16-30ннн

16-нұсқа
1.Қазақстан аумағында алғашқы адамдар пайда болған кезең:
А) Энеолит В) Неолит
С) Ерте палеолит
Д) Кейінгі темір дәуірі Е) Мезолит
2. «Көне заманда Жезқазғаннан 1 миллион тоннадай кен кен өндіріліп,одан 100 мың тоннадай мыс қорытылған» деп тұжырымдаған
ғалым:
А) В.П.Алексеев В) К.М.Байпақов
С) Ә.Т.Төлеубаев
Д) Қ.И.Сәтбаев Е) Ә.Х.Марғұлан
3.Тас дәуірінде адамдар үшкір сүйектен жасады:
А) Шүмектерді В) Алқаны
С) Инені Д) Ілгекті Е) Түймені
4.Екібастұз ауданынан табылған ерте темір дәуірінің ескертуіші:
А) Андрон В) Тасмола
С) Бесшатыр Д) Беғазы-Дәндібай
Е) Шілікті
5.Ерте темір дәуірінде Қазақстан жерінде өмір сүрген тайпалар:
А) Қарлұқ, түргеш,теле В) Андрон тайпалары
С) Соғды,ұйғыр,қимақ
Д) Исседон,аримаспы,аргиппей
Е) Арийлер мен турлар
6. « Қытай адамы» атауы берілген ежелгі адам:
А) «Люси» В) «Синантроп»
С) «Саналы адам» Д) «Питекантроп»
Е) «Епті адам»
7. Беғазы-Дәндібай мәдениетіне жататын жерлеу орындарының көпшілігі
А) балбалдар В) некропольдер
С) обалар Д) кесенелер Е) тұрақтар
8. Орталық Қазақстанда орналасқан «мұртты қорғандар» ескерткіші осы дәуірге тән:
А) Ерте тас дәуірі
В) Мысты-тас дәуірі С) Қоладәуірі
Д) Жаңа тас дәуірі Е) Ерте темір дәуірі
9. Жетісу жеріндегі сақ ескерткіші:
А) Шілікті В) Бесшатыр
С) Терең Д) Бәйте Е) Берел
10.Рим елшілігінің тілмашы ретінде Еділ (Аттила) еліне келіп, өзінің көргендерін жазған шежіреші:
А) Плиний В) Полибий
С) Прииск Д) Диодор Е) Марцеллин
11. «Тауларында қылқан жапырақты ағаш көп өседі» деп үйсіндердің
табиғатына сипаттама берілді:
А) Парсы жазбаларында
В) Қытай деректерінде
С) Араб хроникаларында
Д) Кушан мәліметтерінде
Е) Грек еңбектерінде

12.Қаңлылардың Арыс өзенінің сол жағалауында орналасқан қаласы:

А) Көк-Мардан В) Отырар Бәбіш
С) Бәбіш-Молда
Д) Битянь Е) Алтын-Асар
13. Сарматтардың б.з.б. VІІІ ғасырдағы атауы:
А) Савроматтар В) Гиркандар
С) Массагеттер Д) Дайлар
Е) Аландар
14.Қаратаудағы Қараүңгір мекенінен табылған қыш ыдыстардың түптері
боялды:
А) Ақ бояумен
В) Сары бояумен
С) Жасыл бояумен
Д) Қызыл бояумен
Е) Қара бояумен
15.ХХ ғ.60- жылдары Шілікті ескерткіштерін алғаш зерттеген ғалым :
А) З.Самашев В) К.Ақышев
С) С.Черников
Д) В.Бартольд Е) Х.Алпысбаев
16. Қазақстанда таза көшпелі мал шаруашылығының түрі қалыптасқан территориясы:
А) Сырдария мен Амудария аралығы
В) Батыс және Орталық Қазақстан
С) Қазақстанңың оңтүстігі,Сырдария,Шу,Келес өзендерінің аңғарлары
Д) Шығыс Қазақстан, Алтай мен Тянь-Шань таулары, Жетісудың таулы аймақтары
Е) Шығыс Түркістан,Қашғардың таулы аймақтары
17.Аумағында 200-ден асқан сақ дәуірінің обалары орналасқан Шығыс Қазақстандағы аудан
А) Ұлан В) Күршім
С) Бесқарағай
Д) Зайсан Е) Марқакөл
19.Қола дәуірінде Қазақстан аумағын мекендегендер:
А) Сақтар В) Үйсіндер
С) Андрондықтар
Д) Савроматтар Е) Қаңлылар
20.Мәтінде сипатталған тарихи үрдістің орын алған кезеңі: «Алғашында ұжымдағы барлық жұмыстарды аналар атқарды.Үңгірлерді тазалап күтті,тамақ дайындады,жеуге қажетті жеміс-жидектерді терді.Бұл
ұжымдағы аналардың беделін арттырды.Әрбір қауым өз аумағында мекен етті.Ұжымның барлық мүшелері өзара тең есептелінді.Жер,баспана,еңбек құралдары бәріне ортақ саналды. Барлығы бірлесіп орманда аң аулады,балық ұстады,ортақ жайылымда мал
жайды.Қауымның ішкі жұмысын теңдей бөлісті.Әйелдер мен балалар жеміс-жидек жинады,еркектер ор қазды,егістік жерді тазалады,жыртқыш аңдарды аулады. Қауымның жеке мүшесіне тисті мүлікті,мысалы,найзаны кез келгені пайдалана алды»:
А) Кейінгі палеолит В) Неолит
С) Энеолит Д) Ерте палеолит Е) Қола дәуірі
17-нұсқа
1.«Саналы адамның» шығу уақытына сәйкес келетін адамдар ұжымы:
А) Тобыр В) Ру С) Ұлт
Д) Мемлекет Е) Тайпа
2.Іле өзенінің оң жағалауындағы сақ қорымы:
А) Есік В) Бесшатыр
С) Бесоба Д) Берел Е) Шілікті
3. «Бәйгетөбе» атауымен тарихқа енген жәдігерді ашқан белгілі археолог- этнолог:
А) Ә.Төлеубаев В) С.Черников
С) К.Ақышев Д) Х.Алпысбаев Е) З.Самашев
4.Есік қорғанынан табылған 26 таңба- жазуы бар зат:
А) күміс табақша В) қола тегене
С) өрнекті тостаған
Д) жібек қоржын
Е) алтын табақша
5.Қаңлылардың өмірі мен тұрмысын сипаттап жазды:
А) Ктесий В) Геродот
С) Страбон Д) Сыма Цянь Е) Хунь Суцюань
6.Питекантроптың қаңқасы алғаш рет табылды:
А) Тұран ойпатында
В) Тесіктас үңгірінде
С) Кро-Маньон үңгірінде
Д) Олдувай шатқалында
Е) Ява аралында
7. Неолит дәуіріндегі адамдардың қол жеткізген үлкен жетістігі:
А) Қыш құмыра жасауды үйренуі
В) Ат әбзелдерін ойлап табуы
С) Терімшілікпен айналыса бастауы
Д) Аң аулауды үйренуі
Е) Садақ пен жебені ойлап табуы
8.Парсы жазбаларындағы «сақ» сөзінің мағынасы
А) «Құдыретті еркектер»
В) «Алтын киімді адамдар»
С) «Ақ жалды жүйрік аттардың иелері»
Д) « Жүйрік атты турлар»
Е) «Вэсаканың ер жүрек ұлдары»
9. V ғасырдың ортасында Румыния мен Венгрия елдеріндегі ғұндарды қол
астына жинап,патшалық құрды:
А) Томан В) Аттила С) Мөде
Д) Чжи-Чжи Е) Хуханье
10.Алғашқы адамдардың жануарлар дүниесінен бөлініп шығуына әсер
еткен:
А) Балық аулау
В) Жеке меншіктің шығуы
С) Мал шауашылығымен айналысуы
Д) Еңбек құралдарын жасауды игеруі
Е) Егіншіліктің пайда болуы
11.Неолит дәуірінің хронологиясы:
А) Б.з.б 3-1 мың жыл
В) Б.з.б 5-3 мың жыл
С) Б.з.б 100-40 мың жыл
Д) Б.з.б 12-5 мың жыл
Е) Б.з.б 40-12 мың жыл
12.Олдувай кезеңінің хронологиясы:
А) Б.з.б 3-1 мың жыл
В) Б.з.б 2,6млн -800 мың жыл
С) Б.з.б 140-40 мың жыл
Д) Б.з.б 12-5 мың жыл
Е) Б.з.б 800-40 мың жыл
13.Б.з.V ғасырдың ортасында ғұн патшасы Аттила Паннония мен
Мезияны басып алып:
А) Франция жеріне өтті
В) Англия жеріне өтті
С) Солтүстік Африкаға өтті
Д) Грекия жеріне өтті
Е) Венгрия жеріне өтті
14.Шебір тұрағы жататын дәуір:
А) Неолит В) Темір дәуірі
С) Мезолит Д) Энеолит Е) Мустье
15.Ыстықкөл мен Іле өзенінің оңтүстік жағалауы аралығында орналасқан
ежелгі үйсін қаласы :
А) Шірік-Рабат В) Қызыл Аңғар
С) Бәбіш-Молда Д) Арқайым Е) Битянь
16. «Алтын қорған » деген атау алған Шығыс Қазақстан жеріндегі қорған:
А) Шілікті В) Есік
С) Берел Д) Бесшатыр Е) Аралтөбе
17.Савроматтардың Сынтас қорымында жерленген:
А) Екі жауынгер әйел В) Абыз әйелдер
С) Үш жауынгер
Д) Абыз еркек Е) Тайпа көсемі
18. Шығыс Қазақстан облысы Қатонқарағай ауданының жерінде орналасқан темір дәуірінің қорғаны:
А) Шілікті В) Есік С) Берел
Д) Бесшатыр Е) Аралтөбе
19.Астанасы (ордасы) Ыстықкөл мен Іле өзенінің оңтүстік жағалауы
аралығында орналасқан ежелгі мемелекет:
А) Ғұндар В) Қаңлылар
С) Исседондар Д) Үйсіндер Е) Сарматтар
20.Мәтінде сипатталған оқиғаны жазған тарихшына анықтаңыз:
«Ғұндар ертелі-кеш ат үстінен түспейді.Маңызды істер туралы кеңесетін
болса, кеңесті ат үстінде отырып өткізеді. Олар өздеріне төніп тұрған
патшаның қатал әмірін сезінбейді, ал егер тайпа ақсақалдарының біреуі
басшылық жасаса, жолында кездескеннің бәрін жайпап өтеді. Ғұндар
жақсы шыққан, олар отты да қажет етпейді. Таумен орманда көшіп
жүреді, жас кезінен ыстық-суыққа,шөлге үйренген.».
