2019ж. «Этнопедагогика» пәні бойынша ОҚУ Әдістемелік кешені

3. Сынақ бірліктері жүйесінде жеке пәндерді оқытудың табыстылығы 100 баллдық шеңберінде анықталады. Ағымдағы бақылау, аралық бақылау және емтихан түрінде аралық аттестаттау нысанын болжайтын оқу жоспарының әрбір пәнін оқытудың табыстылығы: жіберу рейтингі 60% (оның ішінде 40% ағымдағы бақылау, 20% аралық бақылау) және емтихан 40%:

4. Баллдарды бөлу. Қорытынды бақылау емтихан түрінде өткізіледі және студенттердің білімін қорытынды бағалаудың 40 % құрайды.

40% - ағымды бақылау

20 % - аралық бақылау

40% - қорытынды емтихан.

Білімді бақылаудың балдық жүйесі кезінде студент семестр бойы максимальды жинай алады: 100 балл-100%

Аралық бақылау – 20 балл (қорытынды бағаның 20%).

Ағымдағы бақылау - 40 балл (қорытынды бағаның 40%). Ағымдағы бақылауды құрайтын балл саны

Қорытынды бақылау (емтихан) - 40 балл (қорытынды бағадан 40%)

Студенттердің оқу жетістіктері кестеге сәйкес бағаланады.

ECTS (иситиэс) дәстүрлі бағалау шкаласына ауыстыра отырып, білім алушылардың оқу жетістіктерін есепке алуды бағалаудың балдық-рейтингтік әріптік жүйесі):

Әріптік жүйе бойынша баға	Сандық эквивалент	Балдар (%- дық мазмұны)	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау
А	4,0	95-100	Үздік
А-	3,67	90-94
В+	3,33	85-89	Жақсы
В	3,0	80-84
В-	2,67	75-79
С+	2,33	70-74
С	2,0	65-69	Қанағаттанарлық
С-	1,67	60-64
D+	1,33	55-59
D-	1,0	50-54
FX	0,5	25-49	Қанағаттанарлықсыз
F	0	0,24

1.10 Курс саясаты
1.Сабаққа кешікпеу.

2.Себепсіз сабақты босатпау.

3.Сабаққа іскерлік киімде келу керек.

4.Жіберілген сабақтарды оқытушы белгілеген уақытта өтеу.

5.Оқу үдерісіне белсенді қатысу.

6.Сабақтарда қажетті құжаттар: силлабус, дәрістер, дәптерлер және оқулық болуы керек.

7.Сабақ барысында бөтен істермен айналыспау: сөйлеспеу, темекі шегуге,сағыз шайнамауға, тамақ ішпеу, ұялы телефонды пайдаланбау, музыка тыңдау, газеттер мен журналдарды оқу, басқа пән бойынша сабаққа дайындалмау.

8.Үй тапсырмаларын уақытында орындау.

9.Курстастарына және оқытушыларға шыдамды, ашық және мейірімді болу.

10.Ұқыптылық және міндетті болу.

11.Барлық сабақтарда кері байланысты конструктивті қолдау.

12.Ішкі тәртіп ережелерін орындау.

№1 дәріс тақырыбы. Этнопедагогиканың теориялық негіздері.

Жоспар

1. 
   Этнопедагогиканың дамуы мен қалыптасуының тарихи-педагогикалық алғышарттары
   
2. 
   Этнопедагогика пәні: пәннің мақсаттары мен міндеттері.
   
3. 
   Этнопедагогиканың пәнаралық сипаты.
   
4. 
   Халықтық педагогика және этнопедагогика.
   
5. 
   Қазақ этнопедагогикасы: негіздері, қызметі, ұстанымдары, заңдылықтары.
   
6. 
   Қазақтың халықтық педагогикасының қайнар көздері.
   

Білім беру жүйесі мен қазіргі қоғамдағы өзгерістердің болуы кезінде оның әлеуметтік ішкі құрылымы ретінде екі тенденция анықталған: кеңестік және социалистік кеңістікке ғана емес, сонымен қатар Америка және Шығыс Европаның көптеген елдеріне тән, өзіндік “этникалық бумда” сипат алған интеграция және дифференциация (сұрыпталу). Мысалы, француз тілді Квебек Канададан өз егемендігін талап етеді, Турцияда курттардың өз тәуелсіздігі үшін күрестерінің шиеленісе түсуі және т.б.

