біреуін алтынға айырбастар ма едің? - Жоқ, ешқайсысын да алтынға айырбастамаймын, — дейді жігіт. - Міне, көрдің бе, сен өте бай адамсың. Адамның ең үлкен байлығы — күш-қуаты мен денсаулығы, — дейді қарт. – Оны ақшаға сатып ала алмайсың. Қарт осыны айтады да, жөніне кетеді. Мәтінге байланысты тест тапсырмалары: 16. Жолбарыс тышқанға қандай жақсылық 16. «тас қашаушы» сөзінің аудармасын табыңыз. а) строитель ә) сапожник б) угольщик в) камнетес 17. Жігіттің негізгі қателігі неде? а) өмірді тым көңілді өткізуінде ә) өте сараң болуында б) өзінде барын дұрыс бағаламауында в) жалқау болуында
а) Күлме досыңа, келер басыңа. ә) Аурудың жақсысы жоқ,
б) Бірінші байлық – денсаулық. в) Ақылдан артық байлық жоқ.
а) Менің байлығым көп болса, жақсы өмір сүрер едім. ә) Адамның ең үлкен байлығы — күш-қуаты мен денсаулығы б) Саған не болды сонша жыланып? в) Ойнап сөйлесең де, ойлап сөйле.
а) ақша, айырбас ә) кедейлік, байлық б) жылану, зарлау в) шошу, таң қалу
Егінші мен қасқыр А. Егінші нанынан бір үзіп алды да, қасқырға берді. Нан қасқырға ұнады. Сондықтан да ол егіншіге мынадай тілек білдірді: - Сенің тамағың дәмді екен. Менің де күн сайын тамақ жегім келеді. Сен маған оны табудың жолын үйретші... Ә. . - Содан соң нанды жеуге бола ма? - Қайда әлі! Қара бидайды ору, оны баулау керек. Ол бауларды жақсылап жел қағып, күнге кептірген соң, қырманға апарып, маялау керек... - Сонда нан бола ма?! –деп қасқыр айқайлап жіберді. - Жоқ қара бидайды жиып алған соң, бастыру керек, бастырып болған соң, бидайды диірменге апарып, ұн ғып тарту керек. Б. Егінші таңсәріден егін орып, шаңқай түсте демалды. Аздап тыныққан соң, қолына нан алып, жей бастады. Дәл сол кезде бір үлкен қасқыр егіншінің қасына келіп: - Адам, не жеп отырсың? – деп сұрады. - Нан. - Маған да наныңнан берші! Ғ. -Сонда жеуге бола ма? - Жоқ, әлі! Қамыр ашытып, оны илеп, пісіру керек... - Сонда нан бола ма? - Иә, сонда нан болып, жеуге жарайды, – деді егінші. В. - Бұл өте ауыр әрі көп уақыт кететін жұмыс екен. Мұны кәсіп етпей-ақ қояйын, –деді қасқыр. Г. Егінші қасқырға: - Алдымен жер жыртасың, одан соң тырмалайсың, – деді. - Содан соң нан бола ма? - Жоқ, жерді жыртып, тырмалап боласың да, тұқымды әзірлейсің, себесің... - Содан соң нан бола ма? - Жоқ, жоқ! Күзде қара бидай егесің. Ол көктемде көгеріп жер бетіне шығады, ал жаз ортасында піседі. Мәтінге байланысты тест тапсырмалары: 6. Қасқырға қандай қасиеттер тән? а) сараңдық, айлалық ә) еріншектік, жанаярлық б) қатыгездік, жауыздық в) еңбекқорлық, шапшаңдық 7. Мәтін не туралы? а) достық ә) өтірік б) байлық в) еңбек
а) Алтын алма, білім ал. ә) Өтірік сөз өрге баспас. б) Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей в) Адамның өзі жетпеген жерге сөзі жетеді.
а) нан, нан табу жолы, еңбек, ауыр жұмыс ә) қасқыр, егінші, нан, жер б) сұрақ, жеу, қара бидай, қамыр в) қуырылған дән, тұқым, диірмен, гүл.