А) Прииск В) Марцеллин
С) Диадор Д) Полиэн Е) Полибий

18- нұсқа

1.Орталық Қазақстандағы Батпақ тұрағы қамтитын аралығы
А) Б.з.б.105-5 мыңжылдықтар
В) Б.з.б.5-3 мыңжылдықтар
С) Б.з.б.30-25 мыңжылдықтар
Д) Б.з.б.20-15 мыңжылдықтар
Е) Б.з.б.15-10 мыңжылдықтар
2.Біздің заманымыздың алғашқы ғасырларында Еуразия тарихында ірі оқиға
А) А.Македонскийдің Сырдария бойына жетуі:
В) Арий тайпаларының Үндістанға жылжуы
С) Халықтардың ұлы қоныс ауддаруы
Д) Ұлы Қытай қорғанының салынуы
Е) Парфия мемлекетінің құрылуы
3.Тасмола мәдениетіне ұқсас,ерте темір дәуірінің ескерткіші:
А) Берел
В) Ұлыбай
С) Покровка
Д) Шілікті
Е) Бөріқазған
4.Ежелгі Қазақстан жерінде қолайлы климат қалыптаса бастаған мерзім:
А) Мезолит
В) Қола дәуірі
С) Палеолит
Д) Энеолит
Е) Ерте темір дәуірі
5.Қытай деректері бойынша ғұн билушісі Мөдеге елші жіберген ел:
А) Ғұн В) Сармат
С) Қытай Д) Үйсін Е) Дунху
6.Ерте темір дәуірінің Солтүстік Қазақстан жеріндегі зерттелген обасы:
А) Есік В) Бектеңіз
С) Берел Д) Шілікті Е) Бесшатыр
7. «Ғұндар жақсы шыныққан,олар отты да қажет етпейді.Тау мен орманға
көшіп жүреді» - деп сипаттап жазған Рим тарихшысы:
А) Т.Амедий В) Д.Верди С) В.Рубрук
Д) А.Марцеллин Е) Т.Ливий
8. Алғашқы адамдар от жағуды үйренген кезең:
А) Олдувай В) Ашель
С) Мустье Д) Қола Е) Неолит
9. Ежелгі Қаңлыларда металл өңдеудің ірі орталығы болған:
А) Құлата В) Құйрықтөбе
С) Құмкент Д) Қаялық Е) Битянь
10. б.з.б. VІ ғасырда өмір сүрген сақ билеушісі
А) Спитамен В) Томирис
С) Арсақ Д) Аттила Е) Мөде
11. «Мен әскеріммен сақ жеріне жорыққа шықтым» деген Дарийдің сөздері айтылған жазба:
А) « Авеста» В) «Цянь Ханьшу»
С) «Бехустун жазбаларында»
Д) «Фадланның рисаласында»
Е) «Анахархистің еңбегінде»
12.Сырдария,Шу,Талас өзендерінің аңғарларында өмір сүрген ежелгі мемлекет:
А) Керей В) Түрік С) Кушан
Д) Сармат Е) Қаңлы
13. «Саналы адам» алғаш меңгерді:
А) Көшпелі мал шаруашылығымен айналысуды
В) Металл өңдеуді
С) Қыш ыдыс жасауды
Д) Егін егуді
Е) Анық сөйлеуді
14. Хань әулетінің қол астына түскен:
А) Солтүстіктегі ғұндар
В) Оңтүстіктегі ғұндар
С) Шығыстағы ғұндар
Д) Мөденің қол астындағы ғұндар
Е) Еділ кезіндегі ғұндар
15.Қазақстан жеріндегі ежелгі адамдардың дөңгелек түптері қызыл бояумен боялған қыш ыдыстары табылды:
А) Солтүстік Қазақстандағы Ботай тұрағынан
В) БатысҚазақстандағы Алексеев тұрағынан
С) Қаратаудағы Қараүңгір мекенінен
Д) Маңғыстау түбегіндегі Шақпақатадан
Е) Қызылорда облысындағы Сексеуіл тұарғынан
16.Темір дәуірі басталған мерзім:
А) б.з.б. VІІІ ғ. В) б.з.б. VІ ғ.
С) б.з.б. V ғ. Д) б.з.б. ІІІ ғ. Е) б.з.б. ХІ ғ.
17.Орталық Қазақстандағы қола дәуірінің соңғы кезеңінің мәдениеті:
А) Нұра В) Атасу С) Андронов
Д) Беғазы-Дәндібай Е) Ботай
18. «Алтын қорушы қырандар» деп аталған сақ тайпалары мекендеген өңір:
А) Маңғыстау,Үстірт В) Орталық Қазақстан
С) Батыс Қазақстан
Д) Үстірт, Жетісу Е) Алтай,Тарбағатай
19.Археология атауын алғаш қолданған ежелгі грек ғалымы
А) Ктесий В) Сократ
С) Страбон Д) Платон Е) Геродот
20.Қытай дерекетеріндегі үзіндіде келтірілген көшпелі мемлекетті анықтаңыз. « Құдыреттілігі сондай,олардың елшісі шаньюйдің сенім таңбаларымен
көрші елдерге барды,ол елдер бір мемлекеттен, екінші мемлекетке шығарып салып, азық түлік-түлікпен қамтамасыз етіп тұрды....»

А) Үйсін В) Ғұн

С) Дунху Д) Қаңлы Е) Сармат
19-нұсқа
1.Б.з.б 46-36 жылдары Қытайға қарсы тұрып ,ғұндармен одақтасқан ел:
А) Гирканилер
В) Қаңлылар
С) Исседон
Д) Үйсіндер
Е) Дайлар
2.Ерте темір дәуірінде исседон тайпалары қалдырған Сарыарқа жеріндегі
ескерткіш:
А) Андронов мәдениеті
В) Беғазы-Дәндібай мәдениеті
С) Тасмола мәдениеті
Д) Атасу мәдениеті
Е) Ұлыбай мәдениеті
4.Өндіруші шаруашылықтың негіздері қалыптасқан кезең
А) Неолит
В) Мезолит
С) Энеолит
Д) Қола дәуірі
Е) Темір дәуірі
5.Геродотты «тарихтың атасы» деп атаған римдік шешен:
А) Цезарь
В) Цицерон
С) Полибий
Д) Вергилий
Е) Гораций
6.Қола дәуірінің Шағалалы (Чаглинка),Петровка қоныстары табылды:
А) Шығыс Қазақстаннан
В) Орталық Қазақстаннан
С) Батыс Қазақстаннан
Д) Солтүстік Қазақстаннан
Е) Оңтүстік Қазақстаннан
7.Алтыннан жасалған қапсырма,сырға,түйреуіш табылған қорым:
А) Берел
В) Аралтөбе
С) Теңлік
Д) Қарғалы
Е) Шілікті
8.Мына тайпалардың атауы Алтайдағы алатын мен темірдің мол болуына
байланысты екенін табыңыз:
А) Сармат
В) Аргиппей
С) Исседон
Д) Аримаспы
Е) Дай
9. Ежелгі Қаңлы қалалары
А) Боланды,Алтын-Асар
В) Көк-Мардан,Боланды
С) Көк-Мардан,Құлата
Д) Шірік-Рабат,Бәбіш-Молда
Е) Битянь, Бәбіш-Молда
10. Сақтардың суару каналдарының іздері табылған қала:
А) Шірік-Рабат
В) Көк-Мардан
С) Битянь
Д) Шілікті
Е) Қызыл-Аңғар
11.Ерте темір дәуірінің тайпалары:
А) Түргештер,андроновтықтар
В) Дулулар,оғыздар
С) Қаңлылар оғыздар
Д) Дайлар,Массагеттер
Е) андроновтықтар,түріктер
12.Сарматтардың Бәйте,Терең ескерткіштері орналасқан аймақ:
А) Есіл бойы
В) Жетісу
С) Ертіс бойы
Д) Еділ бойы
Е) Үстірт
13.Сақ жауынгері Шырақтың ерлігі туралы жазған грек тарихшысы:
А) Страбон
В) Полиэн
С) Геродот
Д) Арриан
Е) Ктесий
14.Қаңлылардың солтүстік батысындағы көршілері:
А) Аландар мен үйсіндер
В) Ғұндар мен үйсіндер
С) Сарматтар мен аландар
Д) Ғұндар мен Сарматтар
Е) Ғұндар мен сақтар
15.Ғұн державасының негізін қалаған билеуші:
А) Мөде
В) Аттила
С) Чжи-Чжи
Д) Хуханье
Е) Томан
16.Ежелгі үйсіндердің шығыстағы көршісі:
А) Дауания
В) Ғұндар
С) Сарматтар
Д) Қаңлылар
Е) Массагеттер
17.Зергерлік бұйымдар табылған үйсін қорымы:
А) Бесшатыр
В) Бесоба
С) Шілікті
Д) Берел
Е) Ақтас
18. Ғұндардың жоғарғы билеушісінің лауазымы:
А) сюбашы
В) шаньюй
С) гуньмо
Д) инал
Е) атабек
19.Аралтөбе ескерткіші табылған өңір:
В) Атырау
С) Арыстың жағалауы
Д) Балқаш маңы
Е) Сыр бойы
20.Берілген деректегі үзіндінің авторы.
