1836 – 1838 жылдардағы Ішкі (Бөкей) ордасындағы шаруалар көтерілісі Сабақтың мақсаты: Білімділік

Б) оқу және жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту;

В) өз пікірін қорғай білу дағдыларына төселдіру.

Тәрбиелік: а) бабалардың ерлік рухын сезіндіру арқылы азаматтық тәрбие беру;

ә) тарихты оқып, үйренуге, шешендік сөз, сана, ұлттық намыс қалыптастыру;

б) ерлікке батырлыққа, Отанын сүюге, оған қызмет етуге, Отанды қорғауға тәрбиелеу.

І. Тарихи шығармалар:

1. М.Қозыбаев, «Жауды шаптым ту байлап». Алматы, «Қазақстан». 1994.

2. Халел Досмұхамедұлы., «Аламан», Алматы.1991

3. Берқайыр Аманшин., «Махамбеттің тағдыры». Алматы, «Жазушы» 1997.

4. Қазақ тарихы жырларының мәселелері. Алматы. 1979. «Исатай – Махамбет» 165 – 182 бет.

5. Исатай Наскенұлы Кенжалиев., «Исатай Тайманов». Алматы, 1977.

6. И. Кенжиев., «Махамбет Өтемісұлы. Алматы, 1979.

1. Махамбет Өтемісұлы ., «Ереуіл атқа ер салмай». Жазушы, 2002.

2. Атырау ақын – жазушылардың кітапханасы. 2 – кітап. Махамбет. Алматы. 1999.

3. Ығылман Шөреков., «Исатай – Махамбет»дастаны. Алматы, 1976.

4. Әнуар Әлімжанов., «Махамбеттің жебесі».,

5. Н.Әбутәлиев., «Қайран нарын» Алматы 1990.

6. Мұхтар Шақанов., «Әке үкімі».

7. Тәкен Әлімқұлұлы., «Қара ой» әңгімесі, т.б.

1.Ұйымдастыру кезеңі: оқушылады түгендеу, оқушыларды үш топқа бөлемін. әр топтың ішіндегі үлгерімі жақсы оқушылардың сабаққа дайындығын қадағалау, олардың жұмыс дәптерін, жауаптарын белгілеп отыру.

Бұл сабақты сұрауды түрлі вариантта жүргізуге болады:

а) оқушылар оқулықтың «күрестің басталу себебтері, барысы» деген мәтінін өздігінше оқып, оның күрделі жоспарын жасайды;

ә) оқулық материалдары іріктелініп оқылып, мұғалім әңгімесі, оқушылар хабарламасы талданып, кесте толтырылады;

б) мұғалім әңгімесі, кестені толытру, картамен жұмыс, көркем әдебиеттен үзінді оқу, оқушылармен таным белсенділігін арттыратын

сұрақ – тапсырма бойынша әңгімелесуге негізделеді. Мен сабақты сұраудың бірінші вариянтын пайдаландым.

Оқушылардың назарын «1837 – 1847 жылдардағы хан Кенесары Қасымұлы басқарған күрес» тақырыбына аударамын, алдымен мұқият «Күрестің басталу себептері, барысы» деген мақаланы оқып, оның күрделі жоспарын жасаңыздар, – деген тапсырма беремін.

Оқушының жоспар жасауда жіберілетін қателіктерінің болдырмау мақсатында оған қойылатын талаптар тақтаға жазылып, түсіндіріледі:

Содан кейін жоспарды жасауға бағытталған жадынама

«Толық күрделі жоспарды жасауға үйрен» деген жазуы бар плакат тақтаға ілінеді.

Оның әрбіреуінің тақырыбының атын қой, оларды араб санымен белігіле;

Оқушылар жадынамадағы талаптар бойынша мақаланың күрделі жоспарын жасайды. Ол сабақта талданып, тексеріледі, түзетулер енгізіледі. Енді бір – екі оқушының күрделі жоспарын ұсынайын.

А. 1. ХІХ ғасырдың 30 – 40 жылдардағы қазақ елінің жағдайы.

2. күрестің басталу себептері, мақсаты.

3. Көтерілісшілердің құрамы.

4. кенесары Қасымұлыны – батыр қолбасышы.

6. Күрестің аумағы.

6. Көтерісшілер ерлігі.

В.1. патшалы Ресейдің Қазақстанда жүргізген отаршылдық саясатының мәні.

2. Күрестің алғы шарттары, мақсаты, қозғаушгы күштері.

І топ: 1837 - 1847 жылдардағы күрестің алғы шарттары, мақсаты, сипаты.

Сабақ тірек – сызба, сызбаларды пайдалана отырып, пікір – сайыс элементтерін лекциялық әдісте қолдану арқылы жүргізіледі. Жаңа материалдарды оқып үйрену мұғалімнің әңгімесі, қосымша әдебиеттерден, хрестоматиядан көтерілістің барысы, сипаты жайлы үзінді оқумен, картамен жұмыспен және өткен сабақтарда толтыра бастаған. «ХVІІІ – ХІХ ғасырларда болған шаруалар соғысы, азаттық қозғалыстар» кестесін оқушылардың өздігінше толтыруын және сол бойынша әңгімелесуге негізделеді, әңгімелесу барысында оқушылар көтерілістің негізгі белгілерін, мақсаты мен сипатын анықтап, бұдан бұрын болған азаттық көтерілістермен салыстыра отырып, ортақ белгілері мен ұқсастықтарын, ерекшеліктерін анықтайды. Сөйтіп оқушылардың біріншіден, азаттық көтерілістің мәні мен міндетін дұрыс түсінуге жағдай жасады; екіншіден, оқушылардың белгілі тарихи кезеңде болған тарихи оқиғаларды салыстыру, ұқсастықтар мен айырмашылықтарын таба білу, біліктерін қалыптастыруға мүмкіншілік беріп, салыстыру арқылы жаңа білімді меңгеруге жағдай жасалады.

а) «Бетпе – бет» студиясы ойыны.Үш топытың балалары бір – біріне жаңа сабақ бойынша сұрақтар қояды.

1. Исатай – махамбет көтерілісі қашан, қайда болған?

2. Көтерілістің шығу себебі не?

3. Көтерілісшілер қандай ерлік жасады?

4. Махамбеттің қандай өлеңдерін білесіңдер?

ә) «Тарих – лото ойыны» ойыны. Оқушыларға кеспе қағаздар таратылып, төменгі сөздерді пайдаланып, тақырып қа байланысты әңгіме құрастыру.

Исатай, Махамбет, соғыс, мақсат, жау қарсы, қамал, айқас, жүрегегін оятты, қайсар батыр.

1.Атырау облысының басты байлығы.

2. 1836 – 1838 жылдардағы шаруалар көтерілісінің басшысы.

VI. Қорытынды кезең

1. Кенесары Қасымұлы басқарған көтеріліс пен Исатай мен Махамбет бастаған көтерілістің ерекшелігін, ортақ белгілерін, сипатын әңгімелеңіздер.

2. 1936 – 1938, 1847 – 1847 жылдар аралығында болған көтерілістердің қамтыған жерлерін қатардын тауып, салысытырыңыздар.

Оқушыларды бағалау

Жақсы жауап берген оқушыларға қосымша сұрақтар қоя отырып, оларды бағалау.