Сондықтан болар, ғасырлар бойы жинақталған халықтың тәлім-тәрбиелік тәжірибесін оқыту қажеттігі қазіргі күнде тек көптеген педагог-практиктер мен педагог-ғалымдармен ғана емес, сонымен қатар ата-ана қауымдастықтарымен мойындалып, маңыздылығы айқындалып отыр.

Халықтың өзінің тарихи даму жолында тәрбие туралы түсініктері мен көзқарастары қалыптасты. Тәрбие мен оқытуға халықтық көзқарастың негізінің пайда болуы дінге, магияға, әдет-ғұрыпқа байланысты емес, ол сол халықтың өмір сүру тәжірибесі мен өндірістік еңбек ету іс-әрекетіне байланысты.

Егер тәрбиеге деген халықтық көзқарас пен ұлы ойшылдардың шығармашылықтарын салыстыра отырып талдау жасайтын болсақ, халықтық педагогика проблемаларын ғылыми тұрғыда зерттеу тарихнамасы тәрбиенің халықтық тәжірибесін тарихи-әлеуметтік феномен ретінде зерттеу түрлі кезеңдегі , яғни өткен мен қазіргі педагогтар мен ойшылдардың ғылыми қызығушылықтары болғандығын дәлелдей түседі.

Чехтың ұлы педагогы Я.А Коменский отбасы тәрбиесінің тәжірибесіне сүйене отырып өзінің «Ана мектебі» идеясының негізін қалады. Ұлы швейцария педагогы Г.Песталоции швейцария халық педагогикасының тәжірибесін топшылай отырып өзінің «Аналарға арналған кітап» деген еңбегін жазды. Ол отбасында басталған табиғилық тәрбие өзінің жалғасын мектепте табуы тиіс деді. Ұлы орыс педагогы К. Д. Ушинский халықтық педагогиканың тәрбиелік потенциалын жоғары бағалады. «Халықтық бастауға және сол халықтың өзі жасаған тәрбиенің күші зор» деп жазады

А.С. Макаренко өзінің көпжылдық тәжірибесінде мынаны тұжырымдайды: «педагогика адамдардың шапшаң жұмыстарынан, шынайы ұжымның реакциясы мен еңбек әрекетінен туындайды. Яғни отбасындағы еңбекке баулу адамның болашақта дамуына үлкен әсерін тигізеді».

Қазақстандағы этнопедагогиканың жандануы Қалиев С.Қ., Жарықбаев Қ.Ж., Ұзақбаева С.А., Қожахметова К.Ж, және т.б. ғалымдардың есімдерімен тығыз байланысты. Қазақстанда этнопедагогиканың жалпы теориялық негізімен қатар, оның әдіснамасы да өңделген. Этнопедагогикалық мәдениетке заманауи көзқарас, тәрбиенің көпғасырлық тәжірибесін отандық ғалымдардың зерттеуі тәрбие үрдісінің теориялық негізін өңдеудің маңыздылығын болжауға мүмкіндік береді. Сондықтан да этнопедагогиканың қалыптасуы мен пайда болуының тарихи-педагогикалық алғышарттары болып:

• 
  кеңес империясының құлауымен пайда болған қазіргі қоғамдағы әлеуметтік-саяси және тарихи-экономикалық өзгерістер;
  
• 
  өзгеріс еңген кезеңдегі коммунистік тәрбие идеясы мен кеңес педагогикасының негізгі доктриналарының әлсіздігі;
  
• 
  тәрбиенің көпғасырлық тәжірибесін қолданудың қажеттілігін мойындау;
  
• 
  өткенді зерделеу және этникалық түп төркінге үңілу үрдісіндегі тарихи өткеніміздің педагогикалық тәжірибесін қайта бағалап, жан-жақты қарастырудың маңыздылығын ұғыну;
  
• 
  тәрбие үрдісінің теориялық негізін тереңдете өңдеуде және оның оң нәтижелілігін жетілдіруде ғылым мен педагогикалық тәжірибенің аса қажеттілігі табылады.
  