………. сипаттауынша « Басында әскерлер садақпен атысады.Садақ оғы
біткеннен кейін жекпе- жекке шығып,қылыш және найзамен
соғысады.Нәтижесінде массагеттер жеңіп шығады.Парсы
жауынгерлерінің көбі қырылып, Кир өлтіріледі»
А) Помпей Трог
В) Геродот
С) Арриан
Д) Страбон
Е) Полиэн
20- нұсқа
1.Беғазы-Дәндібай мәдениетіне жататын жерлеу орындарының Тасмола
мәдениетінен ерекшелігі:
А) тас,топырақтан үйілген обалар тізбектеле орналасқан
В) аласа үйінді топырақтармен жабылған
С) биіктеу,ұсақ қиыршық тастармен топырақтан тұрғызылған
Д) шығысқа қарай доға тәрізді тас құрылыс жүргізілген
Е) бірінің үстіне бірі екі қорған салынған
2.Ғұндар туралы мәлімет қалдырғандар:
А) Геродот,Полиэн
В) Ктесий,Арриан
С) Марцеллин,Прииск
Д) Диодор,Полибий
Е) Сыма Цянь,Страбон
3.Қаңлылардың Жетіасар кешеніндегі ең үлкен қаласы:
А) Құлата
В) Көк-Мардан
С) Пұшық-Мардан
Д) Алтын-Асар
Е) Қостөбе
4.Тас дәуірінің мустье кезеңінде адам баласының игере бастаған өңірі:
А) Орталық және Шығыс Қазақстан
В) Солтүстік және Шығыс Қазақстан
С) Батыс және Оңтүстік Қазақстан
Д) Орталық және Солтүстік Қазақстан
Е) Оңтүстік Қазақстан және Шығыс Қазақстан
5.Атырау облысы,Жылой ауданынан табылған ескерткіш:
А) Бәйгетөбе
В)Аралтөбе
С) Сынтас
Д) Бесоба
Е) Терең
6. Қазақстан аумағындағы ең көне патша обасының мерзімі:
А) Б.з.б. VІІІ ғасыр
В) Б.з.б. VІ ғасыр
С) Б.з.б. ІV ғасыр
Д) Б.з.б. ІІІ ғасыр
Е) Б.з.б. І ғасыр
7.Қола дәуірінде жартастарға салынған суреттер табылды:
А) Беғазы-Дәндібайда
В) Түгіскен мен Ұйғарақта
С) Таңбалытас пен Қаратауда
Д) Шағалалы мен Петровкада
Е) Бөріқазған мен Шабақтыда
8.Сақ қаласы Бәбіш-Молда ораласты:
А) Шу бойында
В) Жайық бойында
С) Жаңадария бойында
Д) Талас бойында
Е) Қуаңдария бойында
9.«Бәйгетөбе» жерлеу орнын ашқан ғалым:
А) Ә.Төлеубаев
В) З.Самашев
С) К.Ақышев
Д) С.Черников
Е) Ә.Марғұлан
10..13 қола жебе, қорамсақ жұрнағы табылған оба:
А) Алыпқаш
В) Есік
С) Бірлік
Д) Шілікті
Е) Берел
11.Қалба мен Нарын жоталарындағы қалайы кеніштерінен көп кен
алынды:
А) Беғазы-Дәндібай кезеңі
В) Нұра кезеңі
С) Атасу кезеңі
Д) Алакөл заманында
Е) Феодоров заманында
12.Іле өзенінің оң жақ жағалауында Желшағыр тауының етегінде
орналасқан сақ қорымы
А) Түгіскен
В) Бесшатыр
С) Ұйғарақ
Д) Шірік-Рабат
Е) Бәбіш-Молда
13.Өндіруші шаруашылық пайда болды:
А) неолитте
В) палеолитте
С) мезолитте
Д) мысты-тас дәуірінде
Е) қола дәуірінде
15.Есік обасын ашқан археолог-ғалым:
А) Ә.Төлеубаев
В) З.Самшев
С) К.Ақышев
Д) С.Черников
Е) Ә.Марғұлан
16.Алдыңғы ерте қола кезеңі:
А) Беғазы-Дәндібай
В) Нұра
С) Атасу
Д) Алакөл
Е) Феодоров
17.Ботай мәдениетімен байланысты,адамзат өркениетіндегі ең үздік
жетістіктердің бірі:
А) Жылқыны қолға үйрету
В) Аңдық стиль
С) Әскери демократиялық қоғам құру
Д) Полихром стилі
Е) Кен өндірісін ашу
18.Ежелгі дәуірде аргиппейлер қоныстанған аймақ:
А) Жетісу
В) Солтүстік Қазақстан
С) Шығыс Қазақстан
Д) Маңғыстау
Е) Оңтүстік Қазақстан
19.Қуаңшылық жылдары тәңірге сиынып жасалынатын ырым:
А) тасаттық
В) отқа май құю
С) асар
Д) жұртшылық
Е) қалау
20. «Эллиндер амазонкалармен айқасқа түсіп,жеңгеннен кейін кері
қайтқанда оларды өздерімен бірге үш кемемен алып кеткен. Амазанкалар
ер адамдарды ашық теңізде бас салып,оларды кескілеп тастаған,кемені
қалай басқаруды білмей, желдің айдауымен жүріп отырып Меот (Азов)
теңізіндегі Кремнамға жеткен.Осында кемелерден түсіп,амазанкалар бір
елді мекенге барады,онда бір үйір жылқыларды көріп,ұстап мінеді де,
скифтердің елін тонай бастайды.
Осыдан кейін .... әйелдері басқаша тіршілік етеді: олар атқа мініп,
ерлермен бірге аңға шығады,ерлерсіз соғысқа қатысады,ерлермен бірдей
киінеді.Некеге байланысты мынадай қағидаларды ұстайды: жауын
өлтірмей тұрып,бірде-бір қыз тұрмысқа шықпайды»
Мәтінде сипатталған тайпаны анықтаңыз:
А) Скифтер
В) Массагеттер
С) Сақтар
Д) Сарматтар
Е) Ғұндар
21-нұсқа
1.Б.з.б. ІІІ- б.з. ІV ғасырларында болған тарихи оқиға:
А) Ғұн империясы құрылды
В) Ғұн империясы құлады
С) Ғұн империясы гүлденді
Д) Ғұндар Еуропаға басып кірді
Е) Ғұндардың шығыстан батысқа қарай көшуі
2.Инкрустация дегеніміз:
А) әшкейге алтын жалату
В) бұйымның астына үшбұрыштарды жабыстыру
С) бұйымға оюлы өрнек салу
Д) асыл тастарды кіріктіріп орнату
Е) жіңішке сымды ширата өрнектеу
3.Темір дәуірінде Орталық Қазақстанды мекендеген тайпа:
А) Массагеттер
В) Исседондар
С) Сақ-хауомаваргалар
Д) Сақ-парадарйалар
Е) Аргиппейлер
4. Б.з.б. VІІІ-ІІІ ғасыр аралығын қамтыған кезең:
А) Алдыңғы ерте темір
В) Алдыңғы ерте қола
С) Кейінгі ерте темір
Д) Кейінгі қола
Е) Ортаңғы қола
5.Тас дәуірінде адам баласы орталық және шығыс Қазақстанды игере
бастаған кезең:
А) Олдувай
В) Ашель
С) Мустье
Д) Неолит
Е) Мезолит
6.«Сақ» сөзіннің мағынасы иран жазбаларында:
А) «Құдыретті еркектер»
В) «Жүйрік атты турлар»
С) «Күшті мергендер»
Д) «Азиялық скифтер»
Е) «Бейбіт өмірді құрушылар»
7.Сарматтардың Бесоба қорымында жерленді:
А) Патшалар
В) Жауынгерлер
С) Абыздар әйелдер
Д) Бақсылар
Е) Көсемдер
8.Ежелгі көшпенділерде халық жиналысы өткізілетін мерзім
А) Жаз бен күз
В) Қыс мезгілі
С) Тек жазда
Д) Көктем
Е) Жылына бір рет
9.Ерте темір заманында сақтардан соң үйсіндер мекендеген жер:
А) Еділ өзені бойы
В) Торғай даласы
С) Жетісу
Д) Орталық Қазақстан
Е) Батыс Қазақстан
10.Сақ үлгісіндегі мәдениеттің Жайық,Ертіс өзендері аралығында :
қалыптасуына әсер еткен мәдениет:
А) Жетіасар
В) Тасмола
С) Қауыншы
Д) Феодоров
Е) Алакөл
11.Қызылордадан 300 шақырым орналасқан сақ қаласы
А) Бәбіш-Молда
В) Шірік-Рабат
С) Арқайым
Д) Бесшатыр
Е) Берел
12.Қола және мыс орақтар табылған Батыс Қазақстандағы қоныс:
А) Мало-Красноярка
В) Алексеев
С) Петровка
Д) Боголюбов
Е) Железинка
13.Б.з.б. І.ғасырда Мидия шекарасына дейін жеткен сармат тайпасы:
А) алан
В) аорс
С) апарн
Д) сирак
Е) роксалан
14.А.Македонскийдің сақ жеріне шабуылдаған уақыты:
А) Б.з.б. ІV ғасырдың 30- жылдары
В) Б.з.б. V ғасырдың 30- жылдары
С) Б.з.б. V ғасырдың 30- жылдары
Д) Б.з.б. VІ ғасырдың 30- жылдары
Е) Б.з.б. VІ ғасырдың 10- жылдары
15.Халықтың қоныс аударуы:
А) демография
В) урбанизация
С) интеграция
Д) миграция
Е) мегаполис
16.Арал теңізінің шығыс жағында орналасқан сақ тайпаларының ең көне
ескерткіштері:
А) Шілікті,Берел
В) Түгіскен,Ұйғарақ
С) Сынтас,Бесоба
Д) Бесшатыр,Тасмола
Е) Бірлік,Алыпқаш
17.Ана рөлінің жоғары болғанын көрсететін неолит дәуірінің қонысы:
А) Петровка
В) Батпақ
С) Железинка
Д) Семізбұғы
Е) Дүзбай
18.Еуразия даласындағы ең алғашқы жылқы өсірген бақташы тайпалар:
А) Сақтар
В) Ботайлықтар
С) Андрондықтар
Д) Тасмолалықтар
Е) Сарматтар
19.Шығыс Қазақстанның Зайсан ауданындағы сақ дәуірінің патша
ескерткіштерінің саны:
А) 30-дай
В) 25-тей
С) 40-тай
Д) 50-ден астам
Е) 20-дай
20. «.... Мен қазақ ішіне кеттім. Түркістанда Есім қасында үш ай
тұрдым.Ол уақытта қазақтың ханы Тұрсын хан еді,ол Ташкентте тұратын
еді,Түркістанға келді.Есім хан оларды көре барды,мені есік алдына
қойып, ..... қайтып келіп, менің қолымнан жетектеп алып барды. Тұрсын
ханға: «Бұл-Йадгар хан ұлы .... , еш уақытта бізге бұл жамағаттан кісі
келіп,қонақ болған жоқ еді,бізден барғандар көп болар,бұл сіздің
болсын» өзімен бірге Ташкентке алып кетті.Ташкентте Тұрсын хан
қасында екі жыл тұрдым. Екі жылдан соң Есім хан,Тұрсын ханды өлтірді.
Есім ханға : «Сізге екі ханнан пайда тиеме деп келіп едім, ісіңіз мұндай
болды, енді рұқсат болса Имамқұлы хан қасына кетейін»,-деп едім.
«Жақсы айтасың солай қыл»,- деді ...».
Мәтінде сипатталған еңбектің авторын анықтаңыз:
А) Әбілғазы Бахадүр
В) Өтеміс қажы
С) Мұхаммед ХайдарДулати
Д) Шах-Махмуд Шорас
Е) Қадырғали Қосымұлы Жалайыри
22-нұс
1.Қола дәуіріне жататын Түгіскен кесенесі орналасқан жер:
А) Сырдарияның орта ағысы
В) Сырдарияның төменгі ағысында
С) Сырдарияның жоғарғы ағысында
Д)Есілдің төменгі а ағысында
Е) Шудың жоғарғы ағысында
2.Археолог Ә.Төлеубаев ашқан Шіліктідегі жәдігер:
А) «Майтөбе»
В) « Күлтөбе»
С) « Бәйгетөбе»
Д) « Құпиялы төбе»
Е) « Қазыналы төбе»
3.Шілікті алтын адамы табылған жер:
А) «Бәйте»
В) «Бектеңіз»
С) «Бәйгетөбе»
Д) « Берел»
Е) «Бесшатыр»
4.Қарғалы тәтісінде бейнеленген құстармен қанатты тұлпар білдіреді:
А) Әсемдік пен күшті
В) Ғарышты
С) Жер мен аспанды
Д) Аспан мен күнді
Е) Бейбіт өмірді
5.Археолог-ғалым К.Ақышов зерттеген сақ сақ мәдениетінің ескерткіші:
А) Шіліктідегі алтын киімді адам
В) Аралтөбедегі алтын киімді адам
С) Есіктегі алтын киімді адам
Д) Тақсай ханшайымы
Е) Үржар ханшайымы
6.Сақтарда діни нанымдар мен ғұрыптардың басты бағыты:
А) Ата-баба аруағына сиыну
В) Жауынгерге табыну
С) Патшаға табыну
Д) Табиғатқа табыну
Е) Аметерасуға сиыну
7.Ежелгі Қаңлылардың орталығы:
А)Көк-Мардан
В) Пұшық-Мардан
С) Мардан-Күйік
Д) Битянь
Е) Жетіасар
8.Қаңлылармен сауда жасамаған ел:
А) Үндістан
В) Сирия
С) Иран
Д) Египет
Е) Аксум
9.Ежелгі қаңлылардың металл өндірісінің орталығы:
А) Бесшатыр
В) Ақтас
С) Мардан-Күйік
Д) Шаш-Илақ
Е) Алтынасар
10.Аталық рулық қоғам қалыптасқан дәуір:
А) қола
В) мысты-тас
С) орта тас
Д) жаңа тас
Е) ежелгі тас
11.Хуханье бастаған бастаған оңтүстік ғұндар:
А) Батысқа аттанды
В) Еуропаға қоныстанды
С) Қаңлылармен келісім жасасты
Д) Хань әулетін бағындырды
Е) Хань әулетін бағынды
12.Сақ-скифтердің дүние танымы көрініс тапқан өнер түрі:
А) Ойма суреттер
В) полихром стилі
С) Сазды аспаптар
Д) Аң стилі
Е) Пиктография
13.Сақ мәдениетінің ескерткіші –алғашқы «Алтын киімді» адам табылған оба:
А) Есік
В) Бесшатыр
С) Тасмола
Д) Бөркі
Е) Берел
14.Сақ дәуірінің он үш жирен жылқысы табылған қорым:
А) Есік
В) Бесшатыр
С) Тасмола
Д) Бәйте
Е) Берел
15.Б.з.б.519 жылы сақтарға шабуыл жасаған:
А) Арриан
В) Ктесий
С) А.Македонский
Д) Кир
Е) І Дарий
16.Исседондар қоныстаған аумақ:
А) Солтүстік Қазақстан
В) Арал маңы
С) Орталық Қазақстан
Д) Шығыс Қазақстан
Е) Батыс Қазақстан
17.Тақсай мен Үржар ханшайымдар жерленген қорғандар орналасқан аймақ:
А) Берел мен Оңтүстік Қазақстан
В) Орал мен Шығыс Қазақстан
С) Бесшатыр мен Орталық Қазақстан
Д) Аралтөбе мен Солтүстік Қазақстан
Е) Шілікті мен Жетісу
18.Ер адамдардың үстемдігі қалыптасты
А) Мезолит дәуірінде
В) Қола дәуірінде
С) Мыс-тас дәуірінде
Д) Неолит дәуірінде
Е) Темір дәуірінде
19.Ерте темір дәуірінің жеке-жеке бес қорғаныс қалқасынан тұратын бекініс-
қалашығы:
А) Қарлыға
В) Бөркі
С) Кеңөткел
Д) Ақтау
Е) Ақтас
20. «...... Әл –Мақдиси деректеріне қарағанда Х ғасырдың аяқ шенінде .... « игілігі мол үлкен елді мекен» болды. Махмұд Қашғари қаланың Құз Ұлыш және Құз Урду деген атауларында кездестіреді. ..... ас-Саманиде де кездеседі, ол қала Сейхунның ар жағында, Қашқар маңында болды деп көрсетеді.Дәл осындай деректерді Якут те қалдырған. 1130 жылдары шамасына қаланы қарақытайлар басып алған ....».
Мәтінде сипатталған қаланы анықтаңыз:
А) Талхир
В) Баласағұн
С) Суяб
Д) Отырар
Е) Алмалық
23-нұсқа
1.Ерте темір дәуірінде Сырдария ,Шу,Келес аңғарларында дамыған шаруашылық
түрі:
А) көшпелі мал шаруашылығы
В) отырықшы шаруашылық
С) таза көшпелі тұрмыс
Д) аңшылық
Е) жартылай көшпелі мал шаруашылығы
2.Екі жағынан да өңделген қарапайым шапқыш тас құрал:
А) Гарпун
В) Кетпен
С) Болос
Д) Нуклеус
Е) Бифас
3.Маңғыстау жеріндегі темір дәуірінің құнды ескерткіші:
А) Ұйғарақ
В) Бәйте
С) Бектеңіз
Д) Ұлыбай
Е) Сынтас
4.Ежелгі Қазақстан тұрғындарының көшпелі мал шаруашылығымен айналысу
себебі:
А) мал басының көбеюі және жаңа жайылымдарды қажет етті
В) жаңа еңбек құралдарының пайда болуынан
С) көрші тайпаларының көшіп келуімен
Д) сулы аймақтардың көп болуы
Е) пайда болу мақсатында
5.Қаңлылар қаласын анықтаңыз:
А) Қызыл Аңғар
В) Көк-Мардан
С) Арқайым
Д) Шірік-Рабат
Е) Бәбіш-Молда
6.Оңтүстік Қазақстан облысы Түлкібас ауданында табылған неолит дәуірінің тұрағы:
А) Усть-Нарым
В) Шебір
С) Құдайкөл
Д) Қараүңгір
Е) Зеленая Балка
7.Киіз үйдің ағаш қаңқасы тұрады:
А) екі бөліктен
В) үш бөліктен
С) төрт бөліктен
Д) бес бөліктен
Е) алты бөліктен
8.Ежелгі мереке Наурыз мейрамының пайда болған уақыты:
А) 3000 мың жыл бұрын
В) 1000 мың жыл бұрын
С) 5000 мың жыл бұрын
Д) 2000 мың жыл бұрын
Е) 4000 мың жыл бұрын
9.Ежелгі Қызыл Аңғар қаласы:
А) Сақтардікі
В) Қаңлылардікі
С) Ғұндардікі
Д) Сарматтардікі
Е) Үйсіндердікі
10.Ботай мәдениетінің қамтыған уақыты:
А) б.з.б. ХХV- ХХІІ ғасырлар
В) б.з.б. ХХІІІ- ХХІ ғасырлар
С) б.з.б. ХХІV- ХХІІ ғасырлар
Д) б.з.б. ХХ- ХІХ ғасырлар
Е) б.з.б. ХХVІІ- ХХІ ғасырлар
11.Басшылары «Гунмо» (күнби) деп аталған тайпа:
А) Сақ
В) Қаңлы
С) Ғұн
Д) Сармат
Е) Үйсін
12.Тасмола мәдениеті орналасқан аймақ:
А) Батыс Қазақстан
В) Шығыс Қазақстан
С) Оңтүстік Қазақстан
Д) Орталық Қазақстан
Е) Солтүстік Қазақстан
13.Көшпелілердің тұрмысы мен өмірін сипаттап жазған қытай тарихышысы Сыма
Цяннің еңбегі:
А) «Авеста»
В) «Бехустун жазбалары»
С) «Тарих жазбалары»
Д) «Дала жазбалары»
Е) «Тарих»
14. 24 руға бөлінген және оны «түменбасы» деген бекзадалар билеген ел:
А) Сақтар
В) Қаңлылар
С) Ғұндар
Д) Сарматттар
Е) Үйсіндер
15.Неолит дәуіріне жататын Қарағанды,Зеленая Балка тұрақтары орналасқан өңір:
А) Батыс Қазақстан
В) Шығыс Қазақстан
С) Оңтүстік Қазақстан
Д) Орталық Қазақстан
Е)Солтүстік Қазақстан
16.Арал-Каспий теңіздерінің аралығын б.з.б. І мыңжылдықтың орта шенінде
мекендеген тайпалар туралы жазған парсы патшасы:
А) Кир
В) І Дарий
С) Ксеркс
Д) Плиний
Е) Страбон
17.Адамдардың дайын өніммен өндіруші шаруашылыққа көшу кезеңі:
А) палеолит
В) мезолит
С) неолит
Д) қола дәуірі
Е) энеолит
18.Қола дәуірінде Қазақстан аумағында ең жақсы зерттелген аймақ:
А) Солтүстік
В) Оңтүстік
С) Батыс
Д) Шығыс
Е) Орталық
19.Қола дәуірінің алғашқы ескерткіші табылған жер:
А) Бесшатыр мәдениетінен
В) Беғазы-Дәндібай мәдениетінен
С) Арқайымнан
Д) Андронова селосынан
Е) Оралдан
20. Өмірінің соңғы жылдарында ол Ұлы Моғолдар жаулап алған Кашмирді
басқарды. Таудағы тайпалармен болған шайқастардың бірінде 1551 жылы өз
садақшысының жебесінен қапыда қаза тапты. Өмірінің ақырына дейін ол өз ата-
бабаларының туған жеріне қайтып оралу ниетін тастаған емес.... Өз шығармасының
негізінде моғолдардың ауызша аңыздары, сондай-ақ өзінің ізашарлары мен
замандастарының бірқатар әдеби және тарихи шығармалары алынған.
Мәтінде сипатталған ортағасырлық тарихшыны анықтаңыз:
А) Әбілғазы Бахадүр
В) Өтеміс қажы
С) Мұхаммед ХайдарДулати
Д) Шах-Махмуд Шорас
Е) Қадырғали Қосымұлы Жалайыри

7-сынып ОРТАҒАСЫРЛАРДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ

24-нұсқа
1.Әмір Темір ұрпағы Ұлықбекті жеңген Ақ Орда ханы:
А) Ерзен
В) Қойыршақ-Оғлан
С) Ұрыс
Д) Барақ
Е) Темір-Мәлік
2.Алтын Орда ханы Өзбектің есімімен байланысты емес іс-әрекет:
А) Ислам дінін мемлекеттік дін деп жариялады
В) Египет сұлтанымен жақсы қарым-қатынас орнатты
С) Мешіт-медреселерді көптеп салдыртты
Д) Қалалық өмірдің дамуына көңіл бөлді
Е) Алтын Орданың негізін қалады
3.Қарақытай мемлекеті құлағанннан кейін билікті қолына алған:
А) Хорезм шахы әл-Арслан
В) Найман ханы Күшлік
С) Керей ханы Тұғырыл
Д) Алтын Орда ханы Өзбек
Е) Қимақ ханы Жанақ
4.Осы оқиғадан кейін Бумын Түрі қағанатының билеушісі болды:
А) Жужандарды жеңген соң
В) Арабтарды жеңген соң
С) Қытайларды жеңген соң
Д) Ұйғыр қағанатын жеңген соң
Е) Енисей қырғыздарын жеңген соң
5.Батыс Түрік қағанатындағы «қара бұдын сөзінің мағынасы
А) Сот істерін атқарушылар
В) Қарапайым халық
С) Мұрагерлер
Д) Құлдар
Е) Салық жинаушылар
6. Моңғол шапқыншылығы қарсаңында Қазақстанның көптеген аумағына иелік
еткен хандық:
А) Қарлұқ
В) Қимақ
С) Түркеш
Д) Оғыз
Е) Қыпшақ
7.ХІ ғасырдың бас кезінде Хорезмді жаулап алған мемлекет:
А) Қыпшақ хандығы
В) Қарахан мемлекеті
С) Оғыз мемлекеті
Д) Қарақытай мемлекеті
Е) Қимақ қағанаты
8. ХVІ ғасырда Моғолстанның әлсіреуінен Қасым ханның осы өлкеде билігі
нығая түсті:
А) Жетісудағы билігі
В) Жайық бойындағы билігі
С) Алтайдағы билігі
Д) Сарыарқадағы билігі
Е) Сыр бойындағы билігі
9.Тәуекел ханның кезінде қатты шиеленісті:
А) Қазақ- орыс қатынасы
В) Қазақ- өзбек қатынасы
С) Қазақ- жоңғар қатынасы
Д) Қазақ-қытай қатынасы
Е) Қазақ-моңғол қатынасы
10.Есім хан осы билеушіден кейін таққа отырды:
А) Бұйдаш
В) Хақназар
С) Жәңгір
Д) Мамаш
Е) Тәуекел
11.Қарахан мемлекетінің Шығыс хандығының алып жатқан аумағы:
А) Сырдария бойы,Арал маңы
В) Алтай ,Ертіс бойы
С) Жетісу аймағы мен Шығыс Түркістан
Д) Балқаштың солтүстігі мен Ертіс
Е) Мәуереннахр мен Үстірт
12. VІ- VІІІ ғасырларда Жетісуға қоныстанған ел:
А) соғдылар
В) қидандар
С) ұйғырлар
Д) қырғыздар
Е) салжұқтар
13.Х-ХІІ ғасырлар аралығына жататын тарихи ескерткіштер:
А) Айша бибі,Бабаджа қатын кесенелері
В) Ақыртас,Білеулі ғимараттары
С) Дәуітбек,Алаша хан кесенелері
Д) Дың ескеткіштері,сардобалар кесенелері
Е) Көккесене,АхметЙасауи кесенелері
14.Моғолстан ханы Есен-бұғаның Керей мен Жәнібек сұлтандарды қолдау себебі:
А) Қытай шабуылынан қорғану
В) Әбілқайыр, Темір ұрпақтарына қарсы одақтас табу
С) Сібір хандығына қарсы одақтас табу
Д) Қазақтарды қол астына қарату
Е) Бірігіп біртұтас мемлекет құру
15.Орта ғасырда Қазақстанның солтүстік-шығыс,орталық аймағын алып
жатқан қағанат:
А) Қарақытай
В) Түркеш
С) Қимақ
Д) Оғыз
Е) Қарахан
16.Түрік қағанаты оңтүстік-батысында шектескен ел:
А) Парсымен
В) Соғдымен
С) Қытаймен
Д) Византиямен
Е) Жужандармен
17.Қарлұқ қағанаты өмір сүрген ғасырлар:
А) VІІ ғасырда
В) ІV ғасырда
С) VІІІ –Х ғ.ғ. аралығы
Д) -VІІІ ғ.ғ. аралығы
Е) Х-ХІІ ғ.ғ. аралығы
18.Қарахан дәуірінде салынған сәлет өнері ескерткіштері
А) Алаша хан күмбезі,Тектұрмас кесенесі
В) Жошы хан күмбезі Көккесене
С) АхметЙасауи ескерткіші,Дәуітбек кесенесі
Д) Шыңғыс хан ескерткіші,Рабиға сұлтан Бегім ескерткіші
Е) Айша бибі ескерткіші,Бабаджа қатын ескерткіші
19. ХV ғ.Қазақстандағы этносаяси қауымдастықты өз төңірегіне
шоғырландырғандар:
А) Бұрындық пен Қасым
В) Керей мен Жәнібек
С) Өзбек пен Әбілқайыр
Д) Тоғылық Темір мен әмір Поладшы
Е) Батый мен Берке
20.Мәтінге қарап,мұрагерлік жолмен сайланған ханды анықтаңыз:
«Қазақ халқында хан көтерудің екі жүйесі қолданылды:біріншімұрагерлік
жол,екінші сайланып қойылатын.Мұрагерлік жолмен хандық билік
әкеден балаға емес ,ағадан ініге қалады.Егер хан болуға лайықты іні

болмаса,онда хандық тақ балаға қалуға тиіс.Бірақ бұл жағдай да баланың хан

лауазымына лайықты болуға шарт».Қазақ хандығының тарихында хан
билігі әкеден балаға берілу үлгісі:
А) Жәнібектен Бұрындыққа
В) Керейден Жәнібекке
С) Бұрындықтан Қасымға
Д) Шығайдан Тәуекелге
Е) Есімнен Тұрсынға

25-нұсқа
1.ХV ғ.20 жылдарында Жошы ұрпақтары арасындағы қырқыс пен Ақ Орданың

құлауы нәтижесінде құрылған мемлекет:
А) Моғолстан
В) Алтын Орда
С) Көк Орда
Д) Әбілқайыр хандығы
Е) Астрахан хандығы
2. ХV ғасырдың ІІ жартысында Қазақ хандығы өзінің негізгі күшін жұмсады:
А) Жетісу қалаларын басып алуға
В) Сыр бойындағы қалаларды басып алуға
С) Жайық өңірін басып алуға
Д) Жетісудың шығысын басып алуға
Е) Сарыарқа басып алуға
3.ХІ-ХІІ ғ.ғ. жататын Тараз маңындағы ескерткіш:
А) Ақыртас кесенесі
В) Боран кесенесі
С) Алаша хан кесенесі
Д) Көккесене
Е) Айша бибі кесенесі
4.Оғыздар әскери одақтас болған мемлекет:
А) Авар қағанаты
В) Таңғұт патшалығы
С) Сасанилік Иран
Д) Киев Русі
Е) Эфталит мемлекеті
5.1235 жылы бүкіл моңғолдық құрылтайда қабылданған шешім:
А) Батысқа жорық жасау
В) Алтын Орданы құру туралы шешім
С) Орта Азияны бағындыру
Д) Қытайға жорық жасау
Е) Қыпшақ даласын басып алу
6.Қарахан мемлекеті ислам дінін мемлекеттік дін ретінде қабылдаған жыл:
А) 950 жылы
В) 955 жылы
С) 960 жылы
Д) 940 жылы
Е) 1040 жылы
7.VІ-Х ғасырларда қалалық мәдениет ерекше дамыған өңір:
А) Орталық Қазақстан
В) Оңтүстік Қазақстан
С) Батыс Қазақстан
Д) СолтүстікҚазақстан
Е) Шығыс Қазақстан
8. Қазақ хандығының басқару жүйесінің тармағы ұлысты басқарушылар:
А) Ауылбасылар
В) Сұлтандар
С) Ақсақалдар
Д) Рубасылар
Е) Ордабилер
9. VІІ ғасырдың басында ұзақ уақытқа созылған тартыстан
тұралап,ыдыраған ел:
А) Шығыс түрік қағанаты
В) Батыс түрік қағанаты
С) Қимақ қағанаты
Д) Қарлұқ қағанаты
Е) Түрік қағанаты
10. «Қазақ» сөзі этникалық мағынаға ие бола бастаған уақыт:
А) ХІV ғ.
В) ХІІІ ғ.
С) ХІІ ғ.
Д) Х ғ.
Е) ІХ ғ.
11. 756 жылы Түргеш қағандығын құлатып билікті өз қолына алғандар:
А) Хорезм
В) Қарахан
С) Қимақ
Д) Қарлұқ
Е) Қарақытай
12. ХVІ ғасырда достық пен әскери одақ туралы ант беріскен хандар:
А) М.Шайбани,Әбілғазы
В) Көшім,Тәуекел
С) Баба сұлтан ,Темір-Мәлік
Д) ІІ Абдаллах,Хақназар
Е) Тәуекел ,Баба сұлтан
13.ХVІІ ғасырдың басында Есім ханға бағынбай жеке хандық құрды:
А) Шығай хан
В) Жәңгір хан
С) Тәуекел хан
Д) Тұрсын хан
Е) Хақназар хан
14.Найман мемлекетіне қарсы одақтасқан елдер:
А)Ұйғырлар мен Моңғолдар
В) Моңғолдар мен Керейлер
С) Ұйғырлар мен Керейлер
Д) Қарақытайлар мен Қарахандықтар
Е) Моңғолдар мен Қарақытайлар
15. ХІVғасырдан бастап «қазақ»сөзі ие бола бастады:
А) Әскери мағынаға
В) Діни мағынаға
С) Этникалық мағынаға
Д) Дипломатиялық мағынаға
Е) Экономикалық мағынаға
16.ХVІ ғасырда қазақ жерінің басым бөлігін өзіне қаратқан қазақ ханы:
А) Қасым
В) Таһир
С) Бұйдаш
Д) Шығай
Е) Бұрындық
17.Әбілқайыр хандығынан бөлінген Керей мен Жәнібек сұлтандар басқанған
көш бағыт алды:
А) Сарыарқаға
В) Сыр бойына
С) Батысқа
Д) Алтайға
Е) Жетісуға
18.Шыңғысханның Қазақстан мен Орта Азияға соғыс жариялап,жорыққа
шығуына сылтау болған оқиға:
А) Жошы ханның өлімі
В) Хорезм билігінің әлсіреуі
С) «Отырар опаты»
Д) «Сауран опаты»
Е) Моңғолиядағы жұт
19.Ақ Орда мемлекетінің алғашқы билеушісі:
А) Орда Ежен
В) Батый
С) Тоғылық Темір
Д) Әбілқайыр
Е) Кебек
20.Мәтінде қай тарихи оқиға сипатталғанын анықтаңыз:
« Асан Қайғы Жерұйықты іздеп,Жетісуда болған кезінде «Жетісудың
ағашының басыжеміс екен»,екі сұлтанорналасқан жер Шу туралы «Ей
Шу, атынды теріс қойыпты,мынау ну қамысың еліңді ешбір жұтқа бере қоймас»:
А) Есім мен Тұрсынның оңтүстік-шығыс Қазақстан жері үшін күресі
В) Қамар ад-дин мен оның інісі Шамс ад-диннің Жетісуда билікке келуі
С) Қасы мен моғол билеушісі Саид ханның Жетісу жерін бөліске салуы
Д) Есен-бұға мен Жүністің арасында Моғолстандағы білік үшін күресі
Е) Керей мен Жәнібектің Моғолстанның батыс аймағына көшіп келуі
26-нұсқа
1.Шығыс Түрік қағанаты Моңғолияда өз мемлекетін қалпына келтірген жыл:
А) 686 жыл
В) 682 жыл
С) 684 жыл
Д) 685 жыл
Е) 683 жыл
2.Қазақ халқының құрамындағы ірі тайпа,қазір Орта жүздің белді бір руы:
А) Қыпшақ
В) Албан
С) Адай
Д) Қаңлы
Е) Үйсін
3.Махмуд Қашғаридің кітабы:
А) «Диуани Хикмет»
В) «Құтты білік»
С) «Оғызнама»
Д) «Дастандар»
Е) «Диуани луғат ат- түрік»
4.XVII ғасырдың басында Тұрсын ханды қолдағаны үшін Есім хан қатаң
жазалаған ру:
А) Қатаған
В) Барлас
С) Ұйғыр
Д) Бұғы
Е) Құрама
4.1611 жылы Ташкент түбінде Есім ханмен ұрысқа түскен Бұхар ханы:
А) Мұхаммед
В) Фахреддин
С) Абдар-Рашид
Д) ІІ Абдаллах
Е) Имамқұли
5.«Жеті жарғы» заңдар жинағын жасауға қатысқан Ұлы жүздің биі:
А) Төле би
В) Қазыбек би
С) Әйтеке би
Д) Қарашор би
Е) Сасық би
6.Қазақ хандығында бірнеше ұлысты құрған басқару құрылымы:
А) Жүз
В) Арыс
С) Аймақ
Д) Ауыл
Е) Ру
7.Ежелгі түрік әліпбиіндегі әріп саны:
А) 30
В) 45
С) 40
Д) 35
Е) 25
8.ХІІІ ғасырға дейін қазақ атауының қолданып келген мағынасы:
А) Егіншілер
В) Жауынгерлер
С) Көшпеліліер
Д) Бақташылар
Е) Еркін адамдар
9.1681-1685 жылдары Оңтүстік Қазақстан жеріне бірнеше рет шабуыл жасады :
А) Парсылар
В) Бұхар хандығы
С) Қытайлар
Д) Жоңғарлар
10.Египет сұлтаны Бейбарыс пен байланыс жасаған Алтын Орда ханы:
А) Тоқтамыс
В) Өзбек
С) Берке
Д) Жәнібек
Е) Батый
11.Қ.А.Йасауи кесенесін салуға Әмір Темір бұйрық берген жыл:
А) 1400 ж.
В) 1396 ж.
С) 1397 ж.
Д) 1399 ж.
Е) 1398 ж.
12.965 жылы оғыздар Хазарларға қарсы әскери одақ құрды:
А) Иранмен
В) Парсылармен
С) Қытаймен
Д) Арабтармен
Е) Киев Русімен
13.Қасым ханның қазақ тарихында алатын орны:
А) Батыс Еуропа елдерімен қатынас орнатты
В) Қазақ хандығын құрды
С) Ойраттарды жеңді
Д) Қырғыздарды бағындырды
Е) Қазақ жерін кеңейітті
14.Шыңғысханның «Жасақ» заңының бірінші бөлімінде қарастырылған:
А) Мәдени мәселелер
В) Азаматтық істер
С) Халықаралық мәселелер
Д) Діни мәселелер
Е) Шыңғысханның өзі айтқан нақыл сөздері
15.Ақ Орданың орнын басқан хандық:
А) Алтын Орда
В) Моғолстан
С) Әбілқайыр хандығы
Д) Сібір хандығы
Е) Мауераннахр
16.Қарахан мемлекеті кезінде даңқы шыққан ақын:
А) А.Игүнеки
В) С.Бақырғани
С) Ж.Баласағұни
Д) А.Йассауи
Е) Арыстан баб
17.XVIІ ғ. қазақ тілінде жазылған әдебиет пен тіл ескерткіші, тарихи шығарма:
А) « Ақиқат сыйы»
В) «Құдадғу білік»
С) « Диуани лұғат ат-түрік
Д) « Диуани хикмет»
Е) «Жами ат-тауарих»
18.М.Қашқаридің мәліметі бойынша Оғыздардағы тайпалар саны:
А) 12
В) 40
С) 30
Д) 34
Е) 24
19.Моғолстанның бірінші ханы:
А) Есен-Бұға
В) Қызыр-Қожа
С) Мұхеммед хан
Д) Ілияс -Қожа
Е) Тоғылық-Темір
20. Мәтінде сипатталған салықтың түрін анықтаңыз.
«Қарапайым халық феодалдарға,мемлекет қажетіне міндеткерлік жұмыстарды атқарды....Салықтың бұл түрі Ұлықбек тұсында Сауран,Сайрам,Отырар қалаларынан тағы басқа оның әскерлері тұрған жерлерден алынған.Моғол хандары да Тараз қаласының аймағындағы қалалардан және Қашқария жерінен
.....жинаған.
А) « хардж»
В) « құшыр»
С) « зекет»
Д) « тағар»
Е) « қалан»
27-нұсқа
1.Орта ғасырда қазақ тайпаларының біртұтас халық болып қалыптасу
барысын кешеуілдетті:
А) Ресей шапқыншылығы
В) Араб шапқыншылығы
С) Моңғол шапқыншылығы
Д) Жоңғар шапқыншылығы
Е) Темір шапқыншылығы
2.1680 жылы Қазақ хандығының билігін қолына алған Жәңгір ханның ұлы:
А) Қайып
В) Сәмеке
С) Уәлибақы
Д) Тәуке
Е) Болат
3.Х-ХІІ ғасырлардағы Сарайлы,Торайлы қалалары орналасты:
А) Сыр бойында
В) Талас өзенінің жағасында
С) Ертіс өзенінің жағасында
Д) Нұра өзенінің бойында
Е) Кеңгір өзенінің бойында
Қимақтар ежелгі түрік жазуын пайдаланған уақыт:
А) ІХ-Х ғғ.
В) ХІІ-XІV ғғ.
С)VI -VIІІ ғғ.
Д) XIІІ -XV ғғ.
Е) VIІ -VIІІ ғ ғ
15.Қазақстандағы түрік дәуірінде кең тараған балбал мүсіндері негізінен жасалды:
А) қыштан
В) ағаштан
С) тастан
Д) мыстан
Е) темірден
6.Қазақ хандығында (XVІ-XVІІ ғ.ғ. ) ұлыс билеушісі аталды:
А) Ауылнай
В) Сұлтан
С) Би
Д) Рубасы
Е) Ақсақал
7.Алаш сөзі шамамен алғаш рет айтылды:
А) VI-VII ғасырлар аралығанда
В) ІХ-Х ғасырлар аралығанда
С) VIІ-VIІI ғасырлар аралығанда
Д) VIІІ-ІХ ғасырлар аралығанда
Е) V -VI ғасырлар аралығанда
8.Тарихи деректер бойынша Қасым ханның қол астындағы халықтың саны:
А) 5 млн. адам
В) 2 млн. адам
С) 3 млн. адам
Д) 4 млн. адам
Е) 1млн. адам
9.Қыпшақтардың әскери басқару жүйесі бөлінді:
А) Батыс және Шығыс
В) Ұлы хандық және Кіші хандық
С) Оң қанат және Сол қанат
Д) Қара орда және Күз орда
Е) Үлкен және Кіші орда
10.Қожа Ахмет Йасауи өмір сүрді:
А) ХІ ғасырда
В) ІХ ғасырда
С) Х ғасырда
Д) ХІІІғасырда
Е) ХІІ ғасырда
11.Ақ Орданың билеушісі болған Тоқтамыстың әкесі:
А) Мүбәрәк
В) Қойыршақ
С) Темір-Мәлік
Д) Ерзен
Е) Түй-Қожа
12.Қазақ хандығының құрылу қарсаңында Тарбағатай,Ертіс бойы,Зайсан көлі маңын мекендеген тайпа:
А) Қоңыраттар
В) Керейлер
С) Қыпшақтар
Д) Тамалар
Е) Адайлар
13. Тәуекел хан Абдаллахқа қарсы күресуге көмек сұраған ел:
А) Ойраттар
В) Моғолстан
С) Қытай
Д) Ресей мемлекеті
Е) Сібір хандығы
14.ХІІІ ғ. наймандардың бір бөлігінің Жетісуға қоныс аудару себебі:
А) Меркіт –қырғыз одағымен соғыс
В) Наймандардың қаңлылардан жеңілуі
С) Жетісу жеріндегі туыстарымен бірігу
Д) Қытай шапқыншылығы
Е) Наймандардың моңғолдардан жеңілуі
15.«Күлтегін және Тоныкөк» жазулары:
А) көне сурет туындылары
В) ислам діні ескерткіштері
С) сардоба ғимараттары
Д) будда дінінің жәдігерлері
Е) көне түріктік әдеби шығармалар
16.XVI ғасырдың 50- жылдары Ресейге қосылған хандықтар:
А) Әбілқайыр, Ноғай
В) Ақ Орда,Ноғай
С) Қазан,Астрахан
Д) Ақ Орда,Моғолстан
Е) Батыс Сібір,Қырым
17.XV ғасырдың соңына қарай Сыр бойындағы қалаларға шабуыл жасаған,
қазақ қолына басшылық жасағандар:
А) Керей,Жәнібек
В) Бұрындық,Қасым
С) Шығай,Мамай
Д) Тахир,Жәдік
Е) Бұйдаш,Қожа Махмұд
18.XVI ғасырдың аяғы мен XVII ғасырдың басында билік құрған қазақ ханы:
А) Тәуекел
В) Хақназар
С) Тәуке
Д) Есім
Е) Жәңгір
19.Қытай деректері бойынша авар (жужан) қағаны үшін темір өндіргендер:
А) қытайлықтар
В) қимақтар
С) қарлұқтар
Д) түріктер
Е) басмылдар
20. Мәтінде сипатталған еңбектің авторын анықтаңыз:
«Шығарма моңғолдардың хан сарайында сақталған тарихи құжаттар,аңыз-әңгімелер,оқиға куәгерлері мен автордың өзі байқаған жайттары негізінде жазылған.Онда орта ғасырлардағы қазақтар тарихы,Дешті қыпшақтағы оқиғалар,Моғолстанның құлауы,феодалдық соғыстар,сыртқы жауға қарсы қазақтардың өзбектермен және қырғыздармен достық одағының қалыптасуы туралы көптеген мағлұматтар беріледі.»
А) М.Х.Дулати
В) М.Қашқари
С) М.Хорзезми
Д) Қ.Жалаири
Е) Ә.Бахадүр
28-нұсқа
1.Әбілқайыр хандығының орталығы болған қала:
А) Сығанақ
В) Сарайшық
С) Созақ
Д) Сауран
Е) Йассы
2.XV ғасырдың аяғында Шайбани әулетіне қарсы күрес нәтижесінде Қазақ хандығына қараған қалалар:
А) Сыр бойындағы қалалар
В) Ертіс бойындағы қалалар
С) Тобыл бойындағы қалалар
Д) Есіл бойындағы қалалар
Е) Жайық бойындағы қалалар
3.1583 жыл «Ант беріскен шартты бұзып, Тәуекел хан Өзбек ханынан қайтарып алған қалалар:
А) Отырар,Сайрам,Сауран
В) Отырар Түркістан ,Сайрам,Сауран
С) Қойлық,Үзгент, Сығанақ
Д) Суяб,Сығанақ,Ташкент
Е) Суяб, Ташкент,Түркістан,Отырар
4.Қимақ қағанатының саяси өмірінде беделі күшті болған топ:
А) диқандар
В) шаруалар
С) жатақтар
Д) яғбулар
Е) әскербасылар
5.Түріктердің жазба әдебиеті дүниеге келген уақыт:
А) VІІІ ғасыр
В) V ғасыр
С) VІ ғасыр
Д) Х ғасыр
Е) ХІ ғасыр
6.Әмір Темір мен Ілияс-Қожа арасындағы « Батпақ шайқасы» болған жыл:
А) 1355 ж.
В) 1360 ж.
С) 1365 ж.
Д) 1370 ж.
Е) 1375 ж.
7.Қазақ хандығын құру жолында Керей мен Жәнібек осы мемлекеттегі ішкі- сыртқы қайшылықты шебер пайдаланды:
А) Сібір хандығындағы
В) Ноғай Ордасындағы
С) Ақ Ордадағы
Д) Әбілқайыр хандығындағы
Е) Алтын Ордадағы
8.ХVІ ғасырдағы Қазақ хандары мен Өзбек хандарының арасындағы ұзаққа созылған
шайқас нәтижесінде Қазақ хандығына қосылған қала:
А) Бұқара
В) Үргеніш
С) Ташкент
Д) Тараз
Е) Алмалық
9.Әбілқайыр хандығының шығысы шектескен жер:
А) Алакөл
В) Алтай
С) Балқаш
Д) Есіл мен Тобыл
Е) Ертістің орта ағысы
10.Отбасына шапағатын тигізеді деп түріктер табынған сенім:
А) Отқа
В) Көк бөріге
С) Суға
Д) Табиғатқа
Е) Ұмай анаға
11.Алтын Орда мемлекетінің ыдырауына байланысты құрылған:
А) Сібір хандығы
В) Моғолстан мемлекеті
С) Әмір Темір мемлекеті
Д) Шағатай ұлысы
Е) Әбілқайыр хандығы
12.Қазақ ханы Тәуекелден кейін билікке келген хан:
А) Шығай
В) Есім
С) Хақназар
Д) Тәуке
Е) Бұрындық
13.Орта ғасырда орыс жеріне қоныстанған, «половшылар» аталған тайпа:
А) Қимақ
В) Найман
С) Қыпшақ
Д) Оғыз
Е) Керей
14.Ұлы Жібек жолының бәсеңдеуіне ықпал еткен жағдай:
А) А.Македонскийдің басқыншылығы
В) Қарақытайлардың Орта Азияны жаулап алуы
С) Әмір Темір басқыншылығы
Д) Арабтардың басқыншылығы
Е) Моңғол шапқыншылығы
15.«Жами ат-тауарих» еңбегінің авторы:
А) Усман Кухустани
В) Шах Махмұд Шорас
С) Бабыр
Д) Мұхаммед Хайдар Дуалати
Е) Қадырғали Жалаири
16.Көшпелі мал шаруашылығымен айналысқан қазақтар үшін көктем кезіндегі
маңызды іс:
А) Егін жинау
В) Бие байлау
С) Соғым
Д) Мал төлдету
Е) Малды тоғыту
17.Түргеш мемлекетінің қағандары:
А) Тон, Шегу
В) Күлтегін,Тоныкөк
С) Үшлік,Сұлу
Д) Бумын,Иштеми
Е) Қапаған,Білге
18.Шыңғысхан 1217 жылы Күшіліктің Жетісудағы иеліктерін басып алуға
аттандырды:
А) Жошыны
В) Батыйды
С) Шағатайды
Д) Жебе ноянды
Е) Үгедейді
19.«Алаш аңызында» айтылатын үш жүздің негізін қалағандар:
А) Арғын,Үйсін,Адай
В) Үйсін,Болат,Алшын
С) Үйсін,Найман,Кете
Д) Қыпшақ,Албан,Байұлы
Е) Дулат,Арғын,Әлім
20.Бабырдың еңбегінен үзінді: « Жұрттың айтуына қарағанда қазақ сұлтандары мен хандарының бірде біреуі бұл халықты дәл осы хан сияқты бағындыра алмаған.Атты әскер саны 300 мыңға жуық еді».