а) қызметкер ә) диқан б) етікші в) малшы
Бір шаруа балтасын суға түсіріп алады. Соның қайғысынан жағада жылап отырады. Су патшасы шаруаның дауысын естіп, өзеннен алтын балта алып шығып: «Сенің балтаң мынау ма?» - дейді. Шаруа: «Жоқ, менің балтам бұл емес», - дейді. Су патшасы өзеннен күміс балта алып шығады. Шаруа: «Бұл да менің балтам емес», - дейді. Сонан соң су патшасы шаруаның өз балтасын судан алып шығады. Шаруа: «Міне, менің балтам осы», - дейді. Су патшасы шаруаға риза болып, үш балтаны да беріп жібереді. Шаруа үйге келген соң, балталарын көршілеріне көрсетеді, өзінің көргендерін айтып береді. Мұны көрген бір бай да солай етпек болады. Өзенге барып, балтасын суға тастап жіберіп, жағада жылап отырады. Су патшасы өзеннен алтын балта алып шығып: «Сенің балтаң мынау ма?» - деп сұрайды. Бай қуанып кетіп: «Менің балтам осы!», - деп айқай салады. Су патшасы жалған сөйлегендігі үшін байға алтын балтаны да, оның өз балтасын да қайтарып бермепті.
11. Су патшасының қандай жақсылығы шаруаға ұнады? а) оған дос тауып берді ә) өз балтасын қайтарып берді б) өз патшалығына қонаққа шақырды в) алтын балта берді 12. Байды қандай қасиеті құртты? а) сараңдығы, тойымсыздығы ә) мейірімділігі, жұмсақтығы б) еріншектігі, жалқаулығы в) адалдығы, тазалығы
а) Жақсының өзі өлгенмен, сөзі өлмейді. ә) Өтірік сөз өрге баспас. б) Күлме досыңа, келер басыңа. в) Заттың жаңасы жақсы, достың ескісі жақсы.
а) Су патшасы өзеннен күміс балта алып шығады. ә) Шаруа үйге келген соң, балталарын көршілеріне көрсетеді. б) Су патшасы жалған сөйлегендігі үшін байға алтын балтаны да, оның өз балтасын да қайтарып бермепті в) Бай қуанып кетіп: «Менің балтам осы!», - деп айқай салады.
а) аңқаулығы ә) сараңдығы б) шыншылдығы в) тапқырлығы
Электронды пошта 1965 жылы пайда болған. Осы жылы Массачусетс техникалық иснтитутының қызметкерлері Ноэль Моррис пен То Ван Влек MAIL бағдарламасын жазды. Бұл бағдарлама компьютерге (16). Электронды поштаның жылдамдығы телефонмен (17), бірақ мұнда абоненттердің бір сәтте болуы (18). Электронды пошта хаттан басқа сурет, бейнемәлімет сияқты ақпараттарды да тасымалдай алады. Қазіргі таңда электронды пошта қызметін (19) адам жоқ. Ғаламтор арқылы күн сайын миллиондаған адамдар жер шарының әр түкпірінде отырып-ақ талай жұмыстарын (20) .
Байлық пен ақыл А. Шалға кенже ұлының жауабы ұнайды. Ол өзінің мұрагері етіп кіші ұлын белгілепті. Үлкен балаларына інісінің айтқанынан шықпауды өсиет етіпті. Ә. Сонда үлкен ұлы асыл тасты жүзік салған қолын көрсетіп: - Міне, менің байлығым. Ал кім бай болса, сол ақылды, - депті. Б. Үшінші ұлы күміспен және тастармен әшекейленген белдігін буынады да: Мұндай белдікті ешкім ешқашан буынып көрген жоқ, - дейді. В. Әкесі үлкен балаларына қарап басын шайқайды да, кіші ұлына: Сен неге үндемейсің? Сен қандай байлығыңмен мақтанасың? - дейді. Сонда кенжесі: - Менің асыл тасты жүзігім де, сәнді киімім де, қымбат тастармен әшекейленген белдігім де жоқ. Тек еңбексүйгіш екі қолым, қайрат жігерге толы жүрегім ғана бар, - депті. жүктеу/скачать 0,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|