12 жылдық мектепте оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау Бағалау оқыту сапасының өлшеуіш процесі

12 жылдық мектепте оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау

Бағалау --- оқыту сапасының өлшеуіш процесі

• Баға- өлшеу нәтижесі

12 баллдық бағалау жүйесінің үлгісі

• 1-3 сыныптар ---- кіші мектеп оқушыларының оқу жетістіктерін бағасыз бағалау жүйесі;
• 4-5 сыныптар ---- көпбағдарлы оқытуға жеңіл ауысуды қамтамасыз ету мақсатында кейбір пәндер үшін пайдалану;
• 6-12 сыныптар ---- оқу жоспарының инвариантты бөлігі үшін барлық білім саласы бойынша оқушылар дайындығын бағалау.

І деңгей

• Егер оқушы білім, білік, дағдыларын қайта жаңғырта отырып амалдарды орындаса, оқушылардың оқу жетістіктері қанағаттанарлық сияқты бағаланады және 1-3 балл аралығында есептеледі:

* Объектілерді біледі, ажыратады; жекелеген құбылыстарға, терминдерге, формулаларға, фактілерге сүйенеді; қайталау қызметтерін орындайды (анықтамаларды, ұғымдарды қайталайды, қасиеттерді тізеді); * оқу материалын көмекші тірек құралдары арқылы жалпылаусыз, қорытындылаусыз қайта жаңғыртады; * үлгі бойынша ұқсас оқу тапсырмаларын орындайды; * жекелеген пән және жалпы оқу бойынша интеллектуалдық біліктерді пайдалануда қиындықты сезінеді; *мұғалім көмегімен қателерін жөндей алады (3 маңызды, 5 жеңіл).

• ІІ деңгей
• Егер оқушы түсінгендігін көрсете алса, яғни білім, білік, дағдыларын пайдаланып амалдарды түрлендірсе, онда оқушының оқу жетістіктері жақсы ретінде бағаланады да, 4-6 балл аралығында есептеледі:

- Мазмұн негізгісін құрылымдай алу, анықтамалар мен ұғымдарға еркін сүйене алу, мәтінді ақпараттарды формулаларға, теңдеулерге, кестелерге, графиктерге, сызбаларға түрлендіре алады; -Оқу материалын саналы, толық (өздігінен, тізбектей, мысал келтіре, жинақтай, қорытындылай) қайта жаңғыртады;

- Фактілер мен құбылыстарды сипаттау негізінде салыстырады, ұқсастық пен ерекшелік себептерін анықтайды, процестер мәнін, зерттейтін теориялар мен заңдылықтардың пайда болуын түсіндіреді; - жалпы алгоритм бойынша типтік тапсырмаларды орындайды; - қандай да бір көмек деңгейінде жеңіл қателерді (3-5) жөндей алады; - мұғалім бақылауымен пәндік және жалпы оқу бойынша арнайы интеллектуалдық біліктілігін пайдалана алады.

ІІІ деңгей

• Егер оқушы стандартталған жағдайда игерген оқу материалын пайдалануда қабілетін көрсетсе, яғни білім, білік, дағдыларын интеграциялай отырып амалдарды орындаса, онда оқушының оқу жетістіктері өте жақсы ретінде бағаланады да, 7-9 балл аралығында есептеледі:

- белгілі бір жағдайда оқу материалына сүйене алады, белгілі мағлұматтар мен фактілерді жалпылайды, жіктейді, жүйелейді, сараптайды, қорытындылайды; - оқулықта келтірілген мәліметтер негізінде логикалық, себеп-салдарлы байланыстарды анықтайды, берілген мәліметтер бойынша болжам жасайды;

-өзара байланысты бірнеше тапсырмалардан құралған оқу тапсырмаларын өздігінен орындайды; -пәндер мен жалпы оқу бойынша арнайы интеллектуалдық біліктер мен мұғалімнің мардымсыз көмегімен қызмет тәсілдерін қолданады; - жұмыстағы қателерді (3-тен көп емес) өздігінен жөндей алады.

ІV деңгей

• Игерген оқу материалын стандартталмаған жағдайларда пайдалану қабілетін көрсете алса, яғни білім, білік, дағдыларды мүлдем өзгерте отырып әрекет етсе, оқушының оқу жетістіктері үздік ретінде бағаланады да 10-12 балл аралығында есептеледі:

-Пән бойынша теориялық және нақты материалды біледі, оны құрылымға бөле алады, білімін шығармашылықпен ауыстырады әртүрлі білім саласы мен қайнар көздерден мысалдар келтіреді, қажетті көрнекі құралдарды, сызбаларды, графиктерді пайдаланады, қорытынды жасайды; - материалға белгілі және белгісіз жағдайларда сүйене алады, бұл кезде оқушы өзі жөндей алатын 1-2 қате жіберуі мүмкін;

-оқу пәндерінің әртүрлі тақырыптары мен бөлімдері мазмұны арасында және пәнаралық байланыстар орнатады; ұқсастық пен айырмашылық себептерін түсіндіреді, фактілер, оқиғалар, процестер арасындағы өзара әсерді, нақты байланыстарды анықтайды; - ғылыми заңдар мен негізгі ойлар негізінде жоғары дәрежеде жалпылай отырып, басты және болмашы материалды бөліп алады; - тәжірибелер бойынша проблеманы шешудің жолдарын табады, жаңа ойлар, жаңа идеялар айтады, нәтижелерді зерттейді, есептер шығаруда, талдауда логиканың жоқтығын, қателерді анықтайды.

Барлық оқушылардың қол жеткізуі тиіс стандартты минимум

• Білім, білік, дағдыларды меңгеру деңгейлері

Білім

• Нақты деректер мен берілгендерді ажыратады және қайта жаңғыртады (даталар, нысандар, оқиғалар мен құбылыстар туралы әңгіме, сұлбалар, карталар, формулалар , т.б.);
• Ұғымдарға анықтама береді;
• Белгілі формулалардың қолданылуын талап ететін шаблондық мысалдар мен есептерді шешеді, алгоритмдерді қайта жаңғыртады.

2.Түсіну

• Дәлелдеу, дәйектеу қисынын қайта жаңғыртады;
• Формуланың, заңдылықтардың анықталуын қайта жаңғыртады;
• Құбылыстар мен процестер бағасын және оларды бағалау негіздерін қайта жаңғыртады;
• Салыстырмалы, себеп-салдарлы байланыстар талдауын түсініктемесімен қайта жаңғыртады;
• Белгілі фактордың жүйе мен процеске әсері мен өзара әсерлесу түсініктерін қайта жаңғыртады;
• Теориялық есептерді көркемдейді, мысалдар келтіреді.

3.Қолдану

• Тапсырылған көзқараспен нысанның жәй-күйін немесе құбылысты түсіндіреді;
• Берілген жағдайда құбылысты сипаттайды және көрсетеді;
• Нысан немесе құбылыстың категориясын анықтайды, топтастырады;
• Нақты деректерді жинақтайды, дәйектейді;
• Шаблондық есептерді шығарады;
• Танымал деректерді, ұғымдарды, танымал технологияларды, білім салалары технологияларын үйлестіре отырып, деректерді өз бетімен түсіндіреді.