Мәтінде сипатталып берілген ханды анықтаңыз:
А) Тәуекел
В) Жәнібек
С) Қасым
Д) Тәуке
Е) Хақназар
29-нұсқа
1.Орта ғасырда қазақ халқының өмірінде музыканың айрықша орын алатынын жазған саяхатшы:
А) Рузбихан
В) Рашид-ад-дин
С) Әл-Идриси
Д) М.Протектор
Е) Петахья
2. Қазақ хандарының Сыр бойындағы қалалар үшін Шайбани ханмен болған шайқас нәтижесінде Қазақ хандығының құрамына кірген қала:
А) Сауран
В) Аркөк
С) Ташкент
Д) Сайрам
Е) Отырар
3.«Үш жүз аңызы бойынша қазақ құрамына енген ру-тайпалар жартасқа өздерінің ен- аңбаларын салған жер:
А) Тамғалы
В) Орхон бойындағы тастарда
С) Таңбалы Нұра
Д) Күлтегін ескерткіштерінде
Е) Енисей жағалауында
4.XVІ ғасырдың бас кезінде Қасым ханның сыртқы саясатындағы басты бағыт:
А) Қырғыздарды бағындыру
В) Батыс Еуропа елдерімен байланыс орнату
С) Сырдария бойындағы қалаларды қарату
Д) Шығыс Түркістан қалаларымен байланыс орнату
Е) Қытаймен байланыс жасау
5.Ортағасырдағы көлемі 10 гектарға жетпейтін қала:
А) Тараз
В) Испиджаб
С) Отырар
Д) Сауран
Е) Алмалық
6.1207-1209 жылдары Шыңғысхан бағындырған ел:
А) Таңғұттар
В) Керейлер
С) Наймандар
Д) Қидан
Е) Қытай
7.«Жеті жарғы» заңдар жинағының негізі осы хандардың заңдар жобасы негізінде алынды:
А) Керей,Жәнібек
В) Бұрындық,Шығай
С) Тоғым,Жәңгір
Д) Қасым,Есім
Е) Хақназар,Тәуекел
8.Қарлұқтарға «ғазауат соғысын» жариялап, Испиджаб,Тараз қалаларын басып алған:
А) Ғазнауилер
В) Саманилер
С) Қараханиттер
Д) Аштарханилер
Е) Шайбанилер
9.Жәңгір хан 600 жауынгерімен жоңғардың 50 мың жауынгеріне қарсытұрған шайқас:
А) Аңырақай
В) Аягөз
С) Қалмақ қырылған
Д) Орбұлақ
Е) Бұланты
10.Көшпелі мал шаруашылығымен айналысқан қазақтардың төрт кезеңге бөлінген жайылымы:
А) Ұжымдық жайылым
В) Отар
С) Маусымдық жайылым
Д) Отырықшы жайылым
Е) Тебінді жайылым
11.VII ғасырда «Он оқ будун» жүйесін енгізген қағанат
А) Эфталиттер мемлекеті
В) Шығыс түрік қағанаты
С) Батыс түрік қағанаты
Д) Қарлұқ қағанаты
Е) Түргеш қағанаты
12.VI-ІХ ғасырларда қазақ жерінде салынған сардоба:
А) Дың сардобасы
В) Боран сардобасы
С) Маңғыстау сардобасы
Д) Мырзарабат сардобасы
Е) Ақбешім сардобасы
13. Әмір Темір Орта Азия билік құрды:
А) 1365-1400 ж.ж.
В) 1380-1415 ж.ж.
С) 1370-1405 ж.ж.
Д) 1375-1410 ж.ж.
Е) 1360-1495 ж.ж.
14.Қазақ хандары мен Шайбани хан арасында Сыр бойындағы қалалар үшін шайқас өткен мерзім:
А) ХІV ғ. аяғы
В) ХV ғ. басы
С) ХV ғ.ІІ жартысы
Д) ХV ғ.І жартысы
Е) ХVІ ғ.ІІ жартысы
15.Қазақ хандығында он немесе он бес аймақтан құралған:
А) ру
В) жүз
С) арыс
Д) ұлыс
Е) ауыл
16.Жоңғарлардың 1680 жылғы шабуылынан аман қалған қала:
А) Сығанақ
В) Сауран
С) Түркістан
Д) Созақ
Е) Сайрам
17.Өзбек ұлысында (ХVғ.) үш халықтың болғандығын ,соның ішінде ер жүректері қазақтар екенін жазған тарихшы:
А) Рузбихан
В) Рубрук
С) Сыма-Цянь
Д) Б.Көмеков
Е В.Бартольд
18.Қарақытайлардың мемлекет басшысының лауазымы:
А) гуньмо
В) хан
С) қаған
Д) гурхан
Е) жағбу
19.Қыпшақ хандығы өмір сүрген ғасырлар:
А) ІХ ғ.-Х ғ.
В) VІІІғ.-Х ғ.ортасы
С)ХІІІ ғ.-Х Vғ.соңы
Д) ХІ ғ.-ХІІІ ғ. басы
Е) V ғ.-Х ғ.
20. Мәтінде сипатталған «інжу» терминінің мағынасын анықтаңыз:
« Осы жерлер інжу» деп аталған. Ол «жасау» деген мағынаны берген.Жерден немесе халықтан түсетін алым-салық інжу болып, ханның қазынасына немесе оның ұрпақтарының қолына түсетін.Іжулік иеліктер хандық өкіметтің немесе ұлыстың орталығы орналасқан шұрайлы жерлерінде болған.Мысалы Алтын Орда хандарының інжулік жерлері Еділ бойында болса, Шағатай мемлекетінің інжулік жерлері Шу,Іле,Талас алқаптарының шұрайлы өңірлерін алып жатқан.
А) Ханға адал қызмет істегендерге берілетін жер
В) Хан жасағының пайдасына жиналатын алым-салықтың түрі
С) Алтын Орда мен Шағатай ұлысының көшпелілерден мал басынан алынатын
салық
Д) Хан иелігіндегі жер
Е) Дін иелерінің жері
30-нұсқа
1.Оғыз мемлекетінің орталығы:
А) Имақия
В) Сығанақ
С) Янгикент
Д) Самарқан
Е) Баласағұн
2.Дамыған орта ғасырларға жататын монша табылған ортағасырлық қалалар:
А) Басқамыр,Аяққамыр
В) Құлан,Мерке
С) Отырар,Тараз
Д) Алмалық,Талғар
Е) Жент,Баршынкент
3.Батыс түрік қағанатында сот істерін атқарушы лауазымның бірі:
А) Тархан
В) Шад
С) Елтебер
Д) Сюбашы
Е) Атабек
4.Алтын Ордада (1396-1411ж.ж.) он бес жылға жуық өз қолында нақты билік ұстаған ірі мемлкет қайраткері:
А) Ноғай
В) Едіге
С) Нураддин
Д) Уақас би
Е) Берке
5.Тәуекел ханның елшілігі Мәскеуге барған жыл:
А) 1594 ж.
В) 1598 ж.
С) 1583 ж.
Д) 1582 ж.
Е) 1587 ж.
6.Арабтар мен түргештер қытайларды Жетісудан біржола қуған кезең:
А) VІІ ғ. басы
В) VІІІ ғ. ортасы
С) VІІІ ғ.аяғы
Д) VІ ғ.аяғы
Е) VІ ғ.ортасы
7.Жоңғарлармен соғыстағы ғажайып ерліктері үшін «Салқам» деп аталған хан:
А) Әбілмәмбет
В) Әлілқайыр
С) Жәңгір
Д) Тәуке
Е) Абылай
8.Орта жүз құрамына кірген рудың аты:
А) ысты
В) жаппас
С) найман
Д) шанышқылы
Е) беріш
9.Хандық дәуіріндегі бүкіл қазақ ұлтының басын қосатын кеңестің атауы:
А) Кеңес
В) Құрылтай
С) Жиналыс
Д) Мәжіліс
Е) Мәслихат
10.ХV ғасырдың ІІ жартысында Шу мен Талас өзендерінің аумағықарады:
А) Сібір хандығына
В) Қазақ хандығына
С) Темір әулетіне
Д) Ойрат хандығана
Е) Әбілқайыр хандығына
11.Орта ғасырларда егіншілік өркендеген өңір:
А) Шу
В) Нарын
С) Қарқұм
Д) Сарыарқа
Е) Тарбағатай
12.682 жылы қайта құрылған мемлекет:
А) Қарлұқ қағанаты
В) Шығыс түрік қағанаты
С) Батыс түрік қағанаты
Д) Қимақ қағанаты
Е) Түргеш қағанаты
13.ІХ ғ.соңы – ХІ ғ. ортасында Еуразияның саяси және әскери тарихында маңызды рөл атқарған ел:
А) Қыпшақ хандығы
В) Қарахан мемлкеті
С) Оғыз мемлекеті
Д) Түрік қағанаты
Е) Қарлұқ қағанаты
14.Әмір Темір шапқыншылығы бағытталған мемлекет:
А) Моғолстан
В) Әбілқайыр хандығы
С) Қазақ хандығы
Д) Үгедей ұлысы
Е) Қыпшақ хандығы
15.Қазақ хандығының әкімшілік басқару жүйесінде әрбір жүздің басында тұрғандар:
А) Ақсақалдар
В) Билер
С) Ауылнайлар
Д) Рубасылар
Е) Қазылар
16.Керей мен Жәнібек сұлтандарды ойраттардың шабуылына тойтарыс беруге пайдаланбақ болған Моғолстан ханы:
А) Абд ар-Рашид
В) Жүніс
С) Есен- бұға
Д) Ілиас-Қожа
Е) Тоғылық – Темір
17.ХVІ ғасырдың ІІ жартысында Қазақ хандығының күш-қуатын,беделін
арттырған,жерін кеңейтуге себеп болған тарихи оқиға:
А) Өзбек хандығын талқандауы
В) Ноғай руларының үлкен тобы Қазақ хандығы құрамына енуі
С) Халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартуға қадам жасауы
Д) Моғол хандығын талқандауы
Е) Ішкі талас-тартыстың тоқтатылуы
18.Түргеш қағанатының орталығы болған қалалардың бірі:
А) Мыңбұлақ
В) Күнгіт
С) Баласағұн
Д) Сығанақ
Е) Испиджаб
19.«Диуани Хикмет» еңбегінің авторы
А) Әбу Райхан әл- Бируни
В) Әбу Насыр әл-Фараби
С) Махмуд Қашғари
Д) Қожа Ахмет Йасауи
Е) Жүсіп Баласағұни
Мәтінде сипатталған Моғол хандығындағы жоғары лауазымды анықтаңыз:
«Моғол хандығының тағына дұғлат Хұдайдат ....өзінің айтқанын істейтін хан тұқыманан алты рет өз адамдарын отырғызған Хан билігі де рулық-тайпалық бай-феодалдар еркіне байланысты болған.Биліктің мұндай жағдайда жүргізілуінің өзі ханның бай-шонжарларға экономикалық жағынан тәуелділігінде көрсетеді
А) «Атабек»
В) «Ұлысбегі»
С) «Наиб»
Д) «Көкілташ»
Е) «Тархан»