К.Ж.Кожахметова компонентті құрылымы бойынша этнопедагогиканы білім беру жүйесі мен отбасының барлық өмірінде үздіксіз жүзеге асырылатын негізгі пәні этникалық тәрбие болып табылатын, этнография, этнопсихология, этнология, этномәдениет және этнографияның тоғысуы мен педагогика аясында қалыптасқан педагогика ғылымының құрамдас бір бөлігі және білімдер жүйесінің интегративті саласы деп қарастырады. Этнопедагогика – педагогика ғылымының құрамдас бөлігі бола отырып, сол ғылымның бөліктерін қамтитын дербес ғылым ретінде қарастырылады. Осыған орай этнопедагогика компоненттерінің логикалық құрылымын айқындау үшін оның мақсаты мен міндетін, обьектісі мен пәнін, қызметі мен әдістерін, категориялары мен заңдарын, заңдылықтары мен теориясының құрылымдық - қисындық тұрғыдан қарастыруды қолданамыз.

Этнопедагиканың педагогикалық ұғымдар және адам туралы ғылымдар жүйесіндегі орнын нақтылауда, оның «категориялық жүйесін» анықтау маңызды әдістемелік бағыт. “Обьект” (Нысана) ұғымы ғылымның категориялық жүйесінің негізгі ұғымы болып табылады. Ғылыми пәннің нысанасы – бұл ғылымның субьектісінің танымдық, зерттеу әрекеттерінде бір-біріне әсер ететін, обективті заттар мен құбылыстар. Осыдан нысана – субьекті мен обьективті шындық өзара әсерінен пайда болған “жемісі” ретінде қарастырылып және ол субьектіден тыс өмір сүре алмайды. Этнопедагогика ғылымы үшін нысана – дамушы этнопедагогикалық болмыс. Ол дегеніміз – этнопедагоика, этнопедагогикалық зерттеулер, ұлттық және дәстүрлі тұрмыстық мәдениет, этнопедагогикалық мәдениет, қазақ халқының этнопедагогикалық мәдениеті, мектеп пен отбасындағы этнопедагогикалық үрдіс.

Құрылымдық - қисындық тұрғыдан қарастырудың мақсаты кез-келген білімнің ғылыми жүйесінің статусын зерттеуді көздегендіктен, бұл талдау этнопедагогиканы педагогика ғылымының құрамдас бөлігі ретінде, оның ғылыми статусын айқындайтын негізгі компоненттерін ашып көрсетеді.

Этнопедагогика педагогикалық білімдердің интегративті саласы болғандықтан, ол педагогикамен, этнографиямен, этнопсихологиямен, этнофилософиямен, этномәдениетпен және т.б. ғылыми педагогика түрлерімен тығыз байланысты.

Осы айтылған пәндердің арасындағы байланыстардың тамыры тереңде жатыр, бұл – бір нысан шеңберіндегі, яғни кірігу деңгейіндегі байланыс. Сонымен этнопедагогика мен педагогиканың құрамдас бөліктерін зерттеу барысында педагогика, этнопедагогика, қазақ этнопедагогикасы бір-бірімен: ортақ, ерекше, бірегей қатынаста болады.

Демек, осы ғылымдар өзара бір-бірімен қиылысып, түп негізі педагогика болып табылатын жаңа білім саласы этнопедагогиканы қалыптастырады.

Жоғарыда айтылғандар бізге этнопедагогиканың анықтамасын беруге, нысанын айқындауға, сол сияқты басқа салалардан алынған (этнос теориясынан, қазақ философиясынан, этнопсихологиядан, мәдениет теориясынан) этнопедагогикалық ұғымдардан тұратын ұғымдық-терминологиялық жүйесін нақтылауға мүмкіндік туғызды.

Этнопедагогиканың өзіне тән және басқа ғылымдардан қабылдаған ұғымдары, терминдары, категориялары